پرسش
واقعیت آیه 83 سوره هود چیست؟ آیا این جزئی از سوره هود است؟
پاسخ اجمالی
خداوند در بخشی از سوره هود، به داستان قوم لوط می‌پردازد و با نقل حضور چند فرشته به صورت انسان و به عنوان مهمان حضرت لوط، به واکنش فاسقان این قوم و تلاش برای تجاوز به این افراد پرداخته است. حضرت لوط که از تعرض به مهمانان خود به شدت نگران شده بود، در ادامه دریافت که مهمانان او فرشتگان هستند، و نزدیک است عذاب الهی دامن‌گیر قوم او شود.[1] قرآن در ادامه، به کیفیت عذاب الهی اشاره می‌کند و می‌فرماید: «وقتی فرمان عذاب الهی داده شد، آن شهر زیر و رو گردید و بارانی متراکم از سنگ‌هایی که از گل ساخته شده، بر آنان نازل شد».[2]
در آیه بعد که مورد سؤال است، درباره این نوع سنگ توضیح داده و می‌گوید: این سنگ‌ها، سنگ‌های معمولی نبودند بلکه در نزد پروردگار تو دارای نشان بودند.[3] درباره نشان‌دار بودن این سنگ‌ها، احتمالات مختلفی بیان شده است:
1. نام کسی که قرار بود آن سنگ به او اصابت کند، در هر سنگی حک شده بود.
2. علامتی در این سنگ‌ها وجود داشت که نشان می‌داد برای عذاب کردن گناه‌کاران مهیا شده‌اند.
3. این سنگ‌ها شباهتی به سنگ‌های زمینی نداشتند، و بر آنها مهر زده شده بود.[4]
همچنین خداوند با بعید ندانستن گرفتار شدن دیگر ظالمان به این‌گونه عذاب، آن‌را مختص به قوم لوط نمی‌داند.[5]
بنابر این، باید گفت همان‌گونه که از معنای آیه 83 سوره هود مشخص است، هیچ‌گونه گسستگی بین این آیه و آیات قبلی وجود نداشته و نمی‌توان تصور کرد که این آیه در جایی غیر از جایگاه خود قرار دارد. بویژه این‌که در جایی دیگر از قرآن که داستان قوم لوط را به بیانی دیگر ذکر کرده، دوباره به علامت‌دار بودن این سنگ‌ها اشاره کرده[6] و آن‌را نصیب افراد مسرف که بسیار گناه‌کارند و طغیان می‌کنند، دانسته است.[7]
[1]. هود، 77 – 81.
[2]. هود، 82.
[3]. هود، 83.
[4]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 282، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[5]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 9، ص 190، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش
[6]. ذاریات، 34.
[7]. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج 14، ص 15، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.
آیات مرتبط
سوره هود (83) : مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ ۖ وَمَا هِيَ مِنَ الظَّالِمِينَ بِبَعِيدٍ
سوره الذاريات (34) : مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ
T