عضو شورای علمی مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان گفت: خورشید در روز نخست مهرماه در نقطه اعتدال پاییزی قرار می‌گیرد و در این زمان طول روز و شب با هم برابر و هوا معتدل است.
عمران مرادی، اظهار کرد: خورشید در چهار نقطه در سال تعیین کننده وضعیت فصل‌ها خواهد بود. نخستین نقطه لحظه تحویل سال است که خورشید در نقطه اعتدال بهاری قرار می‌گیرد. از این تاریخ تا ۳۱ خرداد، رفته رفته ارتفاع خورشید در آسمان افزایش یافته و در آخرین روز خرداد در نقطه انقلاب تابستانی یعنی در بالاترین ارتفاع خود در آسمان جای می‌گیرد.
وی ادامه داد: از این تاریخ به بعد، ارتفاع خورشید به تدریج کاسته می‌شود و در روز اول مهرماه در نقطه اعتدال پاییزی قرار می‌گیرد. در این وضعیت، رفته رفته دمای هوا کم می‌شود تا شب یلدا که انقلاب زمستانی آغاز شود.
این مدرس و پژوهشگر نجوم تصریح کرد: در طول تاریخ ایران هر چهار موقعیت جشن گرفته می‌شد که در حال حاضر تنها جشن اعتدال بهاری و زمستانی پابرجا مانده است.
مرادی در توضیح اعتدال پاییزی گفت: هر سال در ابتدای پاییز و روز اول مهر زمین در حالت اعتدال پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود.
وی با تاکید بر اینکه طول روز و شب در نقطه اعتدال بهاری با هم برابر است، ادامه داد: با افزایش ارتفاع خورشید در اول تیرماه، در نیمکره شمالی طول روز‌ها بلند و شب‌ها کوتاه می‌شود و این وضعیت در نیمکره جنوبی متفاوت است.
عضو شورای علمی مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان خاطرنشان کرد: هرچه به سمت آخر تابستان می‌رویم این وضعیت تغییر می‌کند و خورشید به سمت جنوب می‌رسد. دلیل این اتفاق حرکت زمین به دور خورشید است.
وی به کج بودن محور زمین اشاره کرد و گفت: به دلیل کج بودن تابش خورشید، وضعیت فصول در نیمکره شمالی و جنوبی متفاوت می‌شود، یعنی در زمانی که در نیمکره شمالی تابستان است در جنوب فصل زمستان خواهد بود.
مرادی تاکید کرد: به جز دو نقطه که در کل زمین اعتدال احساس می‌شود، زمانی که در نیمکره شمالی اعتدال پاییزی است، در نیمکره جنوبی اعتدال بهاری رخ می‌دهد و برعکس.
این مدرس و پژوهشگر نجوم در مورد وضعیت خورشید در فصول مختلف در آسمان گفت: خورشید در تابستان از شمال شرق طلوع و در شمال غرب غروب می‌کند. در زمستان این وضعیت به صورت طلوع خورشید در جنوب شرق و غروب آن در جنوب غرب خواهد بود.
وی تصریح کرد: در اول بهار و پاییز خورشید دقیقا از شرق طلوع و در غرب غروب می‌کند. به همین دلیل طول روز و شب با هم برابر و هوا معتدل است.
مرادی خاطرنشان کرد: در روز‌های اول مهر ماه، خورشید از شرق طلوع و در غرب غروب می‌کند و هر چه به سمت زمستان برویم، به سمت جنوب مایل می‌شود و رفته رفته از ارتفاع آن کاسته تا به شب یلدا می‌رسد.
رصد هلال آخر ماه محرم با چشم غیر مسلح
این مدرس و پژوهشگر نجوم اظهار کرد: شنبه ششم مهر ماه، هلال آخر ماه محرم ۱۴۴۱ هجری قمری با چشم غیر مسلح قابل رویت خواهد بود.
وی با بیان اینکه رصد هلال آخر ماه قمری در سحرگاه پیش از طلوع خورشید قابل مشاهده است، خاطرنشان کرد: هلال آخر ماه محرم ۱۴۴۱ هجری قمری در سمت شرق در ۵:۲۳ سحرگاه قابل رصد خواهد بود.
مرادی افزود: در همین تاریخ در ۵:۲۸ سحرگاه در سمت شرق شاهد مقارنه "ماه" با سیاره "مریخ" خواهیم بود. مِریخ یا بَهرام چهارمین سیاره منظومه شمسی است که در آسمان به رنگ قرمز دیده می‌شود.
وی توضیح داد: مُقارنه در ستاره‌شناسی به هم‌راستا قرار گرفتن دو یا چند جرم سماوی با یکدیگر از منظر زمین می‌گویند، به گونه‌ای که در آسمان در کنار هم دیده شوند. اسد یا شیر یکی از صور فلکی معروف است.