شیعه نیوز:
پرسش
پیام آیات یک تا ده سوره «طه» چیست؟
پاسخ اجمالی
معرفی سوره
سوره مبارکه طه، بر اساس برخی گزارش‌ها چهل و پنجمین سوره قرآن است که بعد از سوره مریم در مکه نازل شده است، اما در ترتیب فعلى قرآن کریم، سوره بیستم است. و حدوداً در سال پنجم بعثت نازل شده است.[1]
کوفیان معتقدند که این سوره دارای 135 آیه است، اما مدنی‌ها می‌گویند 134 و بصری‌ها برآنند که 132 آیه دارد.[2]
این اختلاف از آن‌جا ناشى شده است که برخى از قاریان بر سر بعضى از کلمات توقف کرده و آن‌را ابتدای آیه دانستهاند، ولى بعضى دیگر آن‌را آیه مستقل ندانستهاند.[3]
علّت نام‌گذارى این سوره، ظاهراً وقوع لفظ «طه» در اول آن است. به نظر می‌رسد، در زمان پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم )، آن‌حضرت به این نام نیز خوانده می‌شدند.[4]
فضیلت سوره طه
روایات متعددى در باره عظمت و اهمیت این سوره در منابع روایی وارد شده است.
ابوهریره از پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) نقل می‌کند: «خداوند سوره "طه" و "یس" را دو هزار سال قبل از آفرینش آدم براى فرشتگان بازگو کرده، هنگامى که فرشتگان این بخش از قرآن را شنیدند گفتند: "طوبى لامة ینزل هذا علیها، وطوبی لاجواف تحمل هذا، وطوبى لالسن تکلم بهذا"؛ خوشا به حال امتى که این سورهها بر آنها نازل می‌گردد؛ خوشا به دل‌هایى که این آیات را در خود پذیرا می‌شود؛ و خوشا به زبان‌هایى که این آیات بر آن جارى می‌گردد».[5]
امام صادق( علیه السلام ) نیز در ارتباط با جایگاه این سوره می‌فرماید: «تلاوت سوره طه را ترک نکنید؛ چرا که خدا آن‌را دوست می‌دارد و دوست می‌دارد کسانى را که آن‌را تلاوت کنند، هر کس تلاوت آن‌را ادامه دهد خداوند در روز قیامت نامه اعمالش را به دست راستش می‌سپارد و بدون حساب به بهشت می‌رود، و در آخرت آن‌قدر پاداش به او می‌دهد که راضى شود».[6]
گفتنی است؛ این پاداش‌هایی که براى تلاوت سورههاى قرآن از سوی معصومان( علیه السلام ) به ما رسیده، به این معنا نیست که تنها با تلاوت قرآن، این همه نتیجه عاید انسان می‌شود، بلکه منظور تلاوتى است که همراه اندیشه و تفکر باشد و آثارش در اعمال و گفتار انسان تأثیرگذار باشد.
تعالیم سوره
در زمینه آموزه‌های این سوره به صورت اجمال می‌توان گفت که روح مطالب سوره در سه آیه ابتدایی آمده است، و غرض سوره تذکر و بیدارى از راه انذار و یادآورى حقایق است، و این‌که تمام اینها تنها در افرادی تأثیرگذار خواهد بود که نوعی خشیت را در دل خود نهادینه کرده‌اند: «إِلَّا تَذْکِرَةً لِمَنْ یَخْشى»، مهم‌ترین سرفصل‌های آیات بعد از این قرار است:
1. آیات 4- 8، اشاره کوتاهى به عظمت قرآن، یادآوری موقعیت خداوند نسبت به جهان هستى و بخشى از صفات جلال و جمال پروردگار دارد.
2. آیات 9- 79، داستان حضرت موسى( علیه السلام ) و دلایل عمیق توحید به زبان وی در برابر فرعون، غرق شدن فرعون و نجات اهل حق را به عنوان یک حقیقت تاریخى مطرح می‌کند.
3. آیات 80- 82، شامل مواعظی خطاب به بنی اسرائیل بوده و این‌که مراقب باشند تا بعد نجات از فرعون و گشایش امور زندگی‌شان، سر به طغیان برندارند.
4. آیات 83- 99، به غیبت موسی از میان قوم خویش، فتنه سامرى و مغلوب شدنش، امتحان قوم موسى، مشکلاتی که برای هارون پیش آمد، و ظهور بطلان باطل برای همگان، می‌پردازد.
5. آیات 100- 114، تذکرى است در زمینه معاد و بعضى از وقایع و خصوصیات رستاخیز و این‌که قرآن این امور را تنها برای تذکر به مردم یادآور می‌شود.
6. آیات 115- 123، سرگذشت آدم و حوا( علیه السلام ) در بهشت، و ماجراى وسوسه ابلیس و سرانجام هبوط آنها را در زمین، توصیف می‌کند.
7. آیات 124- 127، مجدداً یادآوری بحث معاد و نصایحى در مورد آن است.
8. آیات 128- 129، توصیه مخاطبان به مطالعه و بررسی تاریخ ملت‌ها است.
9. آیات 130- 132، توصیه‌هایی به خود پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در ارتباط با زندگی فردی و خانوادگی حضرتشان است.
10. آیات 133- 135، به بهانه‌گیری کفار معاصر پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) و پاسخ خدا به آنان پرداخته و به این موضوع اشاره می‌کند که همگان باید چشم به راه باشند تا به زودی مشخص شود که چه کسانی پیرو حق بودند و چه افرادی پیرو باطل![7]
[1]. قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ج 6، ص 365، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، 1377ش.
[2]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق، یاحقی، محمد جعفر، ناصح، محمد مهدی، ج 13، ص 126، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
[3]. جعفری، یعقوب، کوثر، ج 6، ص 550، قم، هجرت، چاپ اول، 1376ش.
[4]. تفسیر احسن الحدیث، ج 6، ص 365.
[5]. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج 3، ص 366، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق.
[6]. همان.
[7]. ر. ک: تفسیر أحسن الحدیث، ج 6، ص 365 – 367؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 13، ص 152- 154، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
آیات مرتبط
سوره طه : کل سوره
T