شیعه نیوز : وقتي با من تماس گرفتند و خبر دادند که قرار است با رهبر شيعيان سنگال مصاحبه اي داشته باشم، بي درنگ پذيرفتم و در ذهن خود به دنبال موقعيت جغرافيايي اين کشور گشتم. مي دانستم که در قاره سياه واقع شده است اما هر چه تلاش کردم نتوانستم موقعيت دقيق آن را بيابم تا اينکه مجبور شدم به اطلس مراجعه نمايم.
بر خلاف آنچه که گمان مي کردم کشوري در آفريقاي مرکزي باشد اما سنگال کشوري است ساحلي در منتهي اليه غربي قاره آفريقا در کناره شرقي اقيانوس پهناور اطلس، که از شمال و شمال شرق با کشور موريتاني، در جنوب با گينه و گينه بيسائو و در غرب با کشور مالي همسايه است والبته در دل خود کشوري کوچک به نام گامبيا را نيز جاي داده است که از همه طرف آن را محصور ساخته و تنها کشور همسايه آن محسوب مي شود.
با چنين پيش زمينه اي از سنگال بود که به ديدار رهبران شيعيان آن رفتيم تا از زبان او بشنويم وضعيت شيعه را در اين کشور فقير آفريقايي که سالها مستعمره فرانسوي ها بوده است...
سرانجام لحظه ديدار فرا رسيد. بر خلاف آنچه فکر مي کردم با مردي بلند قد و تنومند و البته سياه پوست مواجه شدم که بسيار جوان به نظر مي رسيد و با لباسي زيبا بر تن به گرمي از ما استقبال نمود. پس از مختصري خوش و بش و احوالپرسي ابتدا به سراغ کامپيوتر کيفي خود رفت و پس از خاموش کردن آن آماده شنيدن پرسش هاي فراوان ما شد.
آنچه در پي مي آيد حاصل گفتگوي دو ساعته ما با رهبر شيعيان کشور سنگال است که البته برخي از سؤالات ما يا بدون پاسخ ماند و يا خيلي کوتاه و مختصر خاتمه يافت.
شيعه نيوز : خواهش مي کنم در ابتدا و به عنوان اولين سؤال کمي از بيوگرافي خودتان براي ما بگوييد تا شناخت بيشتري از رهبر شيعيان سنگال پيدا کنيم و بتوانيم در ادامه پرسش هاي خود را بهتر مطرح نمائيم؟
پاسخ: نام من «شريف محمد علي حيدره» است. اصالتاً از کشور موريتاني اما متولّد سنگال هستم. پدر من ادريس پسر عبدالله پسر کامل پسر حسن مُنّي فرزند امام حسن مجتبي عليه السلام است که با حدود سي پشت به امام حسن مجتبي عليه السلام مي رسيم. اکنون 47 سال از عمر من مي گذرد.
شيعه نيوز : آنگونه که به ما گفته اند شما عليرغم آنکه خود را منتسب به خاندان اهل بيت عليهم السلام مي دانيد، پيش از اين بر مذهب اهل سنّت و مالکي بوده ايد. علّت گرويدن شما به مذهب حقّه تشيّع چه بود و چه حادثه اي منجر شد تا شما پس از سالها راه حقيقت را بيابيد؟
پاسخ: بله؛ البته من زماني که کوک بودم نيز دور از مذهب اهل بيت عليهم السلام نبودم. مثلاً ديوان امام علي عليه السلام را من قبلاً در کودکي نديده بودم، اما وقتي که سالها بعد اين کتاب را ديدم، متوجه شدم که اين اشعار را از کودکي حفظ هستم. اما آشنايي من با اهل بيت عليهم السلام و مذهب شيعه با انقلاب ايران و علاقمند شدن من به امام خميني (ره) آغاز شد. من از کوچکي تمامي انقلابات را پيگيري مي کردم تا اينکه با انقلاب ايران و رهبر آن امام خميني (ره) آشنا شدم و سبب گرايش من به مذهب اهل بيت عليهم السلام شد. همه خانواده و کساني که به من نزديک هستند، مي دانند که من از 15 سال پيش به مذهب تشيّع گرويدم اما از طريق رسانه ها و به صورت عمومي دو الي چهار سال است که مذهب خود را علناً اعلام کرده ام.
شيعه نيوز : چرا اينقدر دير به صورت عمومي و رسانه اي تغيير مذهب خود را اعلام نموديد؟ آيا تقيّه مي کرديد يا علت ديگري داشت؟
پاسخ: اين موضوع علل مختلفي داشت. يکي از علتها آن بود که من دنبال نکاتي مي گشتم تا بحث و تحقيقاتم در مورد مکتب اهل بيت عليهم السلام تکميل شود، لذا خواستم تا به صورت تدريجي اعلام کنم تا هم تحقيقاتم تکميل شود و هم اطرافيانم اين آمادگي را داشته باشند تا با اعلام رسمي من، آن را بپذيرند.
شيعه نيوز : پس با اين حساب شما تا 32 سالگي مذهب غير شيعه داشتيد. آيا در آن مدت نيز فعاليت هاي مذهبي داشتيد؟
پاسخ: من پيش از شيعه شدن، مذهب مالکي داشتم اما در آن زمان فعاليت نداشتم بر خلاف الآن که مؤسسات آموزشي داريم. اما با اين حال چون از خانواده شريف و سيد بوديم مردم به ما مراجعه مي کردند.
شيعه نيوز : چه مراجعاتي؟ آيا مثلاً مسايل فقهي خودشان را ازشما مي پرسيدند؟
پاسخ: ببينيد! بيشتر مردم آنجا خودشان شيعه هستند و نمي دانند، زير آنها اهل بيت را دوست دارند و وقتي مي شنوند کسي از خاندان اهل بيت است براي تبرّک و تفقّه مردم به آنها مراجعه مي کنند زيرا اين افراد معمولاً در خانواده هاي ديني بزرگ شده اند. مثلاً اگر در جايي وقت نماز شد و مردم فهميدند که يک نفر در وسط آنها سيد است حتي اگر آن فرد کوچک باشد او را براي امامت جماعت به جلو مي برند يا اگر در جايي مناسبتي باشد و بدانند که شخص سيدي مي تواند مراسم را اداره کند فقط به خاطر احترامي که به سادات و خاندان پيامبر دارند، او را به رياست انتخاب مي کنند.
شيعه نيوز : شما علت تشيّع خود را علاقه مند شدن به انقلاب اسلامي ايران و حضرت امام خميني (ره) دانستيد اما دقيقا ذکر نکرديد که چه حادثه اي منجر به تغيير مذهب و شيعه شدن شما گرديد؟
پاسخ: بهتر مي دانم که اين سؤال را پاسخ نگويم. حق هر شخصي است که وقتي از او سؤال مي شود به بعضي از آنها پاسخ نگويد!
شيعه نيوز : اما اين سوال مهمي است زيرا ممکن است اين ابهام و نامعلوم بودن علّت اصلي و اتفاق مهمي که منجر به شيعه شدن شما گرديد، موجب بروز شبهات و سؤالات متعددي براي ديگران شود؟
پاسخ: پاسخ اين سؤال خيلي آسان است. اگر کسي دنبال حقيقت باشد آن را پيدا خواهد کرد. من از خانواده اهل بيت هستم. رفتم تحقيق کردم و متوجه شدم که مذهب تشيع بر حق است لذا پس از تحقيق و روشن شدن حقيقت به اين مذهب گرويدم.
شيعه نيوز : وقتي شما مذهب تشيّع را پذيرفتيد، برخورد اطرافيان با شما چگونه بود؟ آيا مشکلي هم براي شما پيش آمد؟
پاسخ: خير، مردم برخوردشان عادي و طبيعي بود وعکس العمل بدي نشان ندادند و گاهي اگر عکس العملي هم مشاهده مي شد، خيلي قوي نبود.
شيعه نيوز : آيا مردم در آنجا کاملاً از آزادي مذهب برخوردار هستند؟
پاسخ: مردم در آنجا آزادي کامل مذهب دارند و حکومت نيز بي طرف است!
شيعه نيوز : آيا مردم سنگال شما را به عنوان رهبر شيعيان کشور خود مي دانند؟
پاسخ: در آنجا افرادي هستند که مرا به عنوان رهبر شيعيان مي دانند اما همه به عنوان رهبر نمي شناسند. علمايي هستند که آفريقايي مي باشند ولي آيا آنها مثل من فکر مي کنند. پيروان من مي دانند که من رهبرشان هستم اما بقيه نمي دانند که آيا من رهبرشان هستم يا نه؟
شيعه نيوز : تعداد مردم سنگال چند نفر است و از اين تعداد چند درصدشان مسلمان و چه تعدادي شيعه هستند؟
پاسخ: من به طور دقيق نمي توانم بگويم که تعداد مردم سنگال چقدر است اما حدود 14 ميليون نفر مي باشند که البته در آنجا شيعيان در اقلّيت هستند.
شيعه نيوز : شما به عنوان رهبر شيعيان سنگال چه فعاليت هايي در راستاي گسترش مذهب تشيع داشته ايد؟
پاسخ: فعاليت ها زياد است. اول اينکه من تا کنون چند کتاب نوشته و منتشر کرده ام و در دو سال گذشته کنفرانس ها و سخنراني هاي زيادي برگزار کرده ام. برخي از افرادي که با من کار مي کنند در صدا و سيما هستند و عده اي ديگر نيز در روزنامه ها کار مي کنند و در کل فعاليت هاي فشرده اي داريم. خود من از 27 سال پيش در حال گشت هستم. خانواده من در پايتخت سنگال هستند. پدرم در جنوب و من هم دائم با هواپيما در سفر هستم و محدود به مکان خاصي نيستم.
شيعه نيوز : ممکن است راجع به تأليفات خود بيشتر براي ما توضيح دهيد؟
پاسخ: همانطور که مي دانيد امکانات آنجا فردي است من کتابهاي زيادي نوشته ام اما کتاب هايي که چاپ شده است چهار کتاب مي باشد که علت اصلي آن نبود امکانات است.
شيعه نيوز : لطفاً برخي از عناوين کتابهايي که تأليف نموده و منتشر کرده ايد را براي ما بيان کنيد؟
پاسخ: يکي از کتابهاي منتشر شده ام «حقايق روشن براي زندگي پيامبر اسلام» به زبان فرانسه و عربي و کتاب ديگرم درباره عاشورا است به نام «آيا عاشورا روز جشن است يا روز اندوه» که اين کتاب هم به زبان عربي و فرانسه چاپ شده است.
شيعه نيوز : مگر در آنجا مردم روز عاشورا را جشن مي گيرند؟ علت اين کار آن ها چيست؟ آيا با علم و آگاهي چنين کاري را انجام مي دهند؟
پاسخ: در آنجا اين روز را مردم عوام جشن مي گيرند و نمي دانند که براي چه جشن مي گيرند. فقط مي دانند که اين روز، روز عيد است و اول سال قمري مي باشد؛ لذا امام حسين عليه السلام و جريانات آن را نمي شناسند و اين کار آنها عملي سنتي وتقليدي است. اما شايد رهبرانشان بدانند و آگاه باشند که البته سکوت کرده اند.
شيعه نيوز : شما در کشور سنگال چه مؤسسات آموزشي داريد؟
پاسخ: يک سازمان خيريه داريم که حکومت آن را قبول دارد به نام «مزدهره» که کارهاي خير را تحت عنوان اهل بيت عليهم السلام انجام مي دهد. همچنين يک مؤسسه آموزشي داريم که افرادي را تربيت مي کند براي تبليغ. در حال حاضر 50 نفر در آنجا تحصيل مي کنند تا براي کار تبليغ آمده شوند.
شيعه نيوز : آيا در کشور سنگال بين شيعه و سني وحدت وجود دارد؟
پاسخ: در آنجا بين شيعيان و سنّيها هيچ مشکلي نيست. حتي در کنفرانس هايي که برگزار مي کنيم هم علماي شيعه حضور دارند و هم علماي اهل سنّت و يکي از اهداف ما نيز همين است که آنها را هم به اين برنامه ها دعوت کنيم.
شيعه نيوز : آيا آنها نيز شيعيان را به برنامه هاي خودشان دعوت مي کنند؟
پاسخ: کسي تا به حال مرا دعوت نکرده است اما اينکه آيا دوستان ديگر را دعوت کرده باشند اطلاعي ندارم!
شيعه نيوز : در کشور سنگال، حکومت دست چه کساني مي باشد؟
پاسخ: قدرت در آنجا دست کساني است که مردم آنها را انتخاب مي کنند، زيرا حکومت آنجا بر پايه دموکراسي است و با رأي مردم قدرت در اخيار حاکمان قرار مي گيرد.
شيعه نيوز : وهابيّت در آنجا چه وضعيتي دارد؟ آيا آنها نيز به فعاليت مشغول هستند؟
پاسخ: بله، آنها خيلي قوي و گسترده کار مي کنند به طور صريح نمي توانم بگويم اما کشورهاي بسياري حامي آنها هستند که بيشتر از سوي کشورهاي عربي اسلامي حوزه خليج فارس تقويت مي شوند. نماينده وهابيهاي آنجا کتابي بر عليه کتاب من نوشته که منتشر نيز شده است.
شيعه نيوز : آيا جمهوري اسلامي ايران نيز در آنجا فعاليت دارد؟
پاسخ: گمان مي کنم که در آنجا يک مرکز حوزه علميه دارد که طلاب سنگالي در آن مشغول به تحصيل هستند و به آنان مسکن و شهريه مي دهند. مسؤول آن نيز روابط خوبي با همه مردم دارد.
شيعه نيوز : مراجع تقليد شيعه در آن جا چه وضعيتي دارند؟ آيا شناخته شده هستند و فعاليتي مي کنند؟
پاسخ: بله، آيت الله خامنه اي رهبر ايران، آيت الله سيستاني و نيز سيد فضل الله از بارزترين مراجع شيعيان آنجا هستند.
شيعه نيوز : وضعيت مساجد شيعيان و حسينيه ها در کشور سنگال چگونه است؟ آيا آماري در اين خصوص داريد؟
پاسخ: آمار دقيقي ندارم اما تعداد آنها خيلي کم است.
شيعه نيوز : بيشر از اين وقت شما را نمي گيرم فقط در پايان اگر صحبتي داريد، بيان بفرمائيد؟
پاسخ: مطلب خاصي ندارم. تنها تشکر مي کنم از شما و دوستانتان و اين مطلب که ما نياز به پشتيباني و حمايت داريم. کمک رساني براي ساختن مساجد و حسينيه ها تا به عنوان محوري براي شيعيان و همبستگي بيشتر بين مسلمانان باشند.
گفتگو: ابوالفضل افشاري - خبرنگار شيعه نيوز - قم