به گزارش «شیعه نیوز»، امروزه سد معبر یکی از مسایل مهم بسیاری از شهرهاست، به طوری که رفع سد معبر نیز یکی از وظایف اصلی و مشترک تمام شهرداری‌هاست.
اما برای آنکه بدانیم سد معبر دقیقا چیست باید ابتدا معنا و مفهوم معبر را بدانیم و سپس هم معنای سد آن را.
معبر، به معنی محل عبور است و اصطلاحاً به محلی اطلاق می‌گردد که از آن برای عبور و مرور استفاده می‌شود و در اثر تفکیک اراضی موضوع ماده ۱۰۱ قانون شهرداری ایجاد می‌گردد.
در اصطلاح، سد معبر به هر عملی اطلاق می‌شود که باعث انسداد معابر عمومی می‌گردد به طوری که عبور و مرور از آنها به طور دائم یا موقت غیرممکن یا دشوار گردد.
طبق ماده ۱۰۱ قانون شهرداری ایران «معابر و شوارع عمومی که در اثر تفکیک اراضی احداث می‌شود متعلق به شهرداری است و شهرداری در قبال آن به هیچ عنوان وجهی به صاحب آن پرداخت نخواهد کرد و در واقع شهرداری موظف است از معابر به عنوان یک ملک عمومی حفاظت کند و همواره آن را برای استفاده عموم آماده نگهداشته و از تجاوز اشخاص نسبت به آنها جلوگیری کند.
استفاده از معابر عمومی، میدان‌ها، پارک ها و باغ های عمومی حق طبیعی هر شهروند است و هیچ کس نمی‌تواند مانع این استفاده مشروع گردد. در واقع طبق اصل ۴۰ قانون اساسی ایران هیچ کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.
در فرهنگ عامه مردم، یکی از اموری که رایج و متداول است و بیشتر آنها، هر یک به نوعی مرتکب آن می شوند، سد معبر است و با وجود این که، قانون آن را خلاف دانسته ولی در طول روز، به کرات شاهد صورت های مختلف مانند دست فروشی، پارک غیر مجاز و… هستیم.
مصادیق سد معبر
اما خوب است به این نکته توجه کنیم که امروز سد معبر دارای اشکال گوناگونی است که از مصادیق سد معبر می‌توان از سد معابر توسط دستفروشان، نصب دکه‌های غیرمجاز، تخلیه نخاله، ریختن مصالح، آجر و سیمان در معابر عمومی بدون مجوز شهرداری، توقف اتومبیل در مکان‌های غیرمجاز وسایل نقلیه جهت فروش کالا نام برد.
البته یک نوع دیگر از سد معبر نیز در برخی از معابر و کوچه‌ها دیده می‌شود که اتفاقا در برخی موارد نادیده گرفته می‌شود که عبارت است از اشغال پیاده روها و میادین توسط افرادی که از آنجا به عنوان محل سکونت استفاده می‌کنند یا مغازه‌دارانی که وسایل خود را در مقابل مغازه‌شان گذاشته و اصطلاحا بخشی از پیاده رو را مغازه خود می‌کنند.
این گونه تخلفات می‌تواند موجبات سد معابر عمومی، اشغال پیاده روها و استفاده غیرمجاز از آنها و میادین و پارک‌ها و باغهای عمومی را فراهم آورد.
حتی یک صندلی را هم نمی‌شود بدون مجوز در پیاده رو قرار داد
مهرزاد محسنی، حقوقدان و استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که آیا مغازه‌دار‌ها هم اجازه استفاده از معابر عمومی را دارند می‌گوید: بسیار دیده‌ایم که برخی از افراد مانند لاستیک‌فروشان، سوپرمارکتی‌ها و…. بخشی از پیاده‌رو را به وسایل خود اختصاص می‌دهند در حالی که هیچ کس بدون مجوز اجازه قرار دادن حتی یک صندلی در معابر عمومی را ندارد و هرگز به این قشر مجوز قرار دادن کالا‌هایشان در معابر عمومی داده نمی‌شود، بنابراین این عمل خلاف قانون است.
رفع سد معبر بر عهده شهرداری است
مسئولیت اجرایی درباره سد معبر از لحاظ مقررات قانونی، بر عهده شهرداری است و به همین دلیل در مورد سد معبر در قانون مجازات اسلامی جرم‌انگاری صورت نگرفته است، اما با توجه به مسئولیت شهرداری، این نهاد موظف به ایجاد نظم و جلوگیری از مزاحمت برای شهروندان است.
اما در طول سالهای گذشته شاهد این بوده‌ایم که بعضا مأموران رفع سد معبر با افراد متخلف رفتار و برخورد زننده و خشنی دارند که این سوال مطرح می‌شود که آیا شهرداری می‌تواند چنین رفتارهای خود را با هدف نظم‌بخشی به شهر توجیه کند؟ که پاسخ در نگاه اول و خیلی کوتاه منفی است.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مجموعه اقدامات شهرداری برای رفع سد معبر باید در حیطه وظایف خود باشد. هرچند بسیار دیده شده که از حیطه وظیفه خود خروج کرده و به دستفروشان یا مغازه‌دارهایی که اجناس خود را بیرون از مغازه گذاشته‌اند، خسارت‌های بسیاری وارد کرده‌اند که این امر خارج از دستور کاری شهرداری و خود تخلف است.
ماموران شهرداری زمانی که با این‌گونه تخلفات روبه‌رو می‌شوند باید در وهله نخست تذکر دهند و سپس در صورت ممانعت، وارد عمل شوند. یکی از تصاویری که هرروزه در سطح شهر شاهد آن هستیم، توقیف اموال دستفروشان توسط نیروهای شهرداری است که در مواردی بسیار تلخ و دلخراش است و این در حالی است که بسیار دیده شده اجناس فروشندگان را توقیف کرده‌اند و این عمل در برابر کسانی که مقاومت نمی‌کنند، جایز نیست.
اتفاقی عجیب در منطقه 2 شهرداری تهران
اما با توجه به همه مطالب مطرح شده به تازگی مأموران انضباط شهری که همان مأموران رفع سد معبر شناخته می‌شوند در اقدامی عجیب به یک سوپرمارکتی در منطقه سعادت آباد مراجعه کرده‌اند.
اهالی این محله در نامه‌ای که به دست خبرنگار فارس رسیده است عنوان کرده‌اند: احتراما با استحضار میرساند این جانبان اهالی محله و سکنه و کسبه انقلابی و شهیدپرور محله سعادت‌آباد واقع در شهردار منطقه 2 تهران هستیم که از شهرداری منطقه 2 تهران به دلیل مزاحمت و زورگیری و ایجاد رعب و وحشت عوامل و کارمندان این شهرداری مخصوصاً کارمندان و عوامل اکیپ سدمعبر و انضباط شهری این منطقه شکایت داشته و درخواست رسیدگی و برخورد قانونی با عوامل متخلف این شهرداری را داریم.
مدت‌های مدیدی است که کارمندان و عوامل اکیپ سدمعبر و انضباط شهری منطقه 2 تهران با ایجاد رعب و وحشت و تهدید اقدام به زورگیری از کسبه این محله مخصوصاً محله مدیریت می‌کنند و شرایط ایجاد شده از سوی کارمندان و عوامل شهرداری برای اهالی محل غیرقابل تحمل شده است.
این افراد در نامه‌اش نوشته اند: برای نمونه می‌توان به اتفاقی که در روز چهارشنبه مورخ 13 آذر 98 ساعت 10:53 صبح رخ داد اشاره کرد که سه تن از کارمندان اکیپ سدمعبر و انضباط شهری که یک نفر آنها لباس فرم به تن داشته و دو نفر دیگر لباس شخصی بودند بدون اخطار کتبی قانونی و بدون حکم مأموریت و بدون نشان دادن کارت شناسایی و حکم مأموریت و حتی بدون اتیکت شناسایی نام با مراجعه به سوپرمارکتی واقع در خیابان علامه طباطبایی بدون هیچ دلیل موجه قانونی اقدام به مزاحمت و بردن وسایل و اقلام این مغازه کردند.
در فیلمی که از این اقدام مأموران انضباط شهری به دست خبرنگار فارس رسیده مشخص است که مأموران انضباط شهری به سوپر مارکت مورد اشاره مراجعه کرده و ابتدا یک جعبه ذغال و سپس یک استند مربوط به فروش سی دی های مجاز را برداشته و در عقب ماشین قرار می‌دهند.
البته در فیلم مشخص است که مأموران به مغازه دار تذکر می‌دهند که باید هرچه سریعتر آب معدنی ها و نوشابه های چیده شده در خارج از مغازه را هم به داخل مغازه منتقل کند.
همچنین در فیلم بعد از گفت‌وگویی که صوتی از آن در اختیار نیست مأموران کارتن مربوط به ذغال ها را به مغازه دار پس داده و سپس از محل مورد نظر می‌روند.
بارها به مغازه دار مربوطه تذکر داده بودیم
اما برای آنکه موضوع بیشتر مشخص شود از مسؤولان شهردار یمنطقه 2 نیر موضوع را جویا شدیم که مسؤولان پاسخ دادند: احتراما پیرو شکایت ذی‌نفع سوپر مارکت دریانی واقع در علامه جنوبی خیابان حق طلب، از عملیات جمع آوری موارد سدمعبر از مقابل واحد صنفی مذکور، به استحضار میرساند؛ پیرو پیام شکایت شهروندان محدوده در سامانه ۱۳۷، مبنی بر ایجاد سدمعبر توسط واحد مذکور در پیاده رو که باعث اختلال در تردد عابرین شده بود، عوامل اجرایی ناحیه طی مراجعه به محل به کرات به مدیریت سوپرمارکت جهت جمع آوری اجناس از پیاده روی عمومی تذکر داده شد که در نهایت پیرو اخطارهای شفاهی که با بی توجهی نامبرده روبرو شد، عوامل معبربان اقدام به جمع آوری اجناس از پیاده رو کردند.
نکته آخر
هرچند که سد معبر امری تخلف گونه و غیرقابل دفاع است اما به طور قطع در اجرای قانون هم می‌توان به گونه‌ای عمل کرد و از ظرایفی استفاده کرد که افراد متخلف بیشتر از آنکه از اجرای قانون رنج دیده و ناراحت شوند به اجرای قانون مشتاق تر شوند.
نباید از این موضوع غافل شد که از سه مأمور رفع سد معبر که به سوپر مارکت مراجعه می‌کنند تنها یک نفر لباس فرم به تن دارد که این موضوع شناسایی مأموران را برای صاحب مغازه غیرممکن می‌کند.
از سوی دیگر به راستی چرا مأموران سد معبر نه حکمی داشته و نه کارت شناسایی به صاحب مغازه ارائه می‌کنند در حالی که این روزها خیلی راحت می‌توان با تهیه یک لباس فرم جعل عنوان کرد.