به گزارش «شیعه نیوز»، در آستانه تصویب 'پیمان جهانی پناهجویان' در جلسه امروز مجمع عمومی، تارنمای سازمان ملل به بررسی جوانب و ابعاد گوناگون این پیمان پرداخت.
به نوشته تارنمای سازمان ملل، انتظار می رود که امروز (26 آذر) کشورهای عضو در مجمع عمومی از 'پیمان جهانی پناهجویان' حمایت کنند تا از کسانی که از وطن خود می گریزند و کشورهای میزبان که عمده آنها در زمره فقیرترین کشورهای جهان هستند، حمایت بیشتری شود.
پیش تر، پیمان جهانی مهاجرت (پیمان جهانی مهاجرت امن، منظم و منضبط) روز 10 دسامبر (19 آذر) در مراکش به صورت رسمی تصویب شده بود.
تارنمای سازمان ملل در پاسخ به برخی پرسش ها به بررسی جوانب مختلف این پیمان پرداخته است.
*** چه نیازی به پیمان جهانی مهاجرت وجود دارد؟
بیانیه نیویورک که در دسامبر 2016 میلادی تصویب شد منتهی به دو پیمان غیر الزام آور گردید که یکی از آنها در مورد پناهجویان و دیگری در مورد مهاجران است. گر چه هر دو دسته به افرادی اطلاق می شود که در خارج از کشورهای خود زندگی می کنند، تفاوت های اساسی میان دو واژه 'پناهجو' و 'مهاجر' وجود دارد.
*** چه تفاوتی میان مهاجر و پناهجو وجود دارد؟
پناهجویان افرادی هستند که بنا به دلایلی از جمله بیم از آزار و اذیت، درگیری نظامی، ناامنی عمومی یا شرایط دیگر منجر به اختلال نظم عمومی در خارج از کشور خود بوده و در نتیجه به حفاظت بین المللی محتاجند. تعریف پناهجو در کنوانسیون سال 1951 و اساسنامه کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان نیز ذکر شده است.
تعریف رسمی برای مهاجر خارجی وجود ندارد و بیشتر کارشناسان توافق دارند که مهاجر خارجی فردی است که بدون توجه به دلیل مهاجرت و یا اوضاع کشور، محل سکونت خود را تغییر می دهد. مهاجرت کوتاه مدت یا موقت 3 تا 12 ماه طول می کشد در صورتیکه مهاجرت دراز مدت یا دائمی به تغییر یک سال به بالای کشور محل سکونت اطلاق می گردد.
*** آیا کنوانسیون پناهجویان دیگر فایده ای ندارد؟
پیمان پناهجویان جایگزین نظام حقوقی بین المللی کنونی برای پناهجویان نشده و آن را در جهت هماهنگی جهانی در این موضوع تکمیل می نماید. در کنوانسیون سال 1951 نحوه تشریک مساعی و مسئولیت ها تعریف نشده و پیمان اخییر در صدد رفع این نقص چند ده ساله است.
*** چه نیازی به یک توافق جدید جهانی است؟
در پایان سال 2017، نزدیک به 25.4 میلیون پناهجو در سراسر جهان وجود داشت که بیش از نیمی از آنها زیر 18 سال سن دارند. امروز تنها 10 کشور میزبان 60 درصد پناهجویان جهان هستند.
ترکیه بیش از دیگر کشورها و به تنهایی حدود 3.5 میلیون پناهجو را در خود جای داده است. علاوه بر این، اکثریت پناهجویان جهان (85 درصد) در کشورهای در حال توسعه مواجه با مشکلات اقتصادی و ... زندگی می کنند.
به عنوان نمونه، 10 کشور از جمله اتحادیه اروپا تقریبا 80 درصد منابع کمیساریا را تامین می کنند و تنها 5 کشور بیش از دو سوم درخواست های تجدید اسکان کمیساریا را دریافت می کنند. شکاف میان نیازمندی های پناهجویان و برآورده کردن آنها زیاد و رو به گسترش است.
*** چه کسی تصمیم به ایجاد این پیمان گرفت؟ سازمان ملل یا کمیساریا؟
هیچکدام. این تصمیم را کشورهای عضو اتخاذ کردند. دو گام مرتبط با پناهجویان در بیانیه پناهجویان و مهاجران نیویورک مصوب سپتامبر 2016 لحاظ شده بود.
نخست: کشورهای عضو، چارچوب جامع واکنش به پناهجویان را تصویب کردند که تمهیدات گسترده ای برای اقدام جامعه جهانی در هنگام واکنش به خیل عظیم پناهجویان را تعریف می کند.
دوم: کشورهای عضو توافق کردند که از طریق گام برداشتن به سوی تصویب 'پیمان جهانی پناهجویان' در سال 2018، به بهبود واکنش های جهانی ادامه دهند. آنها از کمیساریا خواستند تا برای تدوین چنین پیمانی با کشورهای عضو و دیگر ذی نفعان خود مشورت کنند. نسخه پیشنهادی پیمان جهانی پناهجویان در 20 ژوئیه 2018 ارائه شد.
*** پیمان جهانی پناهجویان چگونه عمل می کند؟
پیمان، ساختار واکنش جهانی قوی تر، پیش بینی شده تر و منصفانه تر را در واکنش به خیل عظیم پناهجویان پی ریزی می کند.
پیمان چهار هدف دارد:
1- کاهش فشار بر کشورهای میزبان جمعیت انبوهی از پناهجویان
2- ایجاد خوداتکایی در میان پناهجویان
3- افزایش دسترسی به کشورهای ثالث یا پناهجویان از طریق تجدید اسکان و دیگر راه های پذیرش
4- حمایت از بازگشت پناهجویان کشور خود
*** آیا کشوری که پذیرای بسیاری از پناهجویان است، کمکی دریافت می کند؟
در شرایط خاص مربوط به تعداد زیاد پناهجویان، براساس پیمان جهانی، کشور مبدأ یا کشور میزبان می توانند خواستار کمک های کمیساریا به امور امدادرسانی شوند.
*** این پیمان چه تغییر ملموس و عملی در زندگی پناهجویان و کشورهای میزبان آنان ایجاد می کند؟
آموزش و پرورش بهتر برای کودکان پناهجو، دسترسی بهتر به خدمات بهداشت و سلامت و فرصت های معیشتی بهتر برای پناهجویان از جمله این تغییرات است. کشورهایی مانند اوگاندا، روآندا و ایران نه تنها از کمک های بشردوستانه بهره مند می شوند بلکه کمک های اقتصادی نیز دریافت خواهند کرد.
از سوی دیگر کمیساریا در پی آن است تا پناهجویان را در مکان های بیشتری اسکان دهد و راه های بیشتری مانند پیوستن به بستگان، بورس تحصیلی و روادید بشردوستانه برای عزیمت پناهجویان به کشورهای ثالث بیابد.
*** تامین مالی این برنامه ها چگونه است؟
پیمان جهانی طیف وسیعی از حامیان مالی را در نظر گرفته که بخش خصوصی و نهادهای مالی بین المللی از جمله آنها هستند.
بانک جهانی ابزار مالی ویژه ای (2 میلیارد دلار برای 2 سال) در نظر گرفته تا صرف رسیدگی به آثار اجتماعی – اقتصادی ورود پناهجویان به کشورهای میزبان کم درآمد شود.