شیعه نیوز: تفاوت کویر و بیابان در بین همه مردم رواج دارد که اصطلاح کویر را به جای بیابان بکار می برند و یا برعکس می باشد. گاهی اوقات بیابان به محیط خارج از شهر و روستا گفته می شود. اما در واقع بین این دو اصطلاح تفاوت زیادی است. که در ادامه مطلب به تفاوت بیابان و کویر در چه چیزهایی است؟ می پردازیم با ما همراه باشید.
تفاوت بیابان و کویر در چیست؟
بیابان به بخشی از مناطق خشک می گویند که کمتر از ۵۰ میلی متر باران دارد یعنی ممکن است هر چند سال در آن باران نبارد و با کم آبی و تبخیر شدید مواجه باشد و دارای پوشش گیاهی بسیار ضعیف و فقیر باشد و یا سطح وسیعی از آن به کلی فاقد گیاه باشد که از دیدگاه اکولوژی یا سازمان ملل متحد بیابانی شده را کاهش فعالیتهای بیولوژیکی (کاهش فعالیت های انسان و حیوان و گیاه) می دانند. اما کویر به زمین های رسی پف کرده، با شوری و نمک بسیار شدید که گیاهان در آن نمی توانند رشد کنند و در بعضی از آن ها که شوری کمتر است ممکن است گیاهانی مانند گز و شور که در برابر املاح نمکی مقاوم هستند رشد کنند. زیرا کویر معمولا زمین هایی با شوری بالا و بدون گیاه است که به آن نمکزار نیز گفته می شود.
چرا کویر را بیابان می گویند؟
تفاوت بیابان و کویر در این است که در کشور ما بیشتر کویر را بیابان و بیابان را کویر می کویند. در واقع کویر به زمینی گفته می شود که تحت تاثیر شدید نمک است و قابل رویش برای گیاهان و زراعت نیست. حتی گیاه خرما و جو و پسته که بسیار مقاوم هستند نمی توانند در این زمین برویند ولی امکان دارد که گیاهان غیرزراعی مقاوم به شوری مثل نی، گز، خارشتر، اشنی، در بیابان برویند. در این صورت است که کویر گیاه دار زمین هایی است که قابل کشاورزی نیستند ولی گیاه دارند. اگر مقدار نمک خاک از یک حدی تجاوز کند که تقریبا ۳ درصد دیگر باشد دیگر هیچ گیاهی در آن به عمل نخواهد آمد در این صورت کویر فاقد گیاه ولی دارای قشر نمکی به وجود خواهد آمد. مانند: کویر مرکزی ایران. همین کویر گرمسار، سمنان، دامغان و شاهرود که در شمال واقع هستند و خور، بیابانک، جندق در جنوب آن قرار دارند نمکزار یا کویر است یعنی دور تا دور این گیاه دارد که مراتع شمالی به شمار می روند. اما در وسط کویر دیگر هیچ گیاهی وجود نخواهد داشت. برای نمونه؛ دشت کویر و کویر مرکزی ایران هیچ شباهتی با بیابان لوت ندارند یا یزد که یک منطقه بیابانی است ده تا کویر دارد یعنی نمکزار دارد که کویر ساغند با اطرافش هیچ شباهتی ندارند. کویر؛ به منطقه ای بایر اتلاق می شود که در دل بیابان و انتهای زمین پر آب که به علت فشار آب در سطوح پایین زمین نمک به سطح زمین نزدیک و موجب خشکی شدید و زیادی می شود. کویر دو نوع است: کویر گیاهدار و کویر فاقد گیاه که در کشور ما تقریبا ۵۰ قطعه کویر وجود دارد که همین کویر مرکزی مساحتی حدود ۱۰۰ هزاز کیلومتر مربع دارد. این کویر بزرگ ترین کویر یا نمکزار با وجود وسعت زیاد در دنیاست. که همین امر تفاوت بیابان و کویر را مشخص می کند.
ویژگی های بیابان
مقدار شوری و نمک آن کمتر از کویر می باشد.
پوشش گیاهی در بیابان بسیار کم و نادر است.
بیابان برعکس کویر سطح ناهمواری دارد و خیلی مسطح نیست.
بیابان معمولا فاقد آب است مگر در بیابان قطعه کوچک زمین دارای آب و علف است.
مواد رسوبی آن بیشتر ماسه و شن و ریگ و خاک است و بافت درشت تری نسبت به کویر دارد.
به دلیل وجود باد های کوچک ذرات شن و ماسه حرکت می کنند و از جایی به جای دیگر می روند ولی در کویر به خاطر وجود رطوبت و پوشش گیاهی جا به جایی خیلی کمتر است و همین امر تفاوت بیابان و کویر را نشان می دهد.
ویژگی های کویر
در کویر خاک خیلی ریز بافت است مانند: خاک رس می باشد.
پوشش گیاهی در کویر از نوع شوری پسند می باشند.
کویر ها دو نوع هستند. ۱. کویر گیاهدار ۲. کویر فاقد گیاه
اغلب کویر ها گیاهدار هستند.
در کویر معمولا سطح آب بالایی دارد.
کویر بیشتر آسیبی در بیابان است.
درجه شوری و نمک آن بسیار زیاد است.
سطح صاف دارد و آب ناهمواری را در دریاچه های کوچک فصلی ظاهر می شوند در اطراف آن وارد می کند.
منبع : آرگا