شیعه نیوز:
پرسش
الف. قد و چهره امام علی( علیه السلام ) چگونه بود؟ ب. در جایی خواندم که امام علی( علیه السلام ) خیلی به مسائل اسلامی حساس بود و اخلاقی کاملاً سخت‌گیرانه داشت و دارای اخلاق خشنی بود. آیا این مطالب درست است؟
پاسخ اجمالی
الف. در هیچ کتاب معتبر از اهل سنت و شیعه مطلبی در مورد نامناسب‌بودن چهره و اندام امیرالمؤمنین( علیه السلام ) وجود ندارد، بلکه نقل‌های بسیاری در مورد زیبایی حضرتشان در این منابع مشاهده می‌شود:
1. ابن عبد البر(م 463ق) در کتاب «الاستیعاب فی معرفة الاصحاب»: حضرت على( علیه السلام ) قد متوسط و چشمانی سیاه داشت. خوش‌سیما بود و مانند ماه شب چهارده، از زیبایى می‌درخشید. شکمش، بزرگ و شانه‌هایش، پهن و درشت انگشت بود. اندامى لطیف داشت و گردنش از سپیدى، مانند تنگى از نقره بود. جلو سرش مو نداشت و محاسنش، انبوه بود. استخوان شانه استوارى، مانند استخوان شانه شیر درنده بود. بازو و بند دستش از پیچیدگى قابل تشخیص نبود. هنگام راه رفتن گام‌ها را کشیده برمی‌داشت. هرگاه بازوى کسى را می‌گرفت، چنان بود که جان او را گرفته تا آن‌جا که تاب نفس کشیدن را احساس نمی‌کرد. دست و بند دستش، فربه بود.[1]
2. ابن اثیر جزری (م 630ق) در کتاب «اسد الغابة فی معرفة الصحابة»: ابو هریره از عبد الله بن داوود از ابو الحجاج مدرک چنین روایت کرده است: در یکى از روزها دیدم که حضرت على( علیه السلام ) به ایراد خطبه پرداخته است، در آن هنگام چهره‌اش از همه مردم، زیباتر بود.[2]
3. یکى از افراد در ضمن ملاقاتى که با رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) داشت، گفت: چگونه على( علیه السلام ) می‌تواند «لواء الحمد» را به دوش بکشد؟ رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) در پاسخ فرمود: «چگونه على( علیه السلام ) تاب تحمل آن‌را نداشته باشد، حال آن‌که خصلت‌هاى چندى را در اختیار دارد: 1. شکیبائیش مانند شکیبائى من است. 2. چهره زیبایش مانند چهره زیباى یوسف( علیه السلام ) است. 3. نیرویش مانند نیروى جبرئیل است».[3]
4. از «ابن عباس» روایت شده است که؛ رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: «کسى که می‌خواهد به حلم حضرت ابراهیم( علیه السلام ) و به حکم نوح( علیه السلام ) و به زیبایى چهره یوسف( علیه السلام ) پى ببرد، به على بن ابی‌طالب( علیه السلام ) نظر نماید [که همه این ویژگی‌ها در او جمع شده است]».[4]
ب. درباره بخش دوم پرسش نیز باید گفت که امام علی( علیه السلام )، مصداقی از آیه «أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ»[5] بود، امّا خشونت بی‌جا نداشت، بلکه در جای خود خشن و در جای خود مهربان بود، و مهربانی آن‌حضرت بر خشونتش می‌چربید.
ابو سعید خدرى نقل می‌کند: در یکى از روزها، گروهى در پیشگاه رسول اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) از حضرت على( علیه السلام ) شکایت کردند. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) به دنبال شکوه آنان از جاى برخاست و خطابه‌اى ایراد فرمود و شنیدم خطاب به مردم اظهار می‌داشت: «اى مردم! از على( علیه السلام ) شکوه نکنید، به خدا سوگند! على شیفته ذات خدا است و در راه خدا از خشونت و سرسختى زیادى برخوردار است و در این راه کمال پایمردى را دارد».[6]
[1]. ابن عبد البر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فى معرفة الأصحاب، ج 3، ص 1123، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، 1412ق؛ نیز ر.ک: قد امام علی( علیه السلام )، 12188.
[2]. ابن اثیر جزرى، على بن محمد، أسد الغابة فى معرفة الصحابة، ج 3، ص 620، بیروت، دار الفکر، 1409ق.
[3]. محب الدین طبرى، أحمد بن عبد الله، الریاض النَضِرَة فى مناقب العَشرة، ج 3، ص 172، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1424ق.
[4]. همان، ج 3، ص 196.
[5]. «در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند»؛ فتح، 29.
[6]. ابن هشام حمیرى معافرى، عبد الملک، السیرة النبویة، ج 2، ص 603، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
T