شیعه نیوز:
پرسش
آیه شریفه قرآن کریم در مورد اینکه انسان اگر در هنگام رفاه به یاد خدا باشد خداوند در هنگام سختی‌هایش به یاد او خواهد بود چیست؟
پاسخ اجمالی
در معادلات خداوندی حساب‌ها متفاوت از معادلات ما انسان‌هاست. خدایی که خود پرورش دهنده و روزی رسان بندگان است، در همه حال، چه در رفاه و خوشحالی، و چه در سختی و غم و تنهایی به یاد بندگان خود است.
مگر نه این است که هرگاه بنده‌ای خداوند را می‌خواند، پروردگاری که از رگ گردن به او نزدیک‌تر است، او را پاسخ می‌دهد: «و هنگامی که بندگان من، از تو در به اره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خواند، پاسخ می‌گویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند (و به مقصد برسند)!»[1].
مگر نه این است که صادق آل محمد( علیه السلام ) فرمودند: «همانا چون بنده دعا کند خدای تبارک و تعالی در کار حاجت او است مادامی که آن بنده شتاب نکند»[2]؛ و آن هنگام که پرسیدند منظور از شتاب چیست؟ حضرت فرمودند: «گوید از فلان وقت و فلان وقت دعا کرده‌ام و اجابت آن را نمی‌بینم؟»[3].
این پروردگار مهربان است که در دریای متلاطم و موّاج زندگی و چه در آرام روزهای خوشِ بندگان، راه گشای آنان است: «او کسی است که شما را در خشکی و دریا سیر می‌دهد زمانی که در کشتی قرار می‌گیرید، و بادهای موافق آنان را (به سوی مقصد) حرکت می‌دهد و خوشحال می‌شوند، ناگهان طوفان شدیدی می‌وزد و امواج از هر سو به سراغ آنها می‌آید و گمان می‌کنند هلاک خواهند شد در آن هنگام، خدا را از روی اخلاص می‌خوانند که: «اگر ما را از این گرفتاری نجات دهی، حتماً از سپاسگزاران خواهیم بود!»؛ امّا هنگامی که خدا آنها را رهایی بخشید، (باز) به ناحق، در زمین ستم می‌کنند»[4].
در حقیقت این بندگان ناشکر هستند که در هنگام سختی و دشواری خدا را بسان تنها ناجی خود می‌خوانند ولی به هنگام رفاه و راحتی خداوند را فراموش می‌کنند: «و هر گاه به انسان (غافل و بی‌خبر) نعمت دهیم، روی می‌گرداند و به حال تکبّر از حق دور می‌شود ولی هر گاه مختصر ناراحتی به او رسد، تقاضای فراوان و مستمرّ (برای بر طرف شدن آن) دارد»[5].
[1]. بقره، 186.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح غفاری و آخوندی، ج2، ص474، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق.
[3]. همان، ج2، ص490.
[4]. یونس، 22 و 23.
[5]. فصلت، 51؛ و مشابه آن در اسراء، 83.
آیات مرتبط
سوره يونس (22) : هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَجَرَيْنَ بِهِمْ بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَفَرِحُوا بِهَا جَاءَتْهَا رِيحٌ عَاصِفٌ وَجَاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكَانٍ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ ۙ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنَا مِنْ هَٰذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ
سوره يونس (23) : فَلَمَّا أَنْجَاهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۗ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ ۖ مَتَاعَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ ثُمَّ إِلَيْنَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
سوره الإسراء (83) : وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَىٰ بِجَانِبِهِ ۖ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا
سوره فصلت (51) : وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنْسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَىٰ بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاءٍ عَرِيضٍ
T