شیعه نیوز:
پرسش
چرا حضرت علی ( علیه السلام ) پس از فتح مکه بت های موجود را پرتاب کرد؟ حال آن که خود وی سال های زیادی را در مکه زندگی کرده است. اما چرا قبل از این چنین اتفاقی پیش نیامده بود؟ مطلب دومی که مطرح می شود؛ این است که این عمل احتمالاً افراد بت پرست را آزار داده است.
پاسخ اجمالی
بت شکنی پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام ) در مراحل پایانی تبلیغ اسلام قرار داشت و این عمل پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام )، مبارزه با مصادیق مهمی بود که موجب انحراف مردم شده و بر شرکورزی بیشتر دامن می زد.
اساساً انبیا و رسولان الاهی به ویژه پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) مبعوث شده بودند، برای این که عقاید باطل را از بین ببرند و در مقابل، ارزشها و عقاید الاهی را جایگزین نمایند؛ از این رو، این مأموریت الاهی، پرتاب کردن بت ها را که مظاهر شرک هستند، توسط پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام ) می طلبید.
از سوی دیگر، این بت پرستان بودند که آزار و اذیّت ها زیادی را به پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و مسلمانان رساندند، آنان را تحقیر می کردند و همواره جان و مال آنان را در معرض تهدید قرار می دادند.
پاسخ تفصیلی
تبلیغ و انذار و ارشاد، از مسائل مهم اسلام است؛ از این رو، به پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) دستور داده شد که مردم را تبلیغ و انذار نماید: [1] «برخیز و انذار کن (و عالمیان را بیم ده) و پروردگارت را بزرگ بشمار». [2] انبیا و رسولان الاهی به ویژه پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) مبعوث شده بودند، برای این که عقاید باطل را از بین ببرند و در مقابل، ارزشها و عقاید الاهی را جایگزین نمایند. امّا لازم است که دانسته شود به طور کلی، معارف اسلامی بر دو نوع است: معارف فردی و معارف اجتماعی.
تبلیغ و ارشاد معارف اجتماعی و برقراری اصول آن در جامعه، مراحلی را می طلبد که یکی از آن مراحل، مبارزه با انحرافات در این معارف است و انداختن بتها از درون خانه کعبه توسط پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام ) یک نوع مبارزه با بت پرستی بود که هم بعد از بیان و اتمام حجت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) با مشرکان، این مبارزه به صحنه آورده و جامه عمل پوشاند و هم این که دیگر در کعبه و در نظام یکتاپرستی جای این بتها نبود؛ زیرا در شیوه تبلیغ پیامبر اسلام می‌توان شاهد بود که حضرت از تبلیغات انحرافی دشمن غفلت نکرده و در هر فرصتی که به دست آورده آنان را از میان برداشته است. بازی با احساسات مردم در تحریک آنها بر ضد حقّ، از نظر آن حضرت، امری خطیر و غیر قابل گذشت بوده است.
همان طور که، حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) از راههای گوناگون با بت پرستی مبارزه کرد، ولی بیانات و مبارزات ابراهیم ( علیه السلام ) در این کافران و تیرهبختان لجوج اثر نکرد، از طرفی دستگاه نمرود برای سرگرم کردن مردم و ادامه سلطه خود هرگز نمی خواست که مردم از بت پرستی دست بردارند، و مشرکان، قیام او بر ضد بت پرستى را جدّى نگرفته بودند. ابراهیم ( علیه السلام ) در تبلیغ یکتاپرستی، مرحله جدیدی را برگزید و با کمال قاطعیت به بت پرستان و نمرودیان اخطار کرد، اما آنها این اخطار ابراهیم ( علیه السلام ) را به شوخی گرفتند. سرانجام، حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) غیر از بت بزرگ، سایر بت ها را شکست و بت بزرگ را نگه داشت تا در آینده از همین راه، دشمن را در بت پرستی محکوم نماید و بدین وسیله حقانیت خداپرستی روشن شود. [3]
براین اساس، بت شکنی پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام ) در مراحل پایانی تبلیغ اسلام قرار داشت و این عمل پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام )، مبارزه قاطع و پی گیر با مصادیق مهمی از باطل بود که موجب انحراف مردم شده و بر شرکورزی بیشتر دامن می زد.
در ضمن، خود بت پرستان آزار و اذیّت های زیادی را به پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و مسلمانان رساندند. آنان را تحقیر می کردند و همواره جان و مال آنان را در معرض تهدید قرار می دادند، ولی پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) تمام آنان را هنگام فتح مکه بخشید، اما آزرده خاطر شدن آنان از محو باطلی که تأثیر مثبتی در زندگی آنها نداشت، نمی توانست دلیل خودداری پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) از نابودی آنها باشد.
[1] طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 20، ص 79 و 80، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، 1417ق؛ حسینى همدانى، سید محمد حسین، انوار درخشان، تحقیق، محمد باقر بهبودی، ج 17، ص 174، کتابفروشى لطفی، تهران، چاپ اول، 1404ق.
[2] مدّثر، آیات 2 و 3.
[3] انبیاء، آیات 55 – 58؛ صافات، 90 – 96.
T