آیا صحیح است که علی ( علیه السلام ) فرمود: هر کس مرا بر ابوبکر و عمر برتری دهد، حد شخص افترا زننده را بر وی اجرا می کنم؟!

شیعه نیوز:
پرسش
علی ( علیه السلام ) می‌گفت: "هر کس مرا بر ابوبکر و عمر برتری دهد، حد شخص افترا زننده را بر وی اجرا می‌کنم". این گفته از باب تواضع نیست؛ چون متواضع نمی‌تواند اقدام به مجازات کسی کند که او را بر دیگری برتری داده و نمی‌تواند او را افترا زننده بنامد! این سؤالی است که یکی از خوانندگان برایم فرستاده و نتوانستم جواب دهم و متأسفانه در گوگل هم چیزی نیافتم، لطفا جوابش را برایم بفرستید ممنون.
پاسخ اجمالی

این حدیث هم از نظر سند و هم از نظر جهت صدور و متن مشکل دارد.

الف. از جهت سند: راوی این حدیث شخصی به نام سوید بن غفله است که به نقل علامه مجلسی، تمام اهل آثار اتفاق دارند که او فردی است که اغلاط و اشتباهاتش بسیار است.

ب. از نظر متن و جهت صدور: اگر این حدیث صحیح باشد، با توجه به این که با روایات قوی تر دیگر در تعارض است، از نظر«جهت صدور» مشکل دارد که شاید تقیه مداراتی منجر به صدور این روایت شده باشد.

افزون بر این، اگر قرار باشد کسی که علی را برتر از دو خلیفه یاد شده می داند مستحق اجرای حد باشد، پس (نعوذ بالله) نخست باید بر پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و خود علی ( علیه السلام ) و بسیاری از دانشمندان اهل سنت نیز حد جاری نمود؛ زیرا پیامبر، علی را بر سایرین برتری داد و علی ( علیه السلام ) نیز در احادیثی به این واقعیت پرداخت و بسیاری از دانشمندان اهل سنت نیز علی ( علیه السلام ) را برتر از دو خلیفه نخست می دانند.

پاسخ تفصیلی

این حدیث هم از نظر سند و هم از نظر جهت صدور و متن مشکل دارد.

الف. از جهت سند: راوی این حدیث شخصی به نام سوید بن غفله است که بر اساس نقل علامه مجلسی، فردی است که اغلاط و اشتباهاتش بسیار است.[1]

ب. از نظر متن و جهت صدور: اگر این حدیث صحیح باشد، با توجه به این که با روایات دیگر قوی تری که به برخی از آنها اشاره می کنیم، در تعارض است، از نظر«جهت صدور» مشکل دارد که شاید تقیه مداراتی منجر به صدور این روایت شده باشد.

افزون بر این، اگر قرار باشد کسی که علی را برتر از دو خلیفه یاد شده می داند مستحق اجرای حد باشد ، پس (نعوذ بالله) نخست باید بر پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و خود امام علی ( علیه السلام ) و بسیاری از دانشمندان اهل سنت حد جاری نمود؛ زیرا پیامبر آن حضرت را بر سایرین برتری داد؛ بین خود و علی ( علیه السلام ) عقد اخوت برقرار نمود؛ به حکم مباهله او را نفس خویش قرار داد؛ دستور بستن همه درهایی که به مسجد باز می شد را داد، مگر در خانه علی؛ خبر داد که او خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسولش نیز او را دوست دارند و... .[2]

همچنین بسیاری از دانشمندان اهل سنت نیز علی ( علیه السلام ) را برتر از دو خلیفه نخست می دانند.

ثعلبى از مفسران بزرگ اهل سنت- می گوید من از ابا منصور جمشادى شنیدم، او گفت که من از محمد بن عبد اللَّه حافظ شنیدم و او از ... امام احمد بن حنبل (یکى از ائمه اهل سنت) می گفت: آن اندازه از روایاتی که در برتری های علی بن ابی طالب نقل شده، برای هیچ فرد دیگری از اصحاب پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) وجود ندارد.[3]

دانشمند معروف اهل سنت حاکم نیشابورى در مستدرکش از پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نقل می کند که آن حضرت فرمود:

مبارزه على بن ابى طالب با عمرو بن عبد ود روز خندق از تمام اعمال امت من تا روز قیامت افضل است.[4]

ابن ابی الحدید معتزلی نیز می گوید: ستایش مخصوص خداوندی است که مفضول را بر فاضل(شخص برتر) در خلافت مقدم کرد!.[5]

[1] مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج 10، ص 377 و 378، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 هـ ق،

[2]. همان، از فضل بن شاذان پیرامون این حدیث سؤال شد که وی پاسخ گفت.

[3]. ثعلبی نیشابوری، الکشف و البیان، ج 4، ص 81، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1422 ق.

[4]. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج 10، ص 111، المکتبة الشاملة؛ کنز العمال، ج 11، ص 11، المکتبة الشاملة.

[5]. نهج البلاغه، ترجمه انصاری، ص 861؛ عاملى، ابراهیم‏، تفسیر عاملی، تحقیق: على اکبر غفارى‏، ج ‏3، ص 138، انتشارات صدوق‏، تهران، 1360 ش‏.

T