به گزارش «شیعه نیوز»، رقابت میان ایران و عربستان، دهههاست که وجود دارد و خود را در قالب نزاعهای فرقهای، بیثباتی و حتی جنگ در خاورمیانه نشان داده است. تصور کنید که اگر این دو قدرت منطقهای، روابطشان را عادی کنند، منطقه چگونه خواهد شد. اما متاسفانه چنین موضوعی غیرواقعی مینماید.
وقتی دونالد ترامپ اخیرا با حالتی تحقیرآمیز در مورد حکمرانان سعودی گفت که «آنها بدون حفاظت نظامی آمریکا حتی دو هفته هم دوام نمیآورند»، حقیقتی ساده را بیان میکرد. با این حال استعمار جدید آمریکا که هماکنون وجود دارد، تلاش خواهد کرد که حکام سعودی را سرپا نگاه دارد، هرچند که آنها مستبد باشند.
روابط آمریکا و عربستان در منطقه به نحوی است که هیچگاه اجازه بازسازی روابط میان ایران و عربستان را نخواهد داد.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبهای که اخیرا با الجزیره داشته، پیشنهاد گفتوگو با عربستان را ارائه کرده است تا در منطقه، تعادل سیاسی برقرار شود. این اولین باری نیست که تهران دست دوستی به سمت ریاض دراز میکند.
در اوایل امسال نیز ظریف در شورای روابط خارجی در نیویورک گفت که «یک خاورمیانه قدرتمند» نیازمند همکاری میان ایران و عربستان و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است.
ظریف گفت: «هیچکدام از ما نمیتوانیم هژمون جدید منطقه شویم. عصر تاثیرات هژمونی مدت زیادی است که گذشته است. نه ایران و نه عربستان نمیتوانند بر این منطقه نفتخیز مسلط شوند.» او خواستار گفتوگوهای جدیدی بین کشورهای همسایه با رهبری ایران و عربستان و خواستار کنار گذاشتن اختلافات شد.
این دیپلمات ایرانی اشاره کرد که کشورهای عربی و کشور ایران باید تلاش کنند تا استقلال منطقهای را با بیرون کردن قدرتهای خارجی بدست بیاورند. اشاره او به نقش تاریخی آمریکا به عنوان حامی نظامی عربستان سعودی بود.
ظریف گفت: «امنیت را نمیتوان خرید.» بلکه در عوض «نیازمند فهم مشترک در منطقه است.» او همچنین اشاره کرد که «هرگونه تلاش برای قویترین بودن در منطقه… باعث نابودی منطقه میشود.»
در حقیقت دههها رقابت میان ایران و عربستان، هزینهای خونین داشته است. در جنگ میان عراق با ایران (۱۹۸۰-۱۹۸۸) سعودیها به شدت از دیکتاتور عراق، صدام حسین حمایت کردند.
اخیرا نیز در جنگ یمن، که در آن میلیونها کودک با گرسنگی مواجه شدهاند، سعودیها ادعا میکنند که ایران از طریق حمایت از حوثیها قصد بیثبات کردن شبهجزیره عربستان را دارد. ادعایی که هم از سوی ایران و هم حوثیهای یمن، رد شده است.
حتی جنگهای سوریه و عراق نیز، به خاطر خصومتهای ژئوپولتیک عربستان با ایران، با مداخلات سعودیها، تشدید شدهاند.
اما با اتفاقاتی که در یک سال گذشته افتاده، ظاهرا عادی سازی روابط میان ایران و عربستان کمی ساده اندیشانه به نظر میرسد. اخیرا حملهای تروریستی به یک رژه نظامی در اهواز شد که در آن حادثه ۲۹ نفر کشته شدند. ایران، عربستان را متهم به دست داشتن در این حمله تروریستی به واسطه حمایت از گروههای تجزیهطلب کرد.
حدود یک سال پیش هم حمله تروریستی دیگری در تهران، منجر به کشته شدن ۱۲ نفر شد. این حمله به دنبال سخنان محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان صورت گرفت که قول داده بود «جنگ را به داخل ایران» بکشاند.
از سوی دیگر، لازم به ذکر است که بدانیم حاکمان سعودی، دارای مذهب بنیادگرای وهابی هستند که شیعهها را که شکل غالب اسلام در ایران است، مسلمان نمیدانند. آنها شیعیان را کافر میدانند. به همین دلیل بود که جهادگرایان و افراطیان در عراق و سوریه با حمایت عربستان دست به کشتار مردم بیدفاع شیعه، به عنوان «کافر و غیرمومن» زدند.
از طرف دیگر، جاهطلبیهای واشینگتن برای غلبه بر این منطقه غنی از نفت همواره وابسته به عربستان سعودی بوده است. آمریکا همواره سود خود را در این دیده است که در این منطقه اختلافات وجود داشته باشد تا به شکل یک بلوک واحد درنیاید. یک خاورمیانه واحد با کشورهای تولیدکننده نفت، دقیقا چیزی است که آمریکا نمیخواهد. برای جلوگیری از این «مصیبت»، آمریکا بر اختلافات شیعه و سنی در این منطقه، که اوج آن میان ایران و عربستان است، موج سواری میکند.
با سقوط پادشاهی عربستان، جاهطلبیهای واشینگتن به واسطه تاثیر آن بر دلار به عنوان ارز تجارت نفت، ضربهای شدید خواهد خورد. بنابراین، از نگاه آمریکا، بهتر است که حکام عربستان بر سر کار باشند و رابطه دوستانهای با ایران برقرار نکنند.
با این حال، شاید فقط رابطه صلحآمیز میان ایران و عربستان تنها در صورتی محقق شود که دموکراسی در عربستان بوجود بیاید.