شیعه نیوز: حضرت شعیب( علیه السلام ) -که اسمش ده بار در قرآن کریم ذکر شده است-،[1] یکی از پیامبران الهی برای قوم عرب بوده و به زبان عربی سخن می‌گفت.[2] او بعد از حضرت هود و حضرت صالح( علیه السلام ) به دنیا آمده و معاصر و پدر خانم حضرت موسی( علیه السلام ) بوده است.
او از نوادگان «مدین»[3] یکی از پسران حضرت اسماعیل( علیه السلام ) است و قوم او هم که به سوى ایشان برانگیخته شد از فرزند زادگان مدین بودند و در سرزمین مدین زندگی می‌کردند.[4]
حضرت شعیب( علیه السلام ) پیامبر قوم مدین بود و به دلیل این‌که دارای فصاحت و بلاغت زیادی بود و با قومش به نرمی و فصیح سخن می‌گفت، به «خطیب الانبیاء» معروف شد،[5] اما با این‌که بسیار کوشش نمود و به قومش پند و اندرز داد فقط گروهی به سخنانش گوش دادند و ایمان آوردند، ولی بقیه آنان به نصایح او گوش نکردند کفر ورزیدند و برخی هم شرک ورزیدند و درخت «ایکه» را عبادت می‌کردند که به «اصحاب ایکه» معروف شدند، در نتیجه خداوند با گرمای شدید و ارسال زلزله آنان را عذاب نموده و هلاک کرد. و شعیب و پیروانش از این عذاب نجات یافتند.[6]
در چگونگی وفات و محل دفن حضرت شعیب بین تاریخ نویسان اختلاف نظر وجود دارد:
1. وقتی حضرت موسی( علیه السلام ) با دختر شعیب نبیّ( علیه السلام ) ازدواج کرد حضرت شعیب از مدین خارج شده و به مکه رفته و در همان‌جا در سن 140 سالگی وفات یافتند و در مسجد الحرام اطراف حجر الأسود دفن شده‌اند.[7]
2. حضرت شعیب( علیه السلام ) در سرزمین حطّین یکی از روستاهای شام بین طبریه و عکا واقع در فلسطین دفن شده است که قبر دخترش صفورا نیز در همانجاست.[8]
3. حضرت شعیب به دست پادشاه ستمگری به نام «میشا ابن حزقیل» کشته شده است.[9]
برای آگاهی بیشتر از سرگذشت حضرت شعیب( علیه السلام )، قوم او و چگونگی نزول عذاب به آیات 85 تا 93 سوره اعراف و آیات 84 تا 95 سوره هود و آیات 78 تا 79 سوره حجر و آیات 176 - 191 سوره شعراء و به کتاب‌های تفسیری مراجعه شود.
[1]. اعراف، 85، 88، 90 و 92؛ هود، 84، 87، 91 و 94؛ شعراء، 177؛ عنکبوت، 36.
[2]. زرکلى، خیر الدین، الأعلام، ج 3، ص 165، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ هشتم، 1989م.
[3]. مدین، سرزمینى در مرز حجاز است و چون در ابتداء، یکی از فرزندان حضرت اسماعیل( علیه السلام ) به نام «مدین» برای زندگی به آنجا رفت، آن سرزمین نیز به نام او «مدین» نامیده شد؛ ر.ک: دینورى، احمد بن داود، الأخبار الطوال، محقق: عامر، عبد المنعم، مراجعه جمال الدین شیال، ص 9، منشورات الرضى، قم، 1368ش؛ مقدسى، محمد بن أحمد، أحسن التقاسیم فى معرفة الأقالیم، ص 178 - 179، مکتبة مدبولى، چاپ سوم، 1411ق.
[4]. الأخبار الطوال، ص 9.
[5]. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 1، ص 185، دار الفکر، بیروت، 1407ق.
[6]. الأعلام، ج 3، ص 166؛ البدایة و النهایة، ج 1، ص 184 – 185.
[7]. ابن جوزى، عبد الرحمن بن على، المنتظم، محقق: عطا، محمد عبد القادر، عطا، مصطفى عبد القادر، ج 1، ص 326، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1412ق.
[8]. الأعلام، ج 3، ص 165 – 166؛ المنتظم، ج 16، ص 209.
[9]. مسعودی، على بن الحسین، مروج الذهب، محقق، اسعد داغر، ج 1، ص 73، دار الهجرة، قم، چاپ دوم، 1409ق.
آیات مرتبط
سوره الأعراف (85) : وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا ۗ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ ۖ قَدْ جَاءَتْكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ ۖ فَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
سوره الأعراف (88) : قَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَنُخْرِجَنَّكَ يَا شُعَيْبُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَكَ مِنْ قَرْيَتِنَا أَوْ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَا ۚ قَالَ أَوَلَوْ كُنَّا كَارِهِينَ
سوره الأعراف (90) : وَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لَئِنِ اتَّبَعْتُمْ شُعَيْبًا إِنَّكُمْ إِذًا لَخَاسِرُونَ
سوره الأعراف (92) : الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْبًا كَأَنْ لَمْ يَغْنَوْا فِيهَا ۚ الَّذِينَ كَذَّبُوا شُعَيْبًا كَانُوا هُمُ الْخَاسِرِينَ
سوره هود (84) : وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا ۚ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ ۖ وَلَا تَنْقُصُوا الْمِكْيَالَ وَالْمِيزَانَ ۚ إِنِّي أَرَاكُمْ بِخَيْرٍ وَإِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُحِيطٍ
سوره هود (87) : قَالُوا يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ
سوره هود (91) : قَالُوا يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَاكَ فِينَا ضَعِيفًا ۖ وَلَوْلَا رَهْطُكَ لَرَجَمْنَاكَ ۖ وَمَا أَنْتَ عَلَيْنَا بِعَزِيزٍ
سوره هود (94) : وَلَمَّا جَاءَ أَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَأَخَذَتِ الَّذِينَ ظَلَمُوا الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُوا فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ
سوره الشعراء (177) : إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ
سوره العنكبوت (36) : وَإِلَىٰ مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَارْجُوا الْيَوْمَ الْآخِرَ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ
T