پرسش
با سلام؛ در مباحث معراج آیا روایاتی در مورد مردان از امت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و کیفیت عذاب آنها و نوع گناهشان آمده است یا نه؟
پاسخ اجمالی
1. همانگونه که میدانید پاداش و مجازات انسانها در قیامت، به تناسب کردار و رفتاری است که در دنیا از آنها سرمیزند و به جنسیت افراد(زن یا مرد بودنشان) ارتباطی ندارد. مانند غیبت که گناه زبان است، در عذاب غیبت در قیامت تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. اما برخی از رفتارها، پاداش‌ها و عذاب‌ها مخصوص زنان است و یا در میان زنان شیوع بیشتری دارد؛ از این‌رو، اگر در روایتی گفته شده است که زنان این‌گونه در قیامت عذاب میشوند و یا پاداش داده خواهند شد، این از باب تبعیض جنسیتی نیست، بلکه به جهت آن گناهی است که ممکن است مردان ابزار آن گناه و ثواب را نداشته و یا آنکه بانوان بیشتر مرتکب این گناه میشوند. اگر گفته شد؛ زنان با پستان آویخته شدهاند. به جهت استفاده نامشروع از عضوی است که در مردان وجود ندارد، چنانچه اگر در روایتی دیگر آمده باشد که خانمی که هنگام وضع حمل از دنیا میرود اجر شهید را دارد! این تبعیضی به نفع بانوان نیست، بلکه تنها بدین دلیل است که تنها بانوان می‌توانند وضع حمل کنند.
2. با این وجود در مورد روایت معراج که در پرسش بدان اشاره شده باید گفت، در این روایت نیز تنها به مجازات زنان پرداخته نشده بلکه ابتدا به عذاب‌هایی اشاره شده است که بیشتر مورد ابتلای مردان است؛ مانند ربا خواری، خوردن مال یتیم و...، آن‌گاه به عذاب گروهی از زنان:
«... ثُمَّ مَضَیْتُ فَإِذَا أَنَا بِأَقْوَامٍ لَهُمْ مَشَافِرُ کَمَشَافِرِ الْإِبِلِ یُقْرَضُ اللَّحْمُ مِنْ جُنُوبِهِمْ وَ یُلْقَى فِی أَفْوَاهِهِمْ فَقُلْتُ مَنْ هَؤُلَاءِ یَا جَبْرَئِیلُ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الْهَمَّازُونَ اللَّمَّازُونَ ثُمَّ مَضَیْتُ فَإِذَا أَنَا بِأَقْوَامٍ تُرْضَخُ رُءُوسُهُمْ بِالصَّخْرِ فَقُلْتُ مَنْ هَؤُلَاءِ یَا جَبْرَئِیلُ فَقَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَنَامُونَ عَنْ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ثُمَّ مَضَیْتُ فَإِذَا أَنَا بِأَقْوَامٍ تُقْذَفُ النَّارُ فِی أَفْوَاهِهِمْ وَ تَخْرُجُ مِنْ أَدْبَارِهِمْ فَقُلْتُ مَنْ هَؤُلَاءِ یَا جَبْرَئِیلُ قَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامى ظُلْماً إِنَّما یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعِیراً ثُمَّ مَضَیْتُ فَإِذَا أَنَا بِأَقْوَامٍ یُرِیدُ أَحَدُهُمْ أَنْ یَقُومَ فَلَا یَقْدِرُ مِنْ عِظَمِ بَطْنِهِ فَقُلْتُ مَنْ هَؤُلَاءِ یَا جَبْرَئِیلُ قَالَ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا»؛[1]
سپس به راه خود ادامه دادم؛ به گروهی از مردان رسیدم که لب‌‌هایی مانند لب‌‌های شتر داشتند. از گوشت‌‌های پهلوهایشان می‌بریدند و در دهانشان می‌گذاشتند. پرسیدم: ای جبرئیل اینها چه کسانی هستند؟ گفت: اینان افرادی هستند که از دیگران عیب‌‌جویی کرده و آنان را مسخره می‌کردند. سپس از آن‌جا عبور کردم و به گروهی دیگر رسیدم که با سنگ به سر آنان می‌زدند. پرسیدم: ای جبرئیل اینان چه کسانی هستند؟ گفت: اینها کسانی هستند که می‌خوابیدند و نماز عشای خود را ترک می‌کردند. دوباره به راه افتادم و به گروهی رسیدم که آتش به دهانشان پرتاب می‌شد و از پشتشان بیرون می‌آمد. به جبرئیل گفتم: اینها که هستند؟ گفت: این افراد کسانی هستند که از روی ظلم، اموال یتیمان را می‌خوردند و هر کس که چنین کند قطعاً آتش خورده است و بزودی وارد جهنم خواهد شد. بعد از آن عبور کردم و به گروهی رسیدم که یکی از آنها می‌خواست بلند شود، ولی به خاطر بزرگ بودن شکمش نمی‌توانست. پرسیدم: اینها چه کسانی هستند. جبرئیل گفت: اینها رباخوارانند ...
بنابر این، اگر در موردی فقط از زنان شده، این نه به جهت عناد و دشمنی با زنان است، بلکه برای برخی رفتارهایی است که تنها از زنان صادر میشود و یا برای آنان حرام است و یا در میان آنان شیوه بیشتری دارد.
[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 18، ص 323- 324، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق.