پرسش
این که روایت از پیغمبر مکرم اسلام داریم که فرمودند: اجداد من بعد از عدنان را نشمارید، آیا درست است؟ و در این صورت دلیل آن چیست؟
پاسخ اجمالی
نهی پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) از برشمردن انساب خویش قبل از حضرت عدنان تا حضرت ابراهیم و از حضرت ابراهیم تا حضرت آدم، در احادیث آن حضرت و در کتاب های متعددی آمده است و علت نهی حضرت از چنین کاری، معلوم نبودن انساب و اجداد قبل از عدنان و جلوگیری از اختلاف مورّخان در این زمینه بوده است.
پاسخ تفصیلی
طبق روایتی که در بعضی از کتاب ها، مثل بحارالانوار،[1] کشف الغمة فی معرفة الائمة ( علیه السلام )[2] و المناقب لآل ابی طالب ( علیه السلام )[3] آمده است، پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود ند: در معرفی و بیان نسب (پدران) من به (جدم) عدنان رسیدید به همین مقدار اکتفا کنید. (اجداد بعد از عدنان مرا نام نبرید).
همچنین در روایات دیگری از آن حضرت آمده است که فرمودند: وقتی که نسب من به معد بن عدنان تا ابراهیم ( علیه السلام ) رسید، بیان کنندگان چنین انسابی (نسابین) دروغ می گویند.[4]
دلیل این مطلب نیز مطابق آنچه در روایات آمده است، معلوم نبودن انساب آن حضرت (بعد از عدنان تا حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) و حضرت آدم ( علیه السلام ) ) و اختلاف نسابین است. در روایتی آمده که حضرت فرمودند: هرگاه نسب من به عدنان رسید توقف کنید و سپس این آیه را خواندند: «و عاد را و ثمود را و اصحاب الرس را و نسل های بسیاری را که در میان آنها بودند (هلاک کردیم)»،[5] و سپس فرمودند: کسی جز خدا علم به اینها ندارد.[6]
بنابراین، علت این که پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) از نام بردن اجداد خود بعد از عدنان نهی کرده اند، معلوم نبودن انساب و جلوگیری از اختلاف نسابین و مورخان در این زمینه بوده است.
[1] بحارالانوار، ج15، ص105، رُوِیَ عَنْهُ ص، «إِذَا بَلَغَ نَسَبِی إِلَى عَدْنَانَ فَأَمْسِکُوا».
[2] کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج1، ص 65.
[3] المناقب لآل ابی طالب ( علیه السلام )، ج 1، ص 15.
[4] العمدة، ص24.
[5] فرقان، 38.
[6] قصص الانبیا، راوندی، ص316؛ روی عنه ( صلی الله علیه و آله و سلم ): إذا بلغ نسبی إلى عدنان فأمسکوا ثم قرأ: «وَ عاداً وَ ثَمُودَ وَ أَصْحابَ الرَّسِّ وَ قُرُوناً بَیْنَ ذلِکَ کَثِیراً»، لا یعلمهم إلا الله تعالى جل ذکره.
T