به گزارش «شیعه نیوز»، مِنا، از نظر جغرافیایی، بیابان وسیعی است که در درّه ای به طول ۳۵۲۵ متر، از وادی «مُحسّر» تا «عقبه» و در یک فرسنگی جانب شرقی مکّه قدیم قرار گرفته است. (۲) ولی «منا» اکنون تقریباً به شهر «مکّه» وصل شده است.
امّا، چرا این سرزمین «مِنا» نامیده شده. جهاتی را ذکر کرده اند، که بیان می کنیم:
۱- این سرزمین «مِنا» نامیده شده، چون هر کسی آرزو دارد، خون قربانی او ریخته شود. (۳)
۲- ابن عباس روایت کرده: وقتی آدم علیه السلام تصمیم گرفت از «حوّا» جدا شود، جبرئیل به او گفت: هر چه می خواهی آرزو کن، آدم علیه السلام گفت:
آرزوی بهشت دارم. (۴)
۳- از امام رضا علیه السلام علت نامگذاری این سرزمین به «مِنا» سؤال شد، آن حضرت در جواب فرمود: جبرئیل به حضرت ابراهیم علیه السلام گفت: تَمَنّ علی رَبّکَ ما شِئْتَ، فَتَمَنّی أنْ یَجْعَلَ اللَّهُ مَکانَ وَلَدِهِ إسْماعِیلَ کَبْشاً … (۵)
هر چه را می خواهی از درگاه پروردگار خویش درخواست و آرزوکن، حضرت ابراهیم علیه السلام از خدا درخواست نمود، به جای قربانی فرزند خود اسماعیل، خداوند قوچی بفرستد تا آن را قربانی کند و خداوند هم این کار را انجام داد و ابراهیم به آرزوی خود رسید.
۴- در همه موارد یادشده «مِنا» به معنای «آرزو» مطرح گردیده و برای علت این نامگذاری هم جهات متعدّدی آورده شده، چنان که امام صادق علیه السلام نیز علاوه بر «آرزوهای» قبلی، آرزوهای سازنده و تعالی بخش دیگری را سفارش کرده و فرموده: وَاخْرُجْ مِنْ غَفْلَتِکَ وَزَلّاتِکَ بِخُرُوجِکَ إِلی مِنی ولا تَتَمَنّ ما لا یحِلُّ لَکَ، وَلا تَسْتَحِقُّهُ. (۶)
آن گاه که به «منا» رسیدی، باید خود را از عالم غفلت و لغزش ها بیرون آوری و آرزوی آن چه را بر تو حلال نیست (گناهان) که شایستگی آن را نداری، نداشته باشی.
فضیلت مِنا
اگرچه پیاده روی ها همراه با ازدحام جمعیت، و عدم آشنایی لازم به اماکن و نقاط بیابانِ با چادرهایِ سفید، زائران احرام پوشیده را خسته می سازد، امّا با مشاهده صحنه های معنوی و عرفانی آن، هرگز نباید فکر و اندیشه خود را متوقّف سازیم، بلکه توجّه داشته باشیم، با وجود تن و جسم خسته و در عین حالی که در احرام به سر می بریم، با اندیشه و تفکّر، بر محتوای عبادت خویش بیفزاییم. قرآن کریم، طیّ آیات متعدّدی دستور به کارگیری فکر و اندیشه را می دهد و امام صادق علیه السلام فرموده:
أفْضَلُ الْعِبادَهِ، إدْمانُ التَّفَکُّرِ فِی اللَّهِ وَقُدْرَتِهِ. (۷)
برترین عبادت، پیوسته فکر کردن در مورد خدا و قدرت اوست.علاوه بر آن حالات خاص معنوی و تفکر در قدرت و عظمت خداوندی، که آن همه انسان های مؤمن را به آن سرزمین خشک و سخت به اطاعت و عبادت کشانده و به مقام مؤمنانه بلندی دست یافته اند، به منظور بهره برداری از معرفت و تعالی بیشتر، باید به فضیلت و قداست آن سرزمین، توجّه بهتری داشته باشیم.
امام صادق علیه السلام فرموده: وقتی که زائران در «منا» منزل گیرند، منادی الهی ندا می دهد: ای سرزمین منا! اهل تو وارد شدند، وسعت یاب و زائران خود را جای ده و منادی دیگری ندا می دهد: اگر می دانستید به چه مکانی و به پیشگاه چه مقام کریمی وارد شده اید، یقین پیدا می کردید که در مقابل رنج هایی که متحمّل شدید و مالی که خرج کردید، خداوند رحمت و آمرزش خویش را به شما عطا می نماید. (۸)
در بیان دیگری از امام صادق علیه السلام می خوانیم، آن گاه که به «منا» منزل گیرید، از جانب خداوند متعال منادی فریاد بر می آورد، اگر می خواهید بدانید که آیا از شما راضی و خرسند هستم؟، بدانید که از شما راضی هستم. (۹)
همچنین، امام صادق علیه السلام فرموده است: وقتی که زائر می خواهد از «منا» برگردد، فرشته الهی دست خود را میان دو کتف او می گذارد و می گوید: از گناهان پاک شده ای، مثل روزی که از مادر متولّد شدی، اکنون با پاکی و درستی، اعمال و عبادات خود را آغاز کن. (۱۰)
۱. سوره حج، آیه ۵۲، بقره، ۷۸، نساء، ۱۲۳.
۲. مجمع البحرین، ص ۸۱، سفینه البحار، ج ۴، ص ۴۰۷.
۳. همان.
۴. همان.
۵. علل الشرایع، ص ۴۳۶.
۶. محجه البیضاء، ج ۲، ص ۲۰۷، مستدرک الوسائل، ج ۱۰، ص ۱۷۲.
۷. کافی، ج ۲، ص ۵۵، بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۳۲۱.
۸. کافی، ج ۴، ص ۲۵۶ و ۲۶۲.
۹. کافی، ج ۴، ص ۲۶۲.
۱۰. المحاسن للبرقی، ج ۱، ص ۶۶.