وجوه اعجاز قرآن چیست و چرا نهج البلاغه معجزه نیست؟

شیعه نیوز:
پرسش
امروز و زمان قدیم متون عالی زیاد تألیف شده، قرآن چه جنبه ای دارد که معجزه است ولی مثلاً نهج البلاغه با اینکه تک است معجزه نیست؟
پاسخ اجمالی

قرآن دارای ویژگی هایی است که کتاب های دیگر از آن ویژگی ها برخوردار نیستند و اگر نهج البلاغه هم آنها را دارا بود معجزه بود، اما نهج البلاغه این ویژگی ها را ندارد و همچون قرآن نیست[1]. در باره وجوه و جنبه های اعجاز قرآن کتابها و مقالات متعدد نگاشته شده است.

بهرحال نهج البلاغه بخشی از کلمات نامه ها و خطبه های امیر المؤمنین ( علیه السلام ) است که توسط سید رضی (ره) جمع آوری شده است و دارای امتیازات و برتری های فراوانی از جمله فصاحت و بلاغت، و همه جانبه بودن و به اصطلاح امروز چند بعدى بودن و.....است.

هر یک از این امتیازات به تنهایى کافى است تا کلمات امام على ( علیه السلام ) را در مقام والایی قرار دهد، ولى توأم شدن همه این ویژگی های با یکدیگر، و ایراد سخن در زمینه ها و میدان هاى مختلف و گاه با حفظ کمال فصاحت و بلاغت سخن على ( علیه السلام ) را در حد اعجاز قرار داده است اما با این حال به هیچ وجه به کلام خالق (قرآن) نمی رسد بلکه سخنان امام علی ( علیه السلام ) حد وسط کلام مخلوق و کلام خالق است و درباره‏اش گفته‏اند: «فوق کلام المخلوق و دون کلام الخالق»[2]. یعنی از نظر فصاحت، بلاغت و چند بعدی بودن آن فراتر از تمامی گفته های اندیشمندان و صاحب نظران است اما نسبت به قرآن که کلام خداوند متعال می باشد، پایین تر است. بنا بر این از این جهت که دارای این ویژگی هاست معجزه امام علی( علیه السلام ) است اما معجزه نبوت نیست و هیچ کس چنین ادعایی در باره آن نکرده است زیرا معجزه آن است که اولاً دیگران از آوردن آن عاجز باشند ، ثانیاً صاحب آن بخواهد با آن ادعای نبوت کند. بنابراین نهج البلاغه گرچه وجوه اعجاز زیادی دارد اما کلام مخلوق است و هرگز به پای قرآن نمی رسد و معجزه اصطلاحی نیست. و نمی تواند همانند قرآن معجزه الی الله باشد.

[1] . در این باره نظریات دیگری نیز از سوی اندیشمندان ارائه شده است. برای آگاهی نک: نگاهى به نظریه‏اى نو در اعجاز قرآن.

[2] . مطهرى، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهرى، ج 14، سیرى در نهج البلاغه، ص 358.