جعفریان درباره قیام های تاریخی با نام "مهدی" نوشته است : قیام ها و
شورش های فراوانی تحت عنوان «مهدی» در متون تاریخ اسلام گزارش شده و در
این باره، مقالات و آثاری نیز تألیف شده است. این ظهورها، در قدیم و جدید
بوده و برخی اولین ادعای مهدویت را درست در وقت رحلت رسول خدا (ص) از سوی
برخی از صحابه می دانند که گفت: پیامبر هرگز نمرده و او پس از درگذشت همه
یارانش، رحلت خواهد کرد. بنابرین، ادعای ظهور مهدی را باید یکی از کهن ترین
ادعاها دانست.
دامنه برخی از ین ظهورها کوتاه بود و به سرعت خاتمه
یافت، اما برخی دیگر رنگ مذهبی یا سیاسی به خود گرفت. ظهور بابیت در میان
شیعیان و ظهور مهدی سودانی در میان اهل سنت شمال افریقا از این جمله است.
باید تأکید کرد که داستان این ظهورها صرفا محدود به شیعیان نیست بلکه میان
اهل سنت هم وجود داشته و شاهد آن روایات بیشماری است که آنان نیز در این
باره دارند.
وی در ادامه به یکی از مهمترین این قیام ها پرداخته و توضیح داده است :
یکی
از مهمترین و پرسروصداترین این قبیل رویدادها در زمان ما، ظهور شخصی به
نام جهیمان عتبی در مسجد الحرام و معرفی فردی به نام محمد عبدالله قحطانی
به عنوان مهدی و ایجاد آشوبی در مکه برای یک هفته در شهر مکه بود که در
تمام دنیا به شکل وسیعی انعکاس یافت و تأثیر زیادی از خود بر جای گذاشت.
جهیمان
که یک شیخ سلفی مخالف دولت سعودی بود، زمان بس دقیقی را برای این کار
انتخاب کرده بود. این زمان، پایان حج سال 1399 بود. می‌دانیم که ذی حجه
آخرین ماه سال قمری است. جهیمان در نخستین روز سال جدید، یعنی سال 1400 (1/
1/ 1400) که درست آغاز قرن پانزدهم هجری بود، دعوت خویش را در مسجد الحرام
علنی کرد. این زمان، این امتیاز را هم داشت که همچنان شماری از حجاج در
مکه باقی مانده بودند که در شمار آنان، شماری از حجاج ایرانی هم بودند.
محقق تاریخ درباره تاثیر این قیام عنوان کرده است : داستان جهیمان به دلیل اشغال مسجد الحرام توسط آنان و تصرف بعدی توسط نیروهای سعودی و کشته شدن شمار زیادی از مردم و نیروهای دولتی، تأثیر شگفت و عمیق از خود برجای گذاشت. دامنه وسیع این ماجرا، تعداد فراوان کشته ها از دو طرف، اعلام بیش از شصت نفر و زندانی شدن دهها نفر برای سالها، ماجرای پر سروصدایی را در جهان اسلام پدید آورد. به علاوه چندان به بحث های مربوط به مهدویت دامن زد که پس از آن دهها کتاب در سعودی در باره ظهور مهدی نوشته شد.
وی متذکر شده که معمولا در ایران توجه به این مسأله کمتر بوده و آنچه خود به یاد دارد، خاطرات آیت الله فیض گیلانی است که آن شب در مسجد بود و داستان بیعت گرفتن را نقل کرده اما پیش از درگیری اجازه یافته است تا مسجد را ترک کند.
جعفریان در ادامه به نوشته های کتابی با عنوان ایام مع جهیمان نوشته ناصر الحزیمی پرداخته که گفته های وی می تواند گوشه ای از آنچه در این شورش رخ داد را نشان دهد، زیرا در بخش هایی روایت دست اول این ماجراست.
متن کامل مطلب وی و ماجرای نقل شده از زبان ناصر الحزیمی را اینجا بخوانید.