دوران آغاز و صدر اسلام مؤذن مسجدالنبی «بلال حبشی» بود و گاهی نيز «ابن ام‌مكتوم» اذان می‌گفت، بدين صورت كه هركدام زودتر در نماز حضور پيدا می‌كردند، اذان را او و اقامه را ديگری می‌گفت. ...
پس از سپری شدن كارهای ساختمانی مسجد، ندای ملكوتی اذان توسط وحی مقرر و اعلام شد و وقت نمازها به‌وسيله اذان معلوم می‌شد.
يعقوبی می‌نويسد: دوران آغاز و صدر اسلام مؤذن مسجدالنبی «بلال حبشی» بود و گاهی نيز «ابن ام مكتوم» اذان می‌گفت، بدين صورت كه هركدام زودتر در نماز حضور پيدا می‌كردند، اذان را او و اقامه را ديگری می‌گفت.
تغيير و تعيين قبله مسجدالنبی توسط پيامبر (ص)
سال دوم هجرت، نيمه ماه رجب بعد از غزوه بدر اولی بود كه خدای سبحان اراده كرد تا قبله‌گاه مسلمانان را از جانب بيت‌المقدس به سوی كعبه تغيير دهد.
رسول گرامی اسلام پس از 17 ماه نماز به جانب بيت‌المقدس، وقتی خواست قبله مسجدالنبی را تغيير دهد، به گروهی از اصحاب خود دستور داد در زوايای مسجد بايستند تا جهت قبله را به سوی مسجدالحرام مشخص كند، در اين هنگام جبرائيل نازل شد و با قدرت الهی تمام موانعی را كه جلو چشم رسول‌الله قرار داشت برطرف كرد و سپس عرض كرد: «ای رسول خدا قبله را در جای خود قرار ده پيامبر اكرم(ص) با ديدن كعبه معظّمه، قبله را در مسجد خود بدان سو تأسيس كرد به‌طوری كه قبله مسجد در مقابل ناودان كعبه واقع شد. آنگاه جبرائيل عرض كرد: «درست قبله در جای خود قرار دارد.»همچنين شش سال از احداث بنای مسجدالنبی گذشت و در سال هفتم هجری غزوه «خيبر» پيش آمد، رسول گرامی اسلام به همراه مسلمانان در نبرد با يهود در قلعه‌های خيبر به پيروزی رسيدند، پس از آن مدينه منوره يكپارچه در اختيار رسول خدا قرار گرفت و هر روز بر جمعيت مسلمانان افزوده می‌شد و عده‌ای به آنجا هجرت می‌كردند.
بازسازی و گسترش مسجدالنبی به دست مبارك رسول خدا
در همين راستا اصحاب و ياران پيامبر پيشنهاد بازسازی و توسعه مسجد را ارائه دادند، حضرت با طرح آنان موافقت كرد كه رسول خدا مسجد را توسعه دادند و آن را از ناحيه طول و عرض هر كدام به يكصد ذرع رسانيدند.
مراغی نقل می‌كند كه رسول خدا تصميم بر آن داشت كه در قسمت قبله مقداری به مسجد اضافه كند كه با رحلتش اين تصميم عملی نشد.
عمر بن خطاب در زمان خلافت خود در سال 16 هجری درصدد برآمد كه مسجدالنبی را از طرف قبله توسعه دهد، از اين رو تصميم گرفت خانه عباس بن عبدالمطلب را كه در سمت قبله مسجد واقع شده بود خريده، به همراه خانه خودش به مسجد ضميمه كند كه عباس در آن روزها با فروش خانه‌اش موافقت نكرد، ليكن پس از مدتی خودش آن را به مسلمانان هديه كرد و خانه او و قسمتی از خانه جعفر بن ابيطالب در توسعه جزء مسجدالنبی شد.
توسعه مسجدالنبی در سال شانزدهم هجری
برای مطالعه بیشتر درباره « مدینه منوره » می توانید آثار منتشر شده توسط حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت از جمله موارد ذیل را مطالعه نمایید:
منبع : حج