به گزارش «شیعه نیوز»، تنها زیستی یا همان مجردی زندگی کردن یکی از پدیده هایی است که این روزها در جامعه ما بیشتر به چشم می خورد و رو به رشد است. به گفته کارشناسان درست است که بنا بر وجود مشکلات و بحران های جامعه افراد حق دارند که این نوع زندگی را انتخاب کنند اما باید این نکته را هم فراموش نکنند که تنها زندگی کردن مشکلات و عوارض خاص خودش را نیز به دنبال دارد. یک مدرس حوزه علوم اجتماعی معتقد است که امروز تنهایی در جامعه ما به یک معضل تبدیل شده است و عامل اقتصادی در گرایش افراد به تک زیستی خیلی پر رنگ تر است.
محمدرضا ایمانی، پژوهشگر و مدرس حوزه علوم اجتماعی، رسانه و روانشناسی، درباره اینکه آیا تنهازیستی رو به رشد و تبدیل شدن به یک معضل است گفت: این قضیه وجود دارد و به عنوان یک واقعیت در جامعه باید آن را بپذیریم. هر انسانی نیازمندی هایی دارد، وقتی این نیازها مرتفع نشوند مشکلات و چالش هایی را ایجاد می کنند که بیشترین آسیب را نیز به فرد می زند.
وی افزود: محدودیت ها و مشکلات حال حاضر جامعه ما به تنها زیستی کمک کرده است. رشد بسیار چشمگیر در بیکاری، تحصیلات دانشگاهی و طلاق عواملی است که به تنهایی افراد بیشتر کمک می کند؛ فردی که ازدواج کرده و طلاق گرفته، فردی که بیکار است و به دور از خانواده و شهرش به یک شهر بزرگ آمده تا کار کند و درآمد کسب کند زیاد داریم. افرادی هستند که از شهرهای دیگر به تهران آمده اند، مسافرکشی می کنند و مشخص نیست کجا می خوابند، چه شرایطی دارند و بهداشت، تغذیه، آرامش و آسایششان چگونه است.
او ادامه داد: این موارد مشکلاتی جدی دارد که در بُعد اول ناراحتی و فشار عصبی و روحی است که به این افراد وارد می شود. مسئله بعدی سیستم های کنترلی بر رفتار است، وقتی یک دختر یا یک پسر در سنی قرار دارند که می خواهند جدا زندگی کنند آیا می توانند خودشان را کنترل کنند یا خیر، وقتی خودشان را کنترل نکنند عوارض و عواقبی نظیر مفاسد اجتماعی، بحران، سقط جنین، نزاع ها و درگیری ها، مسائل پلیسی و قتل را به دنبال دارد.
این پژوهشگر اظهار داشت: همه اینها به عنوان یک زنجیره پیوسته کنار یکدیگر تعریف می شوند. نمی شود گفت که افراد به هیچ عنوان نیازمندی های خودشان را در نظر نگیرند. به هر حال هر فردی نیاز به ازدواج دارد، وقتی برایش فراهم نباشد راه های دیگری را برای گذراندن زندگی خود و مهیا کردن آن شرایط، ایجاد می کند که خیلی از آنها به موضوعات غیراخلاقی ختم می شود که متاسفانه به صورت ملموس در جامعه می بینیم. ازدواج های سفید که بدون هیچ تعهدی دختران و پسران با یکدیگر زندگی می کنند و مسائل روحی و روانی که به دنبال خودش دارد یا افرادی که با حیوانات خانگی نظیر سگ، گربه، پرنده و … زندگی می کنند.
امنیت اجتماعی و فردی در خطر است
ایمانی خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز در جامعه ما تنهایی یک معضل است. امنیت اجتماعی و امنیت فردی در خطر است و اگر برای آن برنامه ریزی منظمی صورت نگیرد رو به افزایش است. منظور از برنامه ریزی نیز این است که فرصت های برابر شغلی ایجاد کنیم. طبق آمار رسمی یک میلیون و ششصد و بیست هزار بیکار داریم. ۱۳ میلیون جوان در آستانه ازدواج داریم. در صورتی که سال گذشته ۶۷۰ هزار ازدواج ثبت شده داشتیم اما در مقایسه با یک بازه زمانی دیگر که یک میلیون و نهصد و هشتاد هزار ازدواج بوده میزان خیلی پایینی است. اینها مسائلی است که متاسفانه آسیب هایش را در جامعه داریم می بینیم.
نیروی انسانی ما رها شده است
این مدرس حوزه علوم اجتماعی به شفقنا گفت: مهمترین و با ارزش ترین چیزی که در هر کشور تعریف می شود نیروی انسانی است. ما نیروی انسانی جوان، خوش فکر، تحصیل کرده و آماده به کار داریم اما از آنها نمی توانیم به درستی استفاده کنیم و آنها رها شده هستند. این رها شدگی آسیب جدی به آنها وارد می کند چون نیازهای ابتدایی شان در زندگی تامین نمی شود.
او با تاکید بر اینکه عامل اقتصادی در گرایش افراد به تک زیستی خیلی پر رنگ تر است عنوان کرد: سایر موارد نیز اگر پیدا می شوند به دنبال مسائل اقتصادی است. فردی که از نظر مالی وضعیت بهتری داشته باشد با منطق درست تر و بهتری زندگی می کند و اگر ازدواج هم کرده باشد می تواند مسائل خودش را پوشش دهد. گرچه در این بین افرادی هم هستند که از نظر تمکن مالی سطح خیلی خوبی دارند و پدر و مادرشان آنها را حمایت می کنند ولی خانه مجردی دارند اما نسبت این دسته از افراد نسبت به عموم جامعه زیاد نیست.
جامعه صنعتی تر، تنها زیستی را پدید می آورد
ایمانی در پاسخ به این پرسش که تنها زیستی معمولا در چه نوع جوامعی پدید می آید، گفت: هرچقدر جامعه به سمت صنعتی تر شدن پیش می رود و توسعه پیدا می کند خواه ناخواه افراد از نظر ذهنی به دنبال پیشرفت و مسائل زندگی خودشان هستند و بُعد خانوادگی تا حدود زیادی در آن کمتر می شود، به خصوص جوامعی که از نظر موضوعات خانوادگی و اجتماعی کمتر هزینه کردند یا انگیزه لازم را برای زندگی، تأهل یا در کنار خانواده زیستن را ندارند.
تطبیق زندگی ایرانی با غربی اشتباه بزرگی است
او ادامه داد: الگوی زیستی ما با الگوی زیستی خیلی از جوامع فرق دارد. اینکه ما خودمان را با کشورهای اروپایی یا آمریکایی تطبیق دهیم یک اشتباه بزرگ است. هر کشوری اقتضائات خودش را دارد. آنها سبک زندگی خودشان را دارند و با آن بزرگ شدند، باورها و اعتقادات خودشان را هم دارند. ما مردمی هستیم که در شرق دنیا و در آسیا زندگی می کنیم، عاطفی، احساسی و متوسل به خانواده هستیم. خصوصیات فکری، ذهنی و دینی ما کاملا متفاوت است؛ بنابراین نیازمندی هایمان نیز متفاوت است. ابتدا باید همه این موارد را به عنوان یک مؤلفه در نظر بگیریم سپس به این بیندیشیم که ما نسبت به آنها بیشتر هستیم یا کمتر، مثبت تر هستیم یا منفی تر. هر جامعه را باید با اقتضائات خودش مورد سنجش قرار دهیم.
وارد شدن حیوانات به چرخه زندگی و الگو برداری از غرب
این پژوهشگر اجتماعی معتقد است: وارد شدن حیوانات به چرخه زندگی ما یک الگوبرداری از غرب است. بسیاری از خانواده هایی که تمکن مالی دارند می پذیرند که وقتی فرزندانشان بزرگ شدند جدا شوند و برای خودشان زندگی کنند، این نیز در قالب همان الگوبرداری است؛ اما فردی که بر اثر یک فشار اقتصادی یا تنگنا مجرد زندگی می کند موضوعش متفاوت است. به فرض مثال از شهرستان به تهران آمده یک ماشین هم خریده و با آن مسافرکشی می کند، شرایطی است که پدیدار شده، یعنی حاضر است تحت سختی و فشار قرار گیرد تا در آمدی داشته باشد تا بتواند از خانواده اش حمایت کند یا یک زندگی معمولی را بگذراند.
پدیده تنهازیستی تهاجم فرهنگی نیست
وی درباره اینکه آیا پدیده تنها زیستی محصول غرب است عنوان کرد: امروز بسترهای اجتماعی در همه دنیا فراهم است و ارتباطات نیز شکل گرفته، لذا افراد می توانند الگوهای مختلف را ببینند و از آنها برداشت کنند. این مسئله به ظرفیت هایی که در جامعه وجود دارد بر می گردد. نمی توانیم بگوییم که در این زمینه تهاجم فرهنگی صورت می گیرد یا آنها این نوع زندگی را تبلیغ می کنند. هر انسانی بنا به نیازی که دارد از یکسری موارد برداشت می کند و نیازهایش را برطرف می کند.
در کدام شهرها تنهازیستی بیشتر است؟
ایمانی به خبرنگار شفقنا گفت: میزان تنهازیستی در شهری مثل تهران و کرج نسبت به بعضی دیگر از مناطق بیشتر است. هر چقدر مناطق ما سنتی تر هستند این قضیه کم تر دیده می شود و هر چقدر شهرها بزرگ تر هستند مثل تهران، اصفهان و کرج فراوانی اش بیشتر است. در کل منازل مجردی یا افرادی که تنها زندگی می کنند در شهرها بیشتر هستند. درباره گروه های جنسیتی و سنی نیز آماری در دست ندارم ولی با توجه به بافت فرهنگی که در کشورمان حاکم است میزان آقایانی که علاقمند به زندگی مجردی هستند به نظر می رسد بیشتر باشد. این اتفاق حتما بعد از پایان دوران تحصیل رخ می دهد و در سنین بالای ۲۵ سال بیشتر است.
این مدرس رسانه درباره پیامدهای منفی تک زیستی توضیح داد: اولین چیزی که وجود دارد این است که همه ما انسان ها نیازهای عاطفی داریم. نیاز عاطفی مان این است که در کنار یک خانواده زندگی کنیم، مورد تحسین قرار گیریم، صحبت کنیم، نیازمندی ها و علاقه مندی هایمان را بازگو و مرتفع کنیم. این قضیه وقتی اتفاق نمی افتد باعث سر زدن به هم ریختگی، استرس و رفتار های پرخاشگرایانه از افراد می شود یا ممکن است که شخص دچار افسردگی شود.
تنهازیستی یک امر مذموم نیست
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا تنها زیستی یک امر مذموم محسوب می شود یا یک واقعیت اجتماعی است که افراد حق انتخاب آن را دارند بیان کرد: چرا امر مذمومی باشد، یک واقعیت اجتماعی است. یک فردی مجبور است بنابر اقتضائات یا مشکلاتی که دارد تنها زندگی کند. افراد حق دارند که این نوع زندگی را انتخاب کنند ولی عوارض و عواقبش را هم باید در نظر بگیرند. به عنوان یک فرد باید برای خودمان ارزش قائل باشیم و بدانیم که تنهایی زیستی چه آسیب هایی را به ما وارد می کند. اگر زندگی با منطق توأم باشد کمک می کند که کیفیت زندگی در سطحی باشد که احساس خرسندی و خوشحالی کنیم. وقتی احساس خوشحالی نداریم این سبک زندگی قرار است چه کمکی به ما کند. وقتی فردی تمکن مالی برای اداره زندگی خودش ندارد تحت فشار قرار می گیرد و چاره ای ندارد جز اینکه این نوع از سبک زندگی را انتخاب کند. در واقع بر اثر اجبار است چون هیچکس این تنهایی را دوست ندارد.
این مدرس درباره ارائه راهکار برای جلوگیری یا کاهش این پدیده تصریح کرد: با بحران هایی که در کشورمان دارد شکل می گیرد چه راهکاری می توانیم داشته باشیم، زیر بنای جامعه مان را مضمحل کرده ایم. با رشد فزاینده بیکاری چه کار می توان کرد، با جوانانی که نمی توانند زندگی شان را اداره کنند، هزینه مسکنی که بسیار بالا است، هزینه تحصیل فرزندانی که بسیار بالا است چه کار می توان کرد، برنامه ریزان اجتماعی باید به این سمت بروند. اگر فرصت های شغلی فراهم بشود و ما بتوانیم حداقل های زندگی را برای معاش جوانان ایجاد کنیم، اگر بتوانیم نیازهایشان را برطرف و مسکنشان را مهیا کنیم قطعا جوانان ما دوست دارند که ازدواج کنند و تشکیل خانواده دهند.
سایه شوم کسانی که حاضر نیستند جایگاهشان را به جوانان بدهند
افرادی که فرصت اشتغال را از جوانان گرفته اند
او همچنین درباره اینکه با سیاست گذاری از طرف دولت این مسئله قابل حل است یا خیر، گفت: فقط دولت نیست؛ هر کدام از ما هم باید مسئولیت پذیر باشیم. مثلا یک کارگاه تولیدی ایجاد شود یا چرخه ای از تولید در جایی شکل بگیرد تا بتوانیم چند نفر را بر سر کار بگذاریم. امیدوارم نسل دهه ۳۰ و ۴۰ از سر این مملکت برداشته شود. پُست هایشان خالی شود تا جوانان مردم بتوانند سر کار بروند. افرادی هستند که سن بازنشستگی شان گذشته ولی هنوز سر کار هستند، افرادی هم هستند که بازنشسته شدند ولی همچنان سر کار هستند.
وی افزود: این دسته از افراد فرصت های اشتغال را از جوانان ما گرفته اند و جوانان ما دچار افسردگی، ناراحتی و خودکشی و هر اتفاق دیگری شدند. وجود سایه شوم افرادی که به خاطر منافع خودشان حاضر نیستند فرصت های شغلی را در اختیار افراد جوان قرار دهند خودش یک بحران جدی است. درباره اینکه می گویند کشور ما مسئله مدیریتی دارد یکی از بزرگترین مشکلاتش افرادی است که حاضر نیستند بازنشسته شوند و کنار بروند.
نقش خانواده ها در جلوگیری از تنهازیستی جوانان
این مدرس روانشناسی در پایان گفت و گوی خود درباره نقش خانواده ها نیز خاطرنشان کرد: اولین تدبیر این است که خانواده ها در تربیت فرزندانشان طوری بچه ها را آموزش دهند که بتوانند خارج از موضوعاتی که امروز در جامعه وجود دارد یک هنر، حرفه یا فن را یاد بگیرند تا از کنارش بتوانند امرار معاش کنند. دوم اینکه ما فرزندانمان را تنها نگذاریم. دور از خانواده زیستن خیلی سخت است. سوم هم این است که در مورد ازدواج بسیار با منطق و با دقت عمل کنند تا به طلاق ختم نشود. طلاق یک شکست عاطفی سنگین است که بر خلاف باور عموم عوارض و عواقبش برای آقایان شدیدتر از خانم ها است.