شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
اولین نافرمانی که در قرآن صریحاً بدان اشاره شده است، نافرمانی ابلیس از سجده کردن به آدم( علیه السلام ) است؛ آن‌جا که می‌فرماید: «و [یاد کن] هنگامى را که به فرشتگان گفتیم: "براى آدم سجده و خضوع کنید!" همگى سجده کردند جز ابلیس که سر باز زد، و تکبر ورزید، [و به خاطر نافرمانى و تکبرش] از کافران شد».[1]
اما برخی معتقدند که بر اساس آیه «أَ تَجْعَلُ فیها مَنْ یُفْسِدُ فیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ»[2] گروهی از موجودات در زمین وجود داشتند که گناه و نافرمانی می‌کردند،[3] از این‌رو، فرشتگان گفتند: «پروردگارا! آیا کسى را در آن قرار می‌دهى که فساد و خونریزى کند؟!».
در چنین برداشتی، ابلیس اولین نافرمان نبو
در میان آدمیان شاید نزدیک شدن آدم و حوا به درخت ممنوعه نیز به نوعی اولین نافرمانی به شمار آید گرچه این نافرمانی به معنای انجام رفتار حرام از جانب آنان نیست تا به مقام عصمت پیامبران آسیبی برساند.
[1]. بقره، 34؛ نک: «کفر ابلیس»، سؤال 78105.
[2]. بقره، 30.
[3]. نک: «چیستی نسناس»، سؤال 17996؛ «علم فرشتگان به تباهی انسان»، سؤال 3271.
آیات مرتبط
سوره البقرة (34) : وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ
سوره البقرة (36) : فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَىٰ حِينٍ
سوره الأعراف (11) : وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ
سوره الأعراف (12) : قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ ۖ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ
سوره الأعراف (22) : فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ ۚ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ
T