به گزارش «شیعه نیوز»، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور با اشاره به آنچه که " ضرر سالانه ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی دخانیات به کشور" خواند، اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش و همچنین ترفند‌های صنایع دخانی برای افزایش مصرف دخانیات در کشور را تشریح کرد.
بهزاد، ولی زاده در گفت‌وگویی گفت: امسال هفته بدون دخانیات از تاریخ ۲۵ تا ۳۱ خرداد ماه برگزار می‌شود و این تغییر در تاریخ برگزاری هفته بدون دخانیات به علت تقارن زمانی با اطلاع رسانی‌های کمپین کنترل فشار خون است.
وی با بیان اینکه شعار امسال سازمان بهداشت جهانی برای هفته بدون دخانیات "نگذارید دخانیات نفس شما را بگیرد" است، گفت: ما نیز در وزارت بهداشت شعار‌ها و پیام‌هایی در همین راستا انتخاب کرده‌ایم.
سالانه ۱۰۰ هزار میلیارد تومان ضرر اقتصادی دخانیات به کشور
وی با بیان اینکه سالانه حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه صرف تهیه دخانیات در کشور می‌شود، گفت: مبلغی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان نیز ضرر اقتصادی است که به وزارت بهداشت برای درمان بیماری‌های مربوط با استعمال دخانیات وارد می‌شود.
در کشور ما طبق برآورد‌های قبلی که وزارت صنعت انجام داده بود برآورد می‌شود ۵۵ میلیارد نخ مصرف سیگار داریم و برهمین اساس پیش‌بینی می‌شود که ما سالانه حدود ۵۵ هزار مرگ ناشی از مصرف دخانیات خواهیم داشت که این مرگ‌ها بار اقتصادی زیادی برای کشور یعنی حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان به دنبال دارد.
به عبارت دیگر در مجموع سالانه رقمی در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان ضرر مصرف دخانیات در کشور است.
آلودگی‌های محیط زیستی دخانیات
ولی زاده با بیان اینکه صنایع دخانی مدعی می‌شوند که با ایجاد رونق تولید می‌توانند جلوی این ضرر را بگیرند، گفت:، اما این آسیب‌های اقتصادی تنها مواردی نیست که به سبب مصرف دخانیات دچار آن می‌شویم؛ عواملی مانند آلودگی هوا بر اثر مصرف دخانیات، آلودگی محیط زیست و خاک بر اثر کشت توتون و انداختن فیلتر سیگار در طبیعت و…از جمله آسیب‌های دیگر مصرف دخانیات است.
چگونگی ارایه خدمات ترک دخانیات در مراکز جامع سلامت
وی ادغام خدمات مشاوره و ترک دخانیات در نظام شبکه بهداشت و درمان را از اقدامات وزارت بهداشت در زمینه ترک دخانیات معرفی کرد و گفت: تمام مراکز جامع خدمات سلامت شهری، خدمات ترک دخانیات را ارائه می‌کنند.
در این مراکز افرادی مانند بهورز، کارشناس سلامت روان، پزشک و…حضور دارند که بر اساس وضعیت فرد نسبت به وابستگی که به دخانیات دارد، نوع درمان وی را تشخیص می‌دهند.
بر همین اساس هنگامی که افراد به مراکز جامع سلامت ما مراجعه می‌کنند، پس از انجام غربالگری‌های لازم و طبقه‌بندی شدن سطح مصرف، به متخصص مربوطه ارجاع داده می‌شوند.
اگر وابستگی به دخانیات در فرد زیاد باشد، به پزشک اگر متوسط باشد به کارشناس سلامت روان و در صورت پایین بودن سطح وابستگی به دخانیات، مراقب سلامت اقدام به ارائه خدمات می‌کنند.
ولی زاده ادامه داد: البته ما درصدد آن هستیم که مراکز خصوصی را نیز در این زمینه فعال کنیم تا بتوانند خدمات ترک دخانیات را در بخش‌های خصوصی هم ارائه دهند.
از جمله این فعالیت‌ها، کلینیک‌های دندانپزشکی هستند که می‌توانند به مراکز خصوصی اضافه شوند تا خدمات دندانپزشکی نیز به مراجعین ارائه شود. در همین راستا وزارت بهداشت کلیاتی را مشخص کرده است که البته هنوز ابلاغ نشده است.
رقم ناچیز مالیات بر دخانیات در ایران
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات با ابراز تأسف از اینکه کشور ایران یکی از ضعیف‌ترین کشور‌ها در وضع مالیات بر محصولات آسیب رسان بویژه مواد دخانی است، گفت: در کشور ما از حدود ۲۰ درصد خرده فروشی محصولات دخانی مالیات گرفته می‌شود؛ در صورتی که سازمان جهانی بهداشت توصیه‌اش این است که حداقل این میزان ۷۵ درصد قیمت خرده‌فروشی باشد که این نشان می‌دهد ما یک فاصله فاحش با استاندارد‌های جهانی در این زمینه داریم.
ولی زاده ادامه داد: متأسفانه در کشور ما این سیاست‌ها به خوبی پیاده و اجرا نمی‌شود. در سال ۹۷ خرده فروشی سیگار بر روی هر نخ سیگار که در قانون بودجه تصویب شد به ازای هر نخ سیگار تولید داخل ۷۵ ریال و به ازای هر نخ سیگار تولید برند رقم‌های دیگری بود که مجموع این ارقام به علاوه مالیات بر ارزش افزوده و همچنین مالیاتی که در قانون ششم توسعه در ماده ۷۳ آن است، مبلغی حدود ۲۰ درصد قیمت خرده فروشی می‌شود که این عدد بسیار پایین است و همین یکی از عوامل افزایش مصرف دخانیات شده است.
وی افزود: طرحی در مجلس وجود دارد به نام طرح لایحه ارزش افزوده که در نظر دارد تمام قوانین مالیاتی مربوط به کالا‌های آسیب رسان سلامت و سایر کالا‌های عمومی کشور را در هم ادغام کند و همه در قالب قانون ارزش افزوده پیاده سازی شوند.
ما در وزارت بهداشت تلاش کردیم در این لایحه رقم‌های مالیاتی که برای محصولات دخانی در نظر گرفته شده است به نحوی تنظیم شود که با کاهش مصرف مواد دخانی روبه‌رو باشیم، اما از طرفی در مجلس و دولت ملاحظاتی برای عوامل صنایع دخانی وجود دارد و از طرفی هم صنایع دخانی تلاش می‌کنند تا در جهت خنثی کردن فعالیت‌های ما اقدام به بزرگنمایی در تأثیر افزایش مالیات دخانیات بر افزایش قاچاق داشته باشند.
ولی زاده به همین دلیل مواجهه با دخانیات را توأم با مشکل دانست و گفت: ساختار مالیات بر ارزش افزوده با ساختار مالیات ویژه‌ای که ما انتظار داریم به ازای هر پاکت سیگار دریافت شود، فاصله زیادی دارد؛ اما با توجه به تصمیمات حال حاضر باید تلاش کرد.
طرحی برای کاهش شیب مصرف قلیان در کشور
ولی زاده در خصوص برخورد وزارت بهداشت با قهوه خانه‌هایی که اقدام به ارائه قلیان می‌کنند، گفت: سیاست ما اجرای قانون است. ما در قانون ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی را داریم و کماکان بازرسی‌های ما به این صورت انجام می‌شود.
ولیکن طرحی که در مجلس رفت مبنی بر طرح استفساریه تبصره ماده ۱۳ قانون جامع دخانیات؛ طرحی بود که آسیب زیادی به اقدامات ما در سطح اجرایی زد.
هرچند که این طرح تصویب نشد، اما تأثیرات خودش را در سطح اجرایی گذاشت؛ مثلاً تعداد دانشگاه‌هایی که کاملاً عرضه قلیان را در حوزه تحت پوشش خود به صفر رسانده بودند که شامل ۳۲ دانشگاه علوم پزشکی می‌شد، ریزش پیدا کرد و دیگر این موضوع در وضعیت خوبی نیست.
ولیکن در اماکن عمومی مباحث اجرای قانون را در دست اجرا داریم و انتظار داریم ملاحظاتی در وزارت کشور در همین باب انجام شود. همچنین سندی میان وزارت کشور و وزارت بهداشت در حال تدوین است تا بتوانیم طی یک برنامه چهار یا پنج ساله شیب افزایش مصرف قلیان در کشور را کاهش دهیم.
وزارت صنعت، مجوز‌های تولید تنباکوی معطر را لغو کند
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات کشور در ادامه در مورد مصرف توتون‌های معطر نیز گفت: در مورد عطر و طعم توتون و تنباکو، آنچه که در ستاد کشوری کنترل دخانیات تصویب شد و سال ۹۵ به صنایع تولیدی ابلاغ شد، موضوع ممنوعیت تولید و مصرف توتون‌های معطر بود؛ اما اتفاقاتی که افتاد این بود که انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان محصولات دخانی که حامی این صنف هستند، به دیوان عدالت اداری اعتراض کردند و یک رأی توقفی در اجرای این طرح و بخشنامه گرفتند.
در همین حین وزارت بهداشت تلاش در جهت توجیه کردن دیوان عدالت اداری را به عهده داشت تا اهمیت ضرورت اجرای این قانون را نشان دهد. این پروسه حدود یک سال و نیم طول کشید و نهایتاً دیوان عدالت اداری به نفع وزارت بهداشت در سال ۹۶ رأی داد، ولی از سال ۹۶ تاکنون این ممنوعیت اجرا نشده و وزارت صنعت همکاری مناسبی در این خصوص نداشته است و مجوز‌هایی که برای تولید تنباکوی معطر در کشور صادر کرده بود همچنان لغو نشده و کماکان این تنباکو‌ها در حال تولید شدن است.
مواد سرطان‌زا در تنباکوهای معطر
وی با اشاره به آسیب‌های این تنباکوهای معطر گفت: طبق آزمایشات ما مشخص شد ۸۰ درصد مواد تشکیل دهنده این توتون‌ها دارای مواد شیمیایی سرطان‌زا هستند و به غیر از مواد حلقوی سرطان‌زایی که در ترکیبات آن‌ها استفاده شده است انواع سموم حشره‌کش و دفع آفات، قارچ‌های سمی، کپک‌ها، فلزات سنگین و… نیز در آن‌ها دیده شده است.
ترفند‌های شرکت‌های دخانی برای افزایش مصرف دخانیات
ولی زاده در ادامه با بیان اینکه این توتون‌های معطر و طمع‌دار باعث ایجاد گمراهی در افراد می‌شود، گفت: وضعیت عرضه قلیان با این اوضاع در قهوه‌خانه‌ها اصلاً مناسب نیست. شرکت‌های تولید کننده دارند از هر طریق تلاش می‌کنند که وضعیت مصرف دخانیات کشور را بالا برند تا بازار خود را گسترده کنند و جوانانمان را به نیکوتین وابسته کنند. اگر روند به همین صورت پیش رود، آینده ناگواری پیش‌بینی می‌شود.
تا زمانی که در حوزه حاکمیتی، سلامت اولویت ما نباشد، اوضاع از این هم بدتر خواهد شد. سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است اگر ایران همین روند افزایش مصرف دخانیات را در پیش گیرد در ۴۰ سال آینده ما جزو پر مصرف‌ترین کشور‌ها در مصرف دخانیات خواهیم بود که این خبر خوبی برای صنایع تولیدکننده و خبر بسیار ناگواری برای حوزه بهداشت خواهد بود.
ارایه غیرمجاز قلیان با یخ و شیرنارگیل
وی در پایان ارائه قلیان با یخ، شیر نارگیل و موارد اینچنینی را غیر مجاز دانست و گفت: بازرسین ما طبق بازرسی‌های خود تخلفات را ثبت کرده و به مقامات قضائی گزارش می‌دهند، اما از آنجایی که فرآیند رسیدگی به این اعتراضات طولانی مدت است و همچنین جرایم این شکایات از نظر ارزش ریالی کم است، در عمل هیچ تأثیری برای جلوگیری از ترویج این اتفاقات ندارد.