به گزارش «شیعه نیوز»، واشنگتن پست در تفسیری نوشت: یک ' بهار عربی' دیگر در راه است. آیا این بار هم کودتا و جنگ های داخلی و پایدار ماندن حکومت های ظلم و جور سرنوشت محتوم آن خواهد بود یا نه؟
'جکسون دیل' معاون سردبیر صفحه سرمقاله واشنگتن پست روز یکشنبه نوشت: گویا توفان 'بهار عربی' دوباره در پایتخت های عرب وزیدن گرفته است.
پایتخت های عرب این روزها صحنه برپایی تظاهرات اعتراضی به فساد و بی لیاقتی حکام جور و ستم این کشورهاست.
آیا تجربه نه چندان موفق سال ها قبل'بهار عربی' دوباره در حال خودآزمایی است؟ آیا سرنوشت کودتا و جنگ های داخلی و نصب مجدد حکومت های ظلم و جور و استبداد؛ این بار هم در انتظار موج نوی بهار عربی خواهد بود یا نه؟
آیا تجربه سرنوشت تلخ قیام های بهار عربی در مصر و کشورهای حاشیه'خلیج فارس' هنوز برای جهان عرب عبرت آموز نشده است؟
هم بله و هم خیر.
مصر؛ قیام دمکراسی خواهانه مردم سرنوشتش روی کار آمدن ژنرال 'عبدالفتاح السیسی' شد که خود را دیکتاتور مادام العمر حاکم بر مصر خواند.
درپادشاهی های حاشیه خلیج فارس و در راس آنها عربستان؛ حاکمیت ها به مراتب سرکوبگرتر از گذشته ظاهر شده اند.
در الجزایر؛ مردم به پا خواسته اند و خواستار پایان یافتن حکومت'عبدالعزیز بوتفلیقه'هستند که قصد دارد خود را برای یک دوره دیگر ریاست جمهوری هم نامزد کند.
درسودان؛ کشور تقریبا هر روز شاهد برگزاری تظاهرات اعتراضی است. رژیم 'عمر حسن البشیر' از یک سو تظاهرات را بشدت سرکوب می کند و از سویی دیگر امتیاز هم می دهد.
در اردن؛ ماه گذشته مردم در اعتراض به فساد شایع حکومتی دست به اعتراض و تظاهرات زدند.
درمراکش؛ معلمان تظاهرکننده چند هفته قبل دست به یک راهپیمایی بزرگ زدند و خواستار پایان یافتن دیکتاتوری شدند.
همه این اعتراضات هست؛ اما هنوز 'بهار عربی ' نیست.
هیچ رژیمی فرونیفتاده است. در الجزایر تمام نیروهایی که بوتفلیقه را سرپا نگاه داشته اند از قبیل: ژنرالها، بروکراتها (دیوان سالاران) ؛ و صاحبان ثروت و تجارت همچنان سفت و محکم قدرت را چسبیده اند و رها نمی کنند.
امروز همه آن مردمانی که انقلاب 2011 جهان عرب را پدید آوردند؛ یا از دنیا رفته اند، یا زندانی اند و یا دیگر روحیه و انگیزه لازم برای انقلاب کردن مجدد را از دست داده اند. مصری ها فهمیده اند که هزینه یک قیام دیگر چقدر سنگین خواهد بود. سرنوشت تلخ قیام سالها قبل جهان عرب؛ همه امید این جوامع به نتیجه بخش بودن آن را از بین برده است.
به دو دلیل.
اول آنکه به گفته 'میشل دان' تحلیلگری که وقوع انقلاب مصر را پیش بینی کرده بود؛ 'باروتها در منطقه فعلا خشک است. جرقه ها زده می شود اما دود می شود و می رود به هوا'.
دوم آنکه؛ تداوم حاکمیت نظامهای سیاسی خودکامه استبدادی که قرار بود ثبات سیاسی را به کشورهای عرب خاورمیانه بازگرداند و راه را به روی نوین سازی اقتصادی بگشاید، شکست خورده است.
'سیسی'درمصر و 'محمد بن سلمان' در عربستان؛ رویای شان این است که مدل استبداد کاپیتالیستی ( سرمایه داری) چین و روسیه را در کشور پیاده کنند.
اما آنها فقط ادا در آوردند و نتوانستند همچون 'شی جین پینگ' یک الگوی موفق و پیشرفته و کارآمد اقتصادی ارائه بدهند.
این کشورها برای شکوفایی اقتصاد محتاج سرمایه گذاری خارجی اند امافساد شایع حکومتی، نابلدی و بی مهارتی کاپیتالیسم دولتی، وبی لیاقتی محض؛ همه و همه از عوامل مخربی بودند که مانع از جذب سرمایه گذاری خارجی شدند.
هر دو رژیم در عوض آنکه زیرساختهای کشور را غنی کنند؛ آمدند و دهها میلیارد دلار در راه ابر پروژه هایی نظیر ساخت شهرهای جدید هدر دادند. به عنوان مثال سیسی دستور داد تا همه ساختمانهای آجری شهر قاهره چهره ای متحد الشکل پیدا کند و همه به یک رنگ نقاشی شوند.
در الجزایر یک رژیم خشن وقتی قیمت جهانی نفت و گاز پایین آمد دیگر نتوانست جان بگیرد و جبران مافات کند. حجم ذخایر ارزی از سال 2013 تا به امروز به نصف رسیده است.نرخ بیکاری به 11 درصد بالا رفته.نرخ بیکاری جوانان 22 درصد است. دو سوم جمعیت 42 میلیونی الجزایر را جوانان زیر 30 سال تشکیل می دهند.
اصلا' کل خاورمیانه؛ دست به گریبان معضل مدیریت نالایق و فساد شایع حکومتی است.
این منطقه حتی نمی تواند به الگوهای موفق پیشین خودش بازگردد چه برسد به آنکه بخواهد از الگوی نظامهای استبدادی موفق چین و روسیه الگو بگیرد. جوامع عرب یک بار دیگر سرخورده شده اند و همه امیدشان را از دست داده اند.
'لسلی کمپبل'افسر برنامه کهنه سربازان در'موسسه ملی دمکراتیک'واشنگتن حال و هوای منطقه را اینطور شرح می دهد:'مردم امروز در جوامع عرب از استبداد و استکبار و مصونیت از مجازات نخبگان سیاسی؛ نظامی ، و اقتصادی کشور به ستوه آمده اند. مردم از اینکه رهبرانی مادام العمر زمام اختیار کشور را در دست گرفته اند و رها نمی کنند ذله شده اند.مردم از این که رهبران و مدیران و مسئولان کشور خیلی راحت و بی محابا دست شان تا مرفغ در فساد آلوده است و بی محابا ثروت کشور را در راه هزینه های دولت حیف و میل می کنند به خشم آمده اند'.
این تحلیلگر سیاسی تصریح می کند:'خشم مردم جهان عرب یک بار دیگر به غلیان آمده است. حس و حال این روزهای جوامع عرب، یادآور روزهای سال 2010 و اوائل سال 2011 است'.
البته پرواضح است که این نارضایتی ها اختصاص به جهان عرب ندارد، کل خاورمیانه دستخوش این حس یأس و نومیدی است. حتی کشورهایی که نظام سیاسی لیبرال دارند هم نشر دهنده نارضایتی اند.
تونس؛که تنها کشور موفق ظاهر شده از انقلاب ' بهار عربی' بود و بعد از انقلاب مردم به نظام سیاسی 'دمکراسی' رسید؛ نیز گرفتار اعتصابات و تظاهرات بود.
کرانه باختری هم صحنه اعتراضات بود تا جایی که در ماه ژانویه نخست وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین مجبور به استعفا شد.
با همه این اوصاف؛ در این کشورها هنوز هم کرسی های آزاد برای صحبت کردن و بحث کردن و آزادی بیان و نیز نهادهای سیاسی وجود دارند. صد البته که هیچکدام از این بنیانها در حد ایده آل نیستند و مملو از نواقص اند؛ اما به هر حال هنوز هم می توان برای انعکاس دادن مطالبه مردم برای ' تغییر '؛ بر روی آنها حساب کرد.
درمقایسه با مصر و عربستان که تنها پاسخ به اعتراضات مردم و یا حتی مخالفتهای آرام ومسالمت جویانه مردم سرکوب بیرحمانه است، عراق نسبتا وضعیت بهتری دارد.
و اما در این کشاکش؛ دولت ' ترامپ' بنیان استراتژی خاورمیانه ای خود را بر روی نظامهای استبدادی و خودکامه بنا گذاشت.
هدف غایی مهارجمهوری اسلامی بود. ترامپ برای نیل به این آرمان، بر روی 'سیسی' در مصر و ' محمد بن سلمان' در عربستان شرط بندی کرد با این تصور که این دو می توانند با مهار ایران ثبات را در منطقه حاکم سازند.
با همین پیش زمینه ذهنی؛ دولت ترامپ هیچ تلاشی برای جلوگیری از سرکوب این رژیم ها انجام نداد.
اگر 'بهار عربی' دیگری در راه باشد؛ رئیس جمهور ترامپ یکی از بازندگان خواهد بود.