شعری از شاعری که زبانش رابريدند!

علی بن محمّد بن عمّار] بَرقی^[1] (متوفّای 245 هـ)

.  شاعر و مدیحه‌سرا

شعر اوّل:

لِأنـَّهُ ضارِبُ^[2] الزَهْراءِ فاطِمَةَ وَ کاسِرُ بابِها ظُلْماً وَ عُدْواناً^[3]

چه آن که او ضاربِ فاطمه زهراعلیهاالسّلام است و شکننده دربِ خانه او از روی ستمگری و دشمنی است.

شعر دوم:

وَ کَـلَّـلَا النّارَ مِنْ بَیْتٍ وَ مِنْ حَطَبٍ وَ الْمُضْرِمانِ لِمَنْ فیهِ یَسُبّانِ^[4]

و آن دو نفر بر سر خانه و هیزم، تاج آتش نهادند و در آن حال که به اهل خانه دشنام می‌دادند، برای ]قتل[ آنان آتش افروختند.

واژگان کلیدی

. المُضْرِم: آتش‌افروز، کسی که به آتش می‌کشد.

یادداشت‌های پراکنده

- درباره تاریخ زندگانی شاعر، اطّلاعات چندانی در دسترس نمی‌باشد. آن‌چه مسلّم است: به دستور متوکّل عبّاسی، زبان وی را بریده و دیوانِ شعرش را سوزانده‌اند (معالم العلماء، ص 135؛ أعیان الشیعه، ج 8، ص 63).

- شعر ـ به عنوانِ یکی از حامل‌های فرهنگی در جامعه عرب ـ ، از جایگاهِ ویژه‌ای در اثباتِ آگاهی فراگیر از مصائب حضرت زهراعلیهاالسّلام، برخوردار است. زیرا فهم نمادهای به کار رفته در یک شعر فاطمی، مبتنی بر شناختِ قبلی مردم (مخاطبِ شعر) از مصائب آن‌ بانوعلیهاالسّلام می‌باشد.

[1] ـ در کتابِ معالم العلماء (تألیف: ابن شهر آشوب مازندرانی، متوفّای 588 هجری، ص 135، با مقدّمه عبّاس اقبال آشتیانی، چاپ: 1353 ق ـ طهران) در فصل مربوط به شعرا، نام وی چنین ثبت شده است. سیّد محسن امین در کتابِ أعیان الشیعه (ج 8، ص 63) نام وی را «ابومحمّد عبدالله بن عمّار» دانسته است. بَیاضی (متوفّای 877 هـ) در کتابِ الصراط المستقیم (ج 3، ص 13، چاپ: المکتبة المرتضویّه) به نام شاعر اشاره‌ای نداشته و به ذکر عنوانِ «بَرقی» اکتفا کرده است.