شیخ ماهر حمود امام جمعه اهل سنت صیدا و از شخصیت های سرشناس و پرسابقه لبنانی که از جوانی در مبارزه با رژیم صهیونیستی فعال بوده است در گفت و گو با خبرنگار مرکز خبر حوزه مطالب جالبی درباره شیعه،امام خمینی و نیز آمریکا و عربستان بیان کرد.متن کامل این مصاحبه تقدیم خوانندگان ارجمند می شود.
*شما همواره از حامیان جریان مقاومت به شمار می روید و امیدوارم در این گفتگو به نتایج خوبی برسیم.
افتخار می کنم که در جریان خانمان برانداز صهیونیستی همواره مواضع صریحی داشتم و همچنان امیدوار هستم.برخی از اندیشمندان و علمای بزرگ به آن نتیجه ای که می خواستند نرسیدند و لذا امیدشان در این زمینه کم شده است در حالی که امام خمینی به ما آموخت که باید در راه رسیدن به هدف ، استقامت داشته باشیم.
*تعامل اهل سنت و شیعه را در لبنان مخصوصا در صیدا چطور ارزیابی می کنید؟
صیدا از این منظر از جاهای دیگر خیلی بهتر است شاید بخاطر نزدیکی اش به جنوب و مرکز جنوب که اکثر آن شیعه هستند،باشد.الان شیعیان صیدا بدون هیچ مشکلی با اهل سنت زندگی می کنند و حتی انسجام و پیوند هم دارند اما به فرض مثال در طرابلس اینگونه نیست و اساسا شیعیان حضور بسیار کمی در آن شهر دارند و لذا اگر فردی مطلب نادرستی درباره شیعیان بگوید ممکن است اورا تصدیق کنند چون از منش و اندیشه شیعه خبر ندارد اما در صیدا هیچ کس به شیعه دروغ نمی‌بندد چون شیعه بین آنها زندگی می‌کند و نمی‌توانند آنچه را که شیعه نمی‌گوید قایل شوند.در مورد مقاومت هم صیدا همواره پیشتاز بوده است.
*موانع اصلی در ارتباط بین مسلمانان و تقریب مذاهب را چه می دانید ؟
نبود ارتباط و رفت و آمدهای مذهبی مانع بزرگی است.وقتی انسان نمی‌داند شیعه چه می‌گوید،برخی مطالب نادرست را هم تصدیق می کند.به عنوان مثال هنوز عده ای می گویند شیعه معتقد است که وحی رسالت باید بر حضرت علی نازل می شد و جمله معروف "خان الامین" را مطرح می کنند.به نظر من اختلافات باید به خوبی مرز بندی شود تا در این رهگذر مطالب نادرست به یکدیگر چسبانده نشود و طبیعتا این اتفاق زمانی میفتد که شیعه و سنی کنار هم بنشینند و گفت و گو و تبادل نظر داشته باشند و از ادله یکدیگر با خبر شوند.نکته دیگر پیمان سیاسی است که از اهمیت بالایی برخوردار است.
*چطور؟
مثلا هنگامی‌که سعودی‌ها با ایران توافق یا اختلافی پیدا می‌کنند در این سرزمین منعکس می‌شود، بخاطر اینکه ایران بر شیعه در لبنان اشراف عمومی دارد و سعودی ها هم از موسسات سلفی حمایت می کنند.پس اختلاف سعودی و ایران در لبنان منعکس می‌شود.
*طراحی صهیونیست ها برای ایجاد اختلافات مذهبی
همچنین سیاستمداران عالم با زیرکی،پشت پرده اختلافات مذهبی را هدایت می کنند.مصطفی سعد از افرادی است که در یکی از انفجارها کشته شد،او می گوید "اولین کسی که در زندگی‌ام از من سوال کرد شیعه هستی یا سنی؟ یک مامور مرزی اسرائیلی بود."الان صهیونیست ها شدیدا به دنبال تشدید احتلافات مذهبی بین مسلمانان هستند.
مانع دیگری که می توان به آن اشاره کرد تعصب بعضی از علمای شیعه و اهل سنت است.متاسفانه برخی از شخصیت های بزرگ دینی،شعار وحدت اسلامی را که امام خمینی(ره) برافراشت،مخالف شریعت می‌دانند و حتی برخی او را در دینش متهم می‌کنند و یا امام خامنه‌ای نیز همچون امام خمینی(ره) فتوا داد که می توان در نماز جماعت اهل سنت حاضر شد اما افرادی او را متهم کردند که حقایق را تغییر می‌دهد و عکس این قضیه هم بین شخصیت های دینی اهل سنت وجود دارد.در نتیجه پای کسانی که وحدت مسلمانان را دوست دارند در بند متعصبینی است که مانع پیشرفت امت بسوی اتحاد‌ند.
نکته مهم دیگر اینکه الان متاسفانه پیروان مذاهب،آرای فقهی مذاهب دیگر را مسخره می کنند در حالی که از ادله آن خبر ندارند.و هر گروه نظر دیگری را در نماز، وضو، امامت، عصمت، رجعت و مباحث دیگر مسخره می‌کند.
*حدیث غدیر قویترین دلیل نزد شیعه است
اگر با ادله پیش برویم قهرا به آرای یکدیگر احترام خواهیم گذاشت زیرا انسان ملزم به احترام به ادله قوی می‌شود مثلا قویترین دلیل نزد شیعه حدیث غدیر است که در صحاح اهل سنت نیز موجود است هست و هیچکس آن را انکار و رد نمی‌کند و تنها تفسیرهای متفاوتی ارائه می شود.به نظرم این قویترین نقطه و امتیاز در مذهب شیعه است.امام علی(ع) از نظر فهم و بلاغت و ادبیات و نگاهش به مسایل و فضل و ایمانش با هیچ یک از صحابه قابل مقایسه نیست.در کتب اهل سنت فضایل امیر‌المومنین(ع) چندین برابر همه اصحاب است.شخصی بنام نسائی کتبی درباره فرمایشات پیامبر درباره فضایل صحابه نوشته است و این معروف است که یکی از خلفا به وی گفت کتابی درباره فضایل معاویه بنویس، بعد از یکسال برگشت و کتابی در مورد فضایل حضرت علی(ع) آورد.خلیفه از او پرسید فضایل معاویه کجاست؟گفت: یک حدیث هست که می‌گوید "لا یشبع الله بطنه" و من چطور آن را برای شما بگویم، بعد او را زدند و شاید در همین جریان کشته شد.
*چه اقدامات دو جانبه ای برای تحقق وحدت باید انجام بگیرد؟
شیعه علی‌رغم اینکه نظرش متفاوت با اهل سنت است باید به صحابه احترام کند و اهل سنت هم باید به جایگاه و برتری دادن شیعه به سید ما حضرت علی احترام بگذارد به خاطر اینکه ادله شیعه در این زمینه قوی‌است و اینجا تبادل احترام خواهد بود.
*اهل سنت از شهید شدن امام حسین شادمان نیستند
همچنین یک سری توافقات بین دو طرف باید صورت بگیرد مثلا تصویر مخدوشی که علمای اهل سنت از شیعیان ساخته‌اند و آنها را در دایره تاریخ خارج ساخته‌اند باید تصحیح شود.چرا که ابو حنیفه قیام زیدبن‌علی(ع) و محمدبن‌حنفیه را به عنوان قیام‌هایی شیعی بر علیه امویان و عباسیان بر شمرده است و این خود دلیل بر این است که آنها وجود داشته‌اندو نیز دلیل بالاتر از آن کلام شافعی است که می‌گوید(ان کان رفضا حب آل محمدفلیشهد الثقلان انی رافضی)گاهی مسائل به گونه ای توضیح داده می شود که شیعیان گمان می‌کنند که اهل سنت از یزید حمایت می‌کنند و از کشته شدن حضرت حسین شاد هستند در حالی که کتاب‌های اهل سنت و تاریخ،عکس این مطلب را بیان می‌کنند.
*نقش ایران را در ایجاد وحدت اسلامی بین مسلمانان چگونه ارزیابی می کنید؟
خالصانه می‌گویم در این 30 سال گذشته جمهوری اسلامی ایران جلودار همه مسلمان‌ها بوده و شعارهای اسلامی و برخورد با استکبار جهانی را احیا کرده است و البته معتقدم که ظرفیت ایران بسیار بیشتر از چیزی است که امروز شاهدیم و توقع ما از ایران در جریان وحدت بیشتر از الازهر یا عربستان و یا هند و پاکستان است زیرا آنها اختیارشان به دست خودشان نیست و جیره خواران حکومتند اما در ایران آزادی بیشتری وجود دارد.
زمانی که شیخ یوسف قرضاوی اتحادیه علمای مسلمان را تاسیس کرد هیچ مکانی را برای برگزاری جلساتش نمی‌یافت مگر در اواخر کارش و آن هم با هماهنگی با حکومت لبنان در بیروت و این یعنی هر عالمی باید برای کارهایش با حکومت هماهنگی داشته باشد و در مسایل سیاسی با آنها هماهنگ باشد.من امام خامنه‌ای را از زمانی که امام جمعه تهران و در حزب جمهوری می شناسم و جلسات خوبی در موضوعات مختلف با هم داشتیم و می‌دانم که ایشان مخلصانه در زمینه وحدت اسلامی تلاش می‌کنند.
*نقش کشورهایی مثل عربستان سعودی را در ایجاد تفرقه بین مسلمانان چگونه می بینید؟
متاسفانه عربستان سعودی از جهت سیاسی و تصمیمات حکومتی کاملا تابع آمریکا می‌باشد و آمریکا کشوری است که با وحدت امت اسلام مخالف است و این مطلب روشنی است مثلا امام جماعت مسجد نبوی همیشه به خاطر مواضع تندش در مقابل شیعه جایزه دریافت می‌کرد چرا که او امر حکام را اجرا کرد و حتی زمانی که آقای رفسنجانی به آنجا رفت و قصد نماز خواندن در آنجا را داشت،کار همیشگی‌اش را تکرار کرد.البته این موضوع گاهی بهتر شده اما معمولا به این شکلی بوده که عرض کردم.هم‌اکنون مصر جای عربستان را گرفته و سیاست آمریکایی‌اش بیشتر از عربستان است و کارهای زشتی در ارتباط با غزه انجام می دهد.
*نظر شما درباره مردم سالاری دینی در ایران چیست؟
این شکل حکومتی که در ایران برقرار است بهترین نوع حکومت اسلامی است به این صورت که رهبر توسط مجلس خبرگان انتخاب می‌شود و قدرت ایشان بالاترین قدرت مملکتی است و رییس جمهوری توسط مردم انتخاب می‌شود.البته اقدامات برخی دوستان سابق در یکسال اخیر در ایران بسیار ما را ناراحت کرد و مواضع آنها برای ما عجیب و دردناک بود زیرا برای ما که خارج از ایران هستیم و با توجه به جریانات بین المللی،اوضاع را رصد می کردیم مثل روز روشن بود که مواضعشان به ضرر نظام اسلامی است.البته همه حق دارند که انتقاد کنند امامسائلی که برخی دوستان ایجاد کردند،باعث خوشحالی آمریکا ، اسرائیل ، فرانسه و ... شد.
*جمهوری اسلامی در بهترین حالت ممکن قرار دارد
بنده به سیاسسیون و نیز فضلای حوزه های علمیه ایران عرض می کنم که یکی از بهترین کارهایی که ایران در 30 سال اخیر انجام داده،سخنرانی رئیس جمهوری آن در مقر سازمان ملل متحد بود که اسرائیل را موجود زائد و اضافی خواند و این کاری است که هیچ کس جرات آن را ندارد و به این راحتی اتفاق نمی‌افتد. این موضع گیری ایشان امثال بنده را بر این می‌دارد که به جمهوری اسلامی اقتدا و از آن حمایت کنیم.با وجود مسئولانی که با جرات در برابر رژیم صهیونیستی می ایستند احساس می کنیم که بعد از تلاش های همه جانبه برای محو انقلاب اسلامی،هنوز امام خمینی(ره) زنده است.
به نظر من اکنون جمهوری اسلامی در بهترین حالت ممکن قرار دارد و هر چه جلو می رود بر پیشرفت هایش افزوده می شود و من پیروزی حزب‌الله در جنوب و نیز غزه را هم از دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران می دانم. امام خمینی(ره) با کار معجزه گونه‌اش شیعه را از حالت انفعال و انتظار منفعلانه خارج ساخت و آنها را به حرکت در آورد کاری که انقلاب‌های دیگر تاریخی نتوانستند انجام دهند.
بعضی از گرو‌ه‌های اهل سنت مواضع شما در قبال ایران،حزب‌الله و شیعه را محکوم می‌کنند شما چه جوابی برای آنها دارید؟
به عنوان یک فرد سنی مذهب به آنها می‌گویم که من مذهب خودم را از جهت فرهنگی و فقهی خیلی بهتر از شما می‌شناسم ولی اختلاف فقهی و فرهنگی مانع از این نیست که دستاوردهای شیعه و جمهوری اسلامی را نادیده بگیریم.به آنها می گویم که :"شما نتواسنتید دستاوردی داشته باشید که جامع بین سیاست و جهاد باشد اما شیعه با انقلاب اسلامی‌اش توانست."
*اهل سنت باید به دستاوردهای شیعه احترام بگذارد
متاسفانه بعضی از افراد متدین سنی مذهب را می‌بینیم که از جهت سیاسی ضعیف و در حد صفر می‌باشند.و بعضی از آنها را می‌بینیم که از مباحث سیاسی مطلعند ولی سلوک سیاسی آنها صفر است.اهل سنت باید به دست آوردهای شیعه احترام بگذارد و سعی در بدست آوردن امثال آنها را داشته باشد؛در غزه مشاهده کردید که چه اتفاقی افتاد؟ قبل از جنگ 22 روزه همه ما سرافکنده و خوار بودیم اما بعد از جنگ،بر دشمن هجوم بردیم و این بزرگترین پیوندی است که در این مدت شصت‌ساله به دست آوردیم.آیا این پیروزی با کمک ایران ، حزب‌الله و شیعه نبود؟حمایت های ایران از مردم فلسطین باعث خشم آمریکا و اسرائیل شده بود و همان زمان بودکه عربستان سعودی با تجهیز گروهای اسلامی، از آنها می‌خواست به مقاومت نپیوندند.
*عربستان دروغ می گوید
آنها ادعا می‌کردند که حزب‌الله به اهل سنت اجازه نمی‌دهد تا آنها از سران مقاومت باشند ولی من به آنها می‌گویم عربستان دروغ می‌گوید، بلکه مانع اصلی عربستان سعودی است.آنها مقاومت را با حضور همه اقشار جامعه نمی‌خواهند و نمی‌خواهند که حزب‌الله جزو مقاومت باشد که این امری محال است فلذا شروع کردند به گفتن اینکه، حزب‌الله مانع حضور آنها در مقاومت می‌باشد.حزب‌الله فقط از آنها می‌خواهد که در چارچوب قوانین فعالیت کنند قوانینی که ما دست‌آوردهای آن را مشاهد کردیم و طبیعی است که فلسطینی ها نمی‌توانند به صورت مستقل گروه مقاومت تشکیل دهند.به آنها می‌گویم آنچه مانع همراهی شما با حزب‌الله است حامیان عربستانی شما هستند.
*به نظر شما چه کسانی از پروژه ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی حمایت می‌کنند و هدفشان از این کار چیست؟
بعضی از آنها از روی تعصبات مذهبی این کار را انجام می‌دهند و بعضی هم آراء فقهی شیعیان را که با آراء اهل سنت تناقض دارد علم می‌کنند مثل بحث‌هایی در مورد صحابه تا از تعصبات اهل سنت سوء استفاده کنند زیرا اشخاصی که بتوانند این گونه موضوعات فقهی را از مواضع سیاسی و انقلابی تفکیک کنند خیلی کم هستند.عده‌ای هم به علت جهل و عدم درک درست این کار را انجام می‌دهند ولی عده دیگری مزدورانه و عاملانه این کار‌ها را انجام می‌دهند.خلاصه کلام اینکه همه اینها از جو مذهبی عربستان بر می‌خیزد چرا که بزرگترین دشمن وحدت شیعه و سنی آنها می‌باشند.
*نظر شما درباره ابتکار امام خمینی در معرفی آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز قدس چیست؟
روایتی از امام رضا(ع) یا امام کاظم(ع) داریم که اشاره به قیام فردی از قم دارد که ظاهرا همان امام خمینی است.ایشان از همان آغاز آزادی همه ممالک اسلامی را در سر داشت و می‌دانست که این انقلاب به زودی باعث نابودی اسرائیل خواهد شد.بنده می‌دانم که ابتکار امام خمینی(ره) فقط یک شعار نیست بلکه این کلام دین ماست و تا آزادی قدس پیش خواهد رفت.
*وظیفه کشورهای عربی در برابر رژیم صهیونیستی چیست؟
متاسفانه الان همه تلاش‌های کشورهای عربی به جز سوریه در حمایت از اسرائیل می‌باشد و ما هم ازآنها توقعی نداریم چرا که آنها برای حفظ منافع آمریکا و اسرائیل تعهد داده‌اند.البته روزی می‌آید که این مردم حکومت‌های مزدور خویش را تغییر خواهند داد
* وظیفه علمای دینی در این زمینه چیست؟
وظیفه آنها بسیار بزرگ است آنها باید حکام را مشاوره و نصیحت کنند آنها امر به معروف و نهی از منکر کنند تا جایی که می‌توانند نسل متدین و روشنفکر و آگاه پرورش دهند و فتنه‌ها را خاموش کنند نه این که آتش فتنه را شعله‌ور کنند و آنها همیشه نقش‌های اصلی را در حوادث بزرگ تاریخی ایفا کرده اند.
*شما ار موسسین تجمع علمای مسلمین به شمار می روید.جرقه های اولیه تشکیل این تجمع چگونه زده شد؟
فکر تاسیس این گروه زمانی که در تهران بودم به ذهنم رسید در اولین روزهای اشغال لبنان ما با پنج هواپیما از لبنان خارج شدیم و زمانی که به تهران رسیدیم خبر رسیدن دشمن به دروازه‌های بیروت به گوشمان رسید.
*علت سفرتان به ایران چه بود؟
قرار بود در همایش مستعضفین در سالروز میلاد حضرت مهدی شرکت کنیم.زمانی که در تهران بودیم عده‌ای از دوستان پیشنهاد راه اندازی یک سازمان برای مقابله با دشمن مطرح کردند.
چه کسانی در این زمینه نقش مهم تری ایفا کردند؟
سید عباس موسوی که در آن زمان هنوز عضو حزب‌الله نبود و نیز شیخ راغب حرب و شیخ احمدال‌زین البته عده دیگری هم بودند که از این گروه جدا شدند و نمی‌خواهم اسم آنها را بیاوریم.
*اعضای این تجمع چگونه انتخاب می‌شوند؟
آنها باید عالم دین باشند و از شخصیت و جایگاه اجتماعی برخوردار باشند و به فعالیت‌های این تجمع نیز معتقد باشند که در حال حاضر حدود 40 نفر اعضای آنرا تشکیل می دهند.البته زمانی که حزب‌الله اعلام موجودیت کرد دیگر این تجمع جایگاه سابق حوزه را نگاه نداشت و ندارد.
*آیا مزدوران غربی در لبنان به اهدافشان خواهند رسد؟
هرگز
*چرا؟
مقاومت خاستگاه بزرگی در بین مردم دارد و هر چه بیشتر مورد حمله قرار گیرد قدرتمندتر خواهد شد.
*نتایج کوچک شمردن فعالیت‌های مقاومت چیست؟
به نظر من تاریخ به آنها رحم نمی‌کند و بعد از کشف حقیقت مقاومت،دیگر کار کردن برای آنها آسان نخواهد بود؛آنها با انکار مقاومت در واقع خودشان و لبنان و حقایق را انکار می‌کنند و این مسئله‌ای است که انسان نمی‌تواند در آن مدت زیادی باقی بماند.
*در مقابل فعالیت‌های آمریکا در منطقه چه باید کرد؟
مقاومت و ممانعت؛مقاومت همانگونه که در لبنان و عراق و افغانستان برقرار است و ممانعت هم مانند مواضع سوریه و یا ایران در قبال انرژی هسته‌ای.
*به نظر شما مهم‌ترین خدمت امام خمینی(ره) به اسلام و تاریخ چیست؟
اولا شیعیان را وارد نقشه سیاسی دنیا کرد در حالی که آنها فراموش شده بودند و ثانیا اهداف اسلامی را که مدت زمان زیادی برای برآورده شدن آن صرف شده بود محقق کرد.امام خمینی ثابت کرد که اسلام، دین حکومت است و همچنین بر خلاف نظریه افرادی که دین را افیون توده ها می دانند، ثابت کرد که اسلام به درد این عصر و زمان می‌خورد.همچنین ثابت کرد که اسلام، مستقل است و به شرق و غرب وابسته نیست.
*نظر شما درباره شخصیت و رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای چیست؟
من او را دوست دارم و مدت زیادی است که او را می‌شناسم و اعتقاد دارم که او در مرحله بالایی از اخلاص قرار دارد و از نظر روحی شخصیتی عظیم دارد.سید حسن نصرالله در مورد پیش بینی‌های ایشان بارها با من صحبت کرده است.پیش‌بینی‌هایی که هیچ کس تصور آن را نداشت، مثلا یک سال قبل از عقب‌نیشنی اسرائیل در سال 2000 در جلسه‌ای به همراه سید حسن نصرالله خدمت ایشان بودیم؛ در حالی که همه حاضرین یقین داشتند که اسرائیل عقب‌نشینی نخواهد کرد ایشان رو به همه حاضرین فرمودند:" به زودی اسرائیل عقب‌نشینی خواهد کرد و همه شما این عقب‌نشینی را خواهید دید" و مطالب دیگر را ذکر نمی‌کنم چرا که باعث افشای بعضی از اسرار خواهد شد ولی شکی نیست که ایشان قدرت روحی و معنوی بسیار بالایی دارد.
* به نظر شما رسالت اصلی حوزه‌های علمیه شیعی در ایران چیست؟
به نظر من لازم است مواضع اهل سنت را بیشتر از اینکه هست بشناسند و لازم است که فقه اهل سنت را از منابع اصلی بگیرند، نه آنچه که مردم می‌گویند، همچنانکه بر اهل سنت نیز لازم است فقه شیعه را از متعصبین و کسانی که بر شیعه دروغ می‌بندند.، نگیرند.
*مساله خوبی را مطرح کردید ولی جالب است بدانید که در غالب دروس فقهی مراجع تقلید شیعه به آرای اهل سنت اشاره می شود و فقه مقارن نیز در قم و برخی دانشگاه های ایران تدریس می گردد اما متاسفانه خبری از آرای فقهی شیعه در مجامع فقهی اهل سنت نیست و معمولا کتب اهل سنت درباره فقه مقارن محدود به 4 مذهب خودشان است.
از تدریس فقه مقارن در قم خبر نداشتم.
*اخیرا مجموعه چند جلدی تحت اشراف حضرت آیت الله مکارم شیرازی در حال تدوین است که در آن به تمام آرای فقهی مذاهب اسلامی و حتی بعضا به آرای سایر ادیان هم اشاره شده است.
این را هم نمی‌دانستم و خوشحال می شوم نسخه ای از آن را داشته باشم.
*تشکر می کنم و به امید دیدار شما در ایران
بنده هم از حضور شما و همین طور آگاهی از فعالیت حوزه علمیه قم در زمینه اطلاع رسانی خوشحال شدم.
گفت و گو:حسن صدرایی عارف
منیع : مرکز خبر حوزه