به گزارش «شیعه نیوز»، خبر اخیر «مسمومیت و مرگ با الکل» کمتر از دو هفته است که در تیتر اخبار رسانه‌های مختلف ایران جا خوش کرده و هر ساعت به تعداد افرادی که نامشان در «فهرست مرگ» می‌نشیند، افزوده می‌شود. قربانیانی که مرگشان به شکل مستقیم با مصرف الکل ارتباط دارد، اما، تنها همین چندنفری که در روزهای اخیر جانشان را بر اثر استفاده از مشروبات الکلی دست‌ساز و مسموم از دست داده یا مرگ مغزی شده‌اند، نیستند، آمارها نشان می‌دهد که در دو سال و نیم گذشته دست‌کم ۳۴۳ نفر به دلیل مصرف الکل در ایران جانشان را از دست داده‌اند.
اما دکتر ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت در نشستی خبری مصرف الکل را عامل خطر ابتلا به بیش از ۲۰۰ بیماری، اختلال و جراحت خواند و گفت: اختلالات عصبی و روانپزشکی نیز از عوارض الکل است که شایع‌ترین این اختلالات اعتیاد و وابستگی به الکل است. مصرف الکل در ایجاد سایر اختلالات روان پزشکی مانند افسردگی و اضطراب نیز نقش دارد. وی با اشاره به نقش مصرف الکل در بروز بیماری‌های گوارشی و همچنین سرطان‌ها افزود: میان مصرف الکل و سیروز و نارسایی کبدی و التهاب لوزالمعده حاد و مزمن رابطه علیتی وجود دارد. همچنین مصرف الکل در ایجاد سرطان های لوزالمعده، دهان، حلق و حنجره، مری، روده بزرگ، مقعد، کبد و پستان در زنان نیز نقش دارد. مصرف الکل بویژه مصرف سنگین آن با خطر بالای بیماری‌های قلبی – عروقی همراه است.
شیوع مصرف الکل در جهان
وی درباره شیوع مصرف الکل نیز گفت: آخرین گزارش‌ها در مورد شیوع مصرف و عدم مصرف الکل در جهان حاکی از آن است که ۵۷ درصد افراد بالای ۱۵ سال یا بالغ ( ۳.۱ میلیارد نفر) در یک سال گذشته مصرف الکل نداشته‌اند. به عبارت دیگر ۴۳ درصد افراد بالای ۱۵ سال ( ۲.۳ میلیارد نفر) در جهان در یک سال گذشته حداقل یک بار مصرف الکل داشته‌اند. سرانه مصرف الکل در جمعیت بالای ۱۵ سال از ۵.۵ لیتر در سال ۲۰۰۵ به ۶.۴ لیتر در سال ۲۰۱۰ افزایش پیدا کرده است و در سال ۲۰۱۶ هنوز در سطح ۶.۴ لیتر مانده است.
آمار مصرف الکل در میان ایرانیان
معاون کل وزارت بهداشت درباره میزان مصرف الکل در ایران نیز گفت: مصرف الکل در ایران نسبت به کشورهای دیگر جهان نسبتا پایین است. با توجه به ملاحظات فرهنگی پرسشگری در مورد مصرف الکل در ایران همراه با محدودیت‌هایی بوده است. با توجه به آمار ۴۷ درصدی مصرف حداقل یک بار الکل در یک سال در کل دنیا برای افراد بالای ۱۵ سال، بر اساس یک مطالعه مهم در ایران ۴.۹درصد افراد بالای ۱۸ سال در یک سال سابقه مصرف حداقل یک بار الکل را داشته‌اند و در کل ۸.۸ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال در طول عمرشان سابقه مصرف الکل را ولو به میزان یک بار داشته‌اند. توجه کنیم هر چند این آمار نسبت به کشورهای دیگر جهان پایین است، ولی خود شامل تعداد قابل توجهی از افراد می‌شود. وی ادامه داد: بر اساس یک تحقیق مهم دیگر سابقه مصرف هر گونه مشروبات الکلی در ۱۲ ماه گذشته، در۵.۷ درصد از جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله کشور گزارش شده است و این میزان در مردان بیش از ۱۰ برابر زنان بوده است. بر اساس یک مطالعه مهم دیگر در کل جمعیت، این رقم ۲.۷۹ درصد بود. به عبارت دیگر در سال مطالعه، دو میلیون و ۱۰۱هزار و ۸۱۹ نفر در کل کشور تجربه حداقل یک بار مصرف مشروبات الکلی را داشتند. ۶۲۳هزار و ۷۸۴ نفر نیز به طور عادتی و تقریبا مستمر از مشروبات الکلی استفاده کرده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد شیوع مصرف الکل در مردان، گروه سنی ۲۰ تا ۲۹ ساله، مجرد، دارای تحصیلات متوسطه یا بالاتر، افراد شاغل، ساکن شهر و دارای وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالاتر، بیشتر دیده شده است.معاون وزیر بهداشت گفت: الکل انواع مختلفی دارد که نوع شرب آن معمولا جز عوارض مستی و عوارض طولانی‌مدت، مشکل حادی از لحاظ مسمومیت ایجاد نمی‌کند. یکی از مسائل مطرح در این روزها استفاده از الکل‌های تقلبی است. تولید مشروبات الکلی در کشورهای غربی روند خاصی دارد. در نهایت نیز الکل تولیدشده توسط کارخانه مورد نظر آزمایش می‌شود تا کیفیت آن تایید شود. در ایران الکل به‌صورت غیرقانونی از منابع غیرقابل‌اطمینان تهیه می‌شود و به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. آلودگی‌های احتمالی در روند تهیه این مشروبات ممکن است باعث تولید الکلی غیر از الکل اتیلیک (الکل شرب) در مشروب شود.
رواج خرید و فروش شیشه‌های الکلی برند
وی ادامه داد: سردسته این الکل‌های ناخواسته، الکل متیلیک یا الکل چوب است که از مواد سلولزی موجود در مواد اولیه مشروبات الکلی مثل چوب متصل به انگور و کشمش یا هسته آنها ایجاد می‌شود. متاسفانه الکل متیلیک را نمی‌توان از روی طعم و مزه نسبت به الکل شرب تشخیص داد. این الکل بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به نابینایی و مرگ شود. خیلی از الکل‌های شربی که در بازار غیرقانونی ایران به شکل پلمپب شده عرضه می‌شوند، تقلبی هستند. این مشروبات در کارگاه‌های زیرزمینی تولید می‌شوند و به اسم مشروب های معروف و برند به فروش می‌رسند. درواقع، به همین دلیل است که خرید و فروش شیشه‌های الکلی در ایران بسیار رواج دارد. متاسفانه در کشور هر از چند گاهی شاهد همه‌گیری‌های ناشی از مسمومیت با الکل‌های سمی و تقلبی هستیم. مسمومیت با الکل متانول از جمله اورژانس‌هایی است که می‌تواند طی چند ساعت مصرف‌کننده را با عوارض متعددی از جمله ناتوانی‌های جسمی، نابینایی و مرگ مواجه کند.وی افزود: متانول همان الکل چوب است که به‌عنوان حلال در بسیاری از محصولات از جمله چسب‌ها و رنگ‌ها استفاده می‌شود. این ماده در روند تولید الکل‌های غیراستاندارد از جمله مشروبات زیرزمینی نیز ایجاد می‌شود و افراد را با مصرف مقادیر بسیار کم دچار مسمومیت‌های شدید می‌کند. البته مصرف الکل اتانول یا همان الکل معمولی نیز می‌تواند در مقادیر بالا با علائم مسمومیت همراه باشد، اما عوارض مسمومیت با این ماده که در کشورهای غربی تحت‌عنوان الکل شرب شناخته می‌شود، بیشتر در مقادیر غیرمتعارف اتفاق می‌افتد.حریرچی ادامه داد: مصرف الکل متیلیک باعث ایجاد علائم شکمی، تهوع، استفراغ، اختلال بینایی و اغما می‌شود. متاسفانه خیلی از مصرف‌کنندگان این الکل‌ها دیر به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند و دچار نابینایی و حتی مرگ می‌شوند. باتوجه به اینکه مصرف‌کنندگان الکل را اغلب جوانان تشکیل می‌دهند، این عوارض می‌توانند برای یک عمر، فرد و جامعه را درگیر مشکلات خود کنند. این موضوع به میزان الکل چوب موجود در مشروب بستگی دارد، اما انتظار می‌رود علائم ناشی از این مسمومیت طی شش تا ۲۴ ساعت بعد خود را نشان دهند. درواقع، علائم ناشی از الکل متیلیک با چند ساعت تاخیر بروز پیدا می‌کنند، برخلاف علائم ناشی از الکل شرب که بعد از شش ساعت برطرف می‌شوند.
توزیع مشروبات الکلی مسموم عمدی یا غیرعمدی؟
روزنامه همشهری نیز در این رابطه نوشت: تحقیقات درخصوص توزیع مشروبات الکلی مسموم در بندرعباس که تاکنون جان ۲۰نفر را گرفته و موجب مسمومیت ۲۳۲نفر شده است همچنان ادامه دارد. تازه‌ترین یافته‌های بازپرس جنایی و کارآگاهان پلیس بندرعباس حاکی از آن است که شبکه گسترده‌ای در پشت پرده این ماجرا قرار دارد که اعضای آن از شهر دیگری کیلومترها آن طرف‌تر از بندرعباس مشروبات مسموم را به آنجا منتقل می‌کردند. حالا مهم‌ترین پرسش این است که توزیع مشروبات مسموم عمدی است یا غیرعمدی؟ یک هفته از شروع سونامی مرگبار مصرف مشروبات الکلی مسموم می‌گذرد. موج‌های این سونامی آنقدر بلند بود که به استان‌های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، البرز و حتی خراسان شمالی هم رسید و تاکنون در این ۴استان ۱۳قربانی و ده‌ها مسموم بر جا گذاشته است اما کانون بحران بندرعباس است؛ جایی که به گفته بازپرس جنایی این شهر تاکنون ۲۰نفر به‌دلیل مصرف مشروبات الکلی مسموم جان باخته‌اند و ۲۳۲نفر مسموم و در بیمارستان بستری شده‌اند. این در حالی است که چندین نفر از افراد مسموم‌شده در بخش مراقبت‌های ویژه با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند و ممکن است با مرگ هر یک از آنها شمار قربانیان افزایش یابد.
وقتی مشروبات مسموم جان چند بندری را گرفت و پای پلیس و بازپرس جنایی به میان کشیده شد، تحقیقات گسترده‌ای در این‌باره آغاز شد. بررسی‌های مقدماتی نشان می‌داد همه جانباختگان مشروب‌های مسموم را از زن و شوهری جوان خریده‌اند. اما وقتی تحقیقات ادامه یافت معلوم شد ماجرا فراتر از کشف اولیه است. مأموران در ادامه به یک زندانی رسیدند که شواهد به‌دست آمده نشان می‌داد سرکرده شبکه توزیع مشروبات الکلی است. او مدتی قبل به اتهام فروش مشروبات الکلی دستگیر و زندانی شده بود اما از زندان هم به کارش ادامه می‌داد. او از طریق تلفن کارتی زندان با نفراتی که در بیرون داشت تماس می‌گرفت تا آنها محموله‌های الکل را از تولیدکننده تحویل گرفته و به زن و شوهر جوان دهند. آنها هم محموله را با آب میکس و بسته‌بندی می‌کردند و می‌فروختند. به این ترتیب ۴نفر دیگر نیز که اتهام‌شان فروش این مشروبات بود، دستگیر شدند.دستگیری اعضای باند توزیع مشروبات در بندرعباس پایان تحقیقات در این خصوص نبود. متهمان اعتراف کردند که الکل مصرفی‌شان(الکل طبی) را از طریق یک شرکت توزیع لوازم پزشکی تهیه کرده‌اند. به این شکل که اعضای باند به‌دلیل اینکه توزیع الکل در بندرعباس بین شهروندان ممنوع است مقدار الکل مورد نیازشان را سفارش می‌دادند و شرکت توزیع نیز از طریق باربری محموله را برای آنها به بندرعباس ارسال می‌کرد. در این شرایط بود که فروشنده الکل که در شهر دیگری حضور دارد نیز شناسایی شد و تحقیقات برای دستگیری او ادامه دارد.اما وقوع مسمومیت‌های گسترده در ۴استان دیگر این پرسش را مطرح کرد که آیا منشأ همه مسمومیت‌هایی که در کشور اتفاق افتاده، یکی است؟ هرچند هنوز پاسخ روشنی برای این سؤال وجود ندارد اما به گفته بازپرس جنایی بندرعباس، بعید نیست شرکت توزیع لوازم پزشکی به شهرهای دیگر کشور نیز الکل ارسال کرده باشد. اگر چنین باشد می‌شود با قطعیت گفت که صدها مسموم شده و ده‌ها قربانی مصرف مشروبات الکلی مسموم در کشور قربانیان یک شرکت تجاری هستند.وقتی شمار قربانیان مشروبات الکلی افزایش یافت یکی از فرضیه‌هایی که درباره آن تحقیقات گسترده‌ای شد، فرضیه عمدی بودن توزیع مشروبات مرگبار بود. اینکه صدها نفر در ۵استان کشوربه‌طور اتفاقی مسموم شده و تا یک قدمی مرگ پیش بروند و حتی ۳۳نفر از آنها جان خود را از دست بدهند غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. آنچه مشخص بود، اینکه دستگیرشدگان در بندرعباس کارشان فروش مشروبات الکلی بود و از این راه درآمد داشتند و به‌طور منطقی نباید کاسبی‌شان را با فروش مشروبات مسموم به خطر می‌انداختند. با وجود این تحقیقات در این‌باره همچنان ادامه دارد و کارآگاهان پلیس به‌دنبال افشای زوایای پنهان این پرونده و شناسایی عامل تولید الکل سمی هستند.
آمار قربانیان مصرف الکل از ابتدای ۹۵ تا پایان مرداد ۹۷
به گزارش شفقنا، در ادامه نگاهی داریم به تعداد مسمومیت ها و کشته های ناشی از الکل در یکی دو هفته اخیر در برخی شهرهای ایران:
۴۲ فوتی و مرگ مغزی در ۵ استان به دلیل مسمومیت‌های الکلی اخیر
حریرچی با اشاره به آمار مسمومیت‌های اخیری که در کشور به دلیل مصرف الکل رخ داده است، گفت: از ۱۶ شهریور تا هشتم مهر ماه ۴۶۰ نفر به دلیل مسمومیت با الکل به مراکز درمانی البرز، کهکیلویه و بویر احمد، فارس، خراسان و هرمزگان مراجعه کردند. از این تعداد۴۲ نفر فوتی و یا مرگ مغزی داشته‌ایم که ۹۳ درصد فوتی‌ها مرد بوده‌اند. جوان‌ترین فوتی یک خانم ۱۹ ساله و مسن ترینش یک آقای ۵۷ ساله بوده است.وی افزود: ۴۱ درصد از مسمومین الکل در سن ۲۶ تا ۳۵ سال بودند و از ۴۶۰ مسموم مراجعه کننده، ۱۷۷ نفر بستری شدند، ۲۴۱ نفر مرخص شدند و ۴۲ نفر هم فوت یا دچار مرگ مغزی شدند. همچنین ۱۷۰ نفر دیالیز شدند و تا الان ۱۶ نفر هم نابینا شدند.وی تاکید کرد: اگر افراد بعد از مصرف الکل دچار علایم شکمی مانند تهوع، استفراغ و… شدند به مراکز درمانی مراجعه کنند و کادر درمانی با او به عنوان بیمار برخورد می‌کنند و وظیفه گزارش به جایی را هم ندارند. در این صورت هم به خودشان کمک می‌شود و هم ما متوجه می‌شویم که در آن شهر الکل متیلیک است و برای پیشگیری اطلاع رسانی می‌کنیم.
افزایش تلفات مسمومان الکلی در بندرعباس: مرگ ۲۰ و ۲۴۷ نفر مسموم
مدیر روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان از افزایش تعداد مراجعه کننده گان به مراکز درمانی در اثر مسمومیت ناشی از مصرف مشروبات الکلی در بندرعباس به ۲۴۷ نفر خبر داد.دکتر فاطمه نوروزیان در گفت و گو با ایسنا، با اعلام این خبر افزود: تعداد مراجعه کنندگان به مراکز درمانی در اثر مسمومیت ناشی از مصرف مشروبات الکلی در حال حاضر به ۲۴۷ نفر رسیده است که ۱۰ نفر از این تعداد به خانم ها تعلق دارد.وی با بیان اینکه حال برخی از این افراد وخیم است، تصریح کرد: متأسفانه ۲۰ نفر از این تعداد جان خود را از دست داده‌اند و ۷ نفر بدحال هستند.مدیر روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان تصریح کرد: تاکنون ۱۳۱ نفر از این افراد دیالیز شده‌اند و ۱۴۰ نفر ترخیص شده اند.نوروزیان در پایان اضافه کرد: گروه سنی افراد مسموم شده ۱۷ تا ۵۰ سال است.
در کهکیلویه و بویراحمد، انتقال ۱۷ مسموم مشروبات الکلی به بیمارستان/ ۲ نفر فوت شدند؛ دو نفر در کما
فرمانده انتظامی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ظرف چند روز گذشته ۱۷ نفر به دلیل مسمومیت ناشی از مصرف مشروبات الکلی دست ساز به بیمارستان های استان منتقل شدند.به گزارش ایلنا، سردار مهدی انصاری اظهار داشت: در پی مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز در این استان تاکنون ۲ نفر از مسموم‌شدگان فوت شدند و ۲ نفر دیگر در کما هستند.وی افزود: سه نفر از این مسموم‌شدگان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی یاسوج بوده‌اند. همچنین تعداد زیادی از آنها نیز تاکنون ترخیص شده اند.
مشروبات الکلی در شیروان ۴۹ نفر را بستری کرد
فرماندار شیروان گفت: مصرف مشروبات الکلی در این شهرستان طی ۲ هفته اخیر منجر به مسموم و بستری شدن ۴۹ نفر شد.به گزارش ایرنا امین رضا مرآتی اظهار داشت: این مسمومیت ها به مرگ ۴ نفر منجر شد که این امر پایبندی به آموزه های دینی را مورد تاکید قرار می دهد.فرماندار شیروان سپس با اشاره به فضای تعاملی مطلوب در سطح شهرستان گفت: علیرغم مشکلات اقتصادی، پاسخگویی دستگاهها به مردم بهتر شده و شکایات از حوزه اداری کمتر شده است.فرمانده انتظامی شیروان نیز با ارائه گزارشی، گفت: شیروان در سال ۹۴، ۶۳ درصد آمار قتل استان را داشت که امسال این رقم به صفر رسیده است.سرهنگ مسعود وحیدی اظهار داشت: امسال نسبت به سال قبل سرقت مغازه در شیروان ۹ درصد و سرقت منزل ۱۴ درصد کاهش و سرقت های خرد ۱۴ درصد افزایش داشته است.وی گفت: استان خراسان شمالی در شاخص پایین بودن آستانه تحمل رتبه اول کشور و شیروان رتبه دوم استان را دارد.شهرستان ۱۵۷ هزار نفری شیروان در ۶۰ کیلومتری شرق بجنورد قرار دارد.
تعداد قربانیان مصرف مشروبات الکلی در خراسان شمالی به ۷ تن رسید
فرمانده انتظامی خراسان شمالی گفت: تاکنون بر اثر مصرف مشروبات الکلی در استان ۷ تن فوت و ۶۳ تن مسموم شدند.به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛ سردار علیرضا مظاهری فرمانده انتظامی خراسان شمالی با بیان این که تاکنون بر اثر مصرف مشروبات الکلی در شهرهای بجنورد و شیروان ۷ تن کشته و ۶۳ تن مسموم شدند.وی افزود: مقامات قضایی استان در پی این حادثه از شناسایی یک کارگاه تولید نوشیدنی‌های الکلی مرگبار و دستگیری متهم اصلی و ۲۰ متهم دیگر در استان دستگیر شدند.سردار مظاهری گفت: تاکنون شماری از مسموم شدگان مشروبات الکلی از بیمارستان مرخص شده و شماری در بخش و یا اورژانس بستری و تحت مراقبت هستند.گفتنی است: افزوده شدن متانول به جای اتانول به مشروبات الکلی مصرف شده مهم‌ترین عامل مسمومیت و مرگ تعدادی از هم استانی‌ها بوده است.
تعداد کشته‌های مصرف مشروبات الکلی در کرج به ۱۲ نفر رسید
دادستان عمومی و انقلاب کرج، گفت که ۸۰ نفر از مسموم شدگان مصرف مشروبات الکلی در کرج همچنان بستری هستند و تعداد کشته ها هم به ۱۲ نفر افزایش یافته است.به گزارش ایلنا، حاجی رضا شاکرمی، درباره آخرین وضعیت رسیدگی به پرونده مسمومیت ناشی از مصرف مشروبات الکلی در کرج گفت: تعداد مسموم‌شدگان به ۱۴۵ نفر افزایش داشته است که از این تعداد تاکنون ۱۲ نفر جان خود را از دست داده‌اند.وی افزود: ۵۳ نفر از مسموم شدگان همچنان در بیمارستان های سطح شهر کرج بستری هستند و دوران درمان خود را سپری می‌کنند و ۸۰ نفر نیز پس از طی دوران درمان، ترخیص شده‌اند.دادستان عمومی و انقلاب کرج تصریح کرد: این پرونده در دادسرا در دست رسیدگی است و دستورات قضایی برای بررسی دقیق جزئیات صادر شده است.
گزارشی از مسمومان الکلی در بیمارستان: با حال بد رضایت می‌دهند و فرار می‌کنند
روزنامه ایران نیز امروز نوشت: بعضی‌ها می‌گویند اپیدمی و بعضی‌ها هم اسمش را گذاشته‌اند موج. الکل همه چیز را برد هوا و وعده آن شعر معروف، درست از آب درآمد که «شب شراب نیرزد به بامداد خمار» بامداد خمار، اما این بار خیلی جدی بود. مشروبات الکلی مسموم از بندرعباس تا بجنورد، کرج و بعد هم یاسوج و گچساران قربانی گرفت و خواندن آمارش یکی از کار‌های ترسناک روزانه شد. آماری که خیال نداشت تمام شود و تن همه را لرزاند. بعضی‌ها می‌گویند اپیدمی و بعضی‌ها هم اسمش را گذاشته‌اند موج. الکل همه چیز را برد هوا و وعده آن شعر معروف، درست از آب درآمد که «شب شراب نیرزد به بامداد خمار» بامداد خمار، اما این بار خیلی جدی بود. مشروبات الکلی مسموم از بندرعباس تا بجنورد، کرج و بعد هم یاسوج و گچساران قربانی گرفت و خواندن آمارش یکی از کار‌های ترسناک روزانه شد. آماری که خیال نداشت تمام شود و تن همه را لرزاند.
تخت‌های اورژانس بیمارستان شهید رجایی کرج جز یکی دو تا همه پر است. جایی که مسمومان الکل استان البرز آنجا بستری شده و چشم انتظارند حالشان خوب شود. مثل روز قبل از الکل. سرپرستار تا می‌شنود دنبال‌شان می‌گردم شماره تخت‌ها را پشت سر هم ردیف می‌کند: ۱۴، ۱۵، ۲۵، ۲۷ و…شب قبل ۱۴ بیمار جدید آورده‌اند. درست زمانی که پزشکان بیمارستان فکر می‌کردند موج تمام شده و آرام گرفته است. نگاهی می‌اندازم به دورتا دور اورژانس و تخت‌هایی که شماره‌هایشان را سرپرستار خوانده است. بیشترشان جوان هستند و خانواده‌ها سراسیمه و نگران بالای سرشان این پا و آن پا می‌شوند و منتظرند دکتر برسد. سرپرستار می‌گوید بعضی‌هایشان مشکلات بینایی جدی پیدا کرده‌اند. می‌خواهم بروم سراغ یکی‌شان که می‌گویند مشکل بینایی‌اش جدی شده، اما روی تخت خوابش برده است.
می‌روم به سمت دو تختی که می‌گویند از همین تازه وارد‌ها روی آن استراحت می‌کنند. روی یک تخت پسری جوان و بی‌قرار دراز کشیده و روی تخت دیگر دو نفرشان نشسته‌اند. علیرضا ۲۶ ساله مدام می‌نشیند و دراز می‌کشد و می‌گوید: «چرا چشم‌هایم تار می‌بیند؟ تا دیشب که این سرم‌ها را نزده بودید این طوری نبود.»سرپرستار می‌گوید: «سم کم کم دارد خودش را نشان می‌دهد. باید تحمل کنی. بهتر می‌شوی.» آن دو نفر که روبه‌رویش نشسته‌اند دوستانش هستند. هر دو هم اسم‌شان حسین است. یکی ۲۱ ساله و آن یکی ۲۲ ساله.سه روز پیش در یک میهمانی مشروب خورده بودند. کنار ۴، ۵ نفر دیگر و هرکدام چند لیتر. مشروب را از همان کسی خریده بودند که همیشه می‌خریدند، مثل همیشه. اما این بار همه چیز بهم ریخته بود. علیرضا می‌گوید: «۳ روز خواب بودیم. هیچی نخوردیم. یعنی بیدار می‌شدیم و چیزی می‌خوردیم، اما همه را بالا می‌آوردیم و دوباره می‌خوابیدیم. گیج بودم، سرگیجه داشتم و هیچی نمی‌فهمیدم.» بالاخره خانواده‌ها ترسیده بودند و بچه‌هایشان را رسانده بودند بیمارستان.حسین ۲۱ ساله می‌گوید: «دیشب چشمم هیچی نمی‌دید. همه چیز را بالا می‌آوردم. الان، ولی دید چشمم بهتر شده.» روی دستانش آنژوکت است و سرپرستار می‌گوید یک بار دیالیز شده تا حالش کمی بهتر شود، اما حسین ۲۲ ساله هنوز اجازه نداده دیالیزش کنند و می‌گوید حالش خوب است و می‌خواهد برود خانه. چشمانش نگران است و دو دو می‌زند. روی دستانش تا آرنج پر از خالکوبی است و پوست دست‌ها را نمی‌شود دید. می‌پرسم قبلاً هم حالت بد شده بود؟ می‌گوید: «نه هیچ وقت. بقیه دوستان‌مان که باهم میهمانی بودیم از ترس‌شان آمدند و تست دادند، اما حال همه‌شان خوب بود. فقط ما سه تا این طوری شدیم.»مادر علیرضا روبه‌روی تختش ایستاده و سعی می‌کند خیال پسرش را راحت کند که چشمش دوباره خوب می‌بیند. می‌گوید: «شما را به خدا بنویسید از این چیز‌ها نخورند.» از علیرضا می‌پرسم خیلی وقت است مشروب می‌خوری؟ می‌گوید: «۱۰ سالی هست. تفریح نداریم خب. هیچ وقت هم حالم بد نشده. فقط یک بار دلم درد گرفت آن هم، چون بیش از حد خورده بودم. من نشنیده بودم این طوری شده و در شهرهای دیگر هم همه مسموم شده‌اند وگرنه نمی‌خوردم.»
آمار مرگ و میر و مسمومیت با الکل اما تنها مربوط به روزهای گذشته نیست و برابر آماری که سازمان پزشکی قانونی در اختیار ایسنا قرار داده، از ابتدای سال ۹۵ تا پایان مردادماه امسال ۳۴۳ نفر شامل ۳۰۸ مرد و ۳۵ زن به دلیل مسمومیت با الکل جان خود را از دست داده‌اند.
چند تخت آن طرف‌تر محیا دراز کشیده و پرده‌های دور تختش را کشیده‌اند. شال سفیدش را هم روی سرش انداخته. روی رگ گردنش شالدون گذاشته‌اند تا دیالیزش کنند. ۲۶ ساله است و به گفته خودش از ۲ سال پیش مشروب می‌خورد. گاهی تنها و گاهی هم با دوستانش. این بار هم با دو دوست دیگر خورده‌اند. هر کدام ۲ لیتر: «پنجشنبه هفته پیش وقتی خودم خانه تنها بودم خوردم. یادم می‌آید زیاد حالم خوب نبود. حتی یک دفعه حالت تهاجمی پیدا کردم و تمرکز هم نداشتم. زیاد یادم نمی‌آید، اما می‌دانم تا این حد حالم بد نشد و کمی که گذشت بهتر شدم. این بار با دوستانم بودیم و شب در خانه ما خوابیدند. حالشان اصلاً خوب نبود. حالت تهوع داشتند و گیج بودند. من هوشیار بودم و دوبار بردم‌شان درمانگاه، اما آنجا گفتند آنفلوانزاست و سرم و آمپول زدند. برگشتیم خانه، اما حالشان بد بود.»دوستان محیا گاهی مثل آدم‌های عادی می‌نشستند و حرف می‌زدند و گاهی دوباره به همان حال بد می‌افتادند تا اینکه بالاخره حالتی شبیه تشنج پیدا می‌کنند و این حسابی محیا را می‌ترساند. وقتی اورژانس می‌رسد دوستانش دوباره می‌نشینند و می‌گویند حالشان خوب است!حال محیا هم خوب نمانده و کم کم بد شده بود: «سرگیجه داشتم و بی‌حال بودم. حالت تهوع شدید هم داشتم، اما قبلش آنقدر نگران دوستانم بودم که خودم یادم رفته بود. چشمم هم تار شده بود.» میان حرف‌هایش پزشک می‌آید بالای سرش و پرونده‌اش را دوباره بررسی می‌کند و می‌پرسد چشمت چطور است؟ محیا می‌گوید روی چشم راستش یک لکه خاکستری بزرگ هست و می‌پرسد: «خوب می‌شوم؟» پزشک می‌گوید: «امیدواریم. درمانت تقریباً ۱۳ روز طول می‌کشد. دو سه روز اینجا و بعد هم در خانه.»محیا می‌خواهد برود خانه، اما پزشک مجابش می‌کند که بماند و نرود. وقتی پزشک می‌رود می‌پرسم از دوستانت خبر داری؟ می‌گوید: «نمی‌دانم. هیچ کس درست جوابم را نمی‌دهد. از هر کسی می‌پرسم، انگار دروغ می‌گوید.»
بیمارستان شهید رجایی مرکز تخصصی مسمومیت استان البرز است. برای همین مسیر اکثر کسانی که این روزها با الکل آلوده مسموم شده‌اند، به این بیمارستان ختم می‌شود. به گفته دکتر مرتضی غوغایی، رئیس بیمارستان، این دومین موج مسمومیت با الکل در البرز است.اولی شهریور که ۳۰ بیمار داشته و ۲ نفرشان فوت کردند و بیشترشان دیالیز شده‌اند؛ و این بار هم موج دوم: «موج دوم از ۲۹ یا ۳۰ شهریور شروع شد. تا به حال ۶۱ بیمار داشته‌ایم که ۳۰ نفرشان در بیمارستان مانده‌اند و بقیه یا خوب شده و رفته‌اند یا با رضایت خودشان مرخص شده‌اند یا فرار کرده‌اند.چون یا خودشان توزیع کننده بوده‌اند یا به دوستان‌شان مشروب داده‌اند و می‌ترسیدند آنها مشکل جدی پیدا کنند و شکایت کنند. اما چون درمان‌شان کامل نشده ممکن است با حال بدتر دوباره به بیمارستان بیایند و این بار نشود کاری برایشان کرد. برای همین می‌گوییم هرکسی که بعد از مصرف مشروبات الکلی علائمی دارد باید سریع به مراکز درمانی مراجعه کند.» از ۳۱ نفری که در بیمارستان شهید رجایی مانده‌اند، ۴ نفر فوت شده و حدود ۲۰ نفر دیالیز شده‌اند.
کسانی که به بیمارستان آمده‌اند علائم متفاوتی داشته‌اند؛ از تهوع، استفراغ و درد شکم گرفته تا اختلال بینایی و تغییر سطح هوشیاری. البته دکتر غوغایی می‌گوید: «مسمومیت با الکل ممکن است تا ۲۴ یا ۴۸ ساعت بدون علامت باشد و به تدریج خودش را نشان دهد. برای درمان‌شان اگر نیاز داشته باشند آنها را دیالیز می‌کنیم که احتمال عوارض مسمومیت کمتر شود. اگر به موقع آمده باشند و مصرف‌شان کم باشد معمولاً با یک تا ۲ مرتبه دیالیز حالشان بهتر می‌شود در غیر این صورت ممکن است با این دیالیز‌ها جواب نگیریم. در همین موج مریض‌هایی با حال بد در آی‌سی یو بستری و به دستگاه تنفسی وصل شدند.»به گفته دکتر غوغایی از مشروبات الکلی آلوده نمونه گرفته شده و مشخص شده الکل صنعتی یا متانول داشته‌اند که کشنده است. او می‌گوید: «مصرف الکل در هر حالتی و به هر شکلی عوارض دارد و در بلند مدت مشکل ایجاد می‌کند، اما اگر هم در فرآیند تولیدش اشکالی وجود داشته باشد ممکن است الکل صنعتی یا متانول ایجاد شود که مسمومیت ایجاد می‌کند. البته بحث سودجویی هم هست. مثلاً به مشروب دارو‌هایی از بنزودیازپین‌ها مثل آلپرازولام یا حتی استامینوفن می‌زنند که اثرات خواب‌آور و گیج کننده بیشتری داشته باشد و بتوانند با قیمت بالا بفروشند. حتی شنیده‌ام مقدار کمی مرگ موش اضافه می‌کنند که حالت نشئگی یا گیجی ایجاد کند.»به گفته او بیماران‌شان که با الکل مسموم شده بودند از ۱۷، ۱۸ ساله بوده‌اند تا ۵۰ و چند ساله، اما بیشترشان جوان و بین ۲۰ تا ۳۰ ساله بوده‌اند هرچند بسیاری از قربانیان از ترس به بیمارستان نمی‌آیند و در نهایت زمانی به بیمارستان مراجعه می‌کنند که ممکن است دیر شده باشد و عوارض آن برایشان ماندگار شود حتی مشکلات بینایی و کلیوی. بیمارستان را با هزار و یک سؤال ترک می‌کنم، اما مدام این شعر سعدی در ذهنم می‌پیچد که «به راحت نفسی، رنج پایدار مجوی/ شب شراب نیرزد به بامداد خمار»
ساخت مشروبات الکلی در خانه
پشت پرده مشروبات دست ساز در ایران از تولید تا مصرف
هنوز مدت زیادی از مرگ و مسمومیت تعداد قابل توجهی با مشروبات الکلی تقلبی در دو استان کرمان و فارس نمی گذرد. مشروباتی حاوی متانول که سه نفر را در فارس و پنج نفر را در کرمان به کام مرگ کشاند و موجب مسمومیت بیش از صد نفر شد. انتشار چنین خبرهایی در رسانه های ایران چندان هم غریب نیست. به موجب قانون مواد ۲۶۴ و ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی، مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن چه کم باشد یا زیاد، خالص باشد یا مخلوط مستوجب ۸۰ ضربه شلاق حدی است. همچنین مجازات شراب خوار در مرتبه چهارم پس از احراز شرایط قانونی اعدام پیش بینی شده است. بر اساس ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات نیز ساخت خرید، فروش، حمل یا نگهداری مشروبات الکلی مستوجب مجازات حبس تا یک سال و شلاق تا ۷۴ ضربه و جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرفی آن است. در این حال متاسفانه، هنوز این گناه و بلیه بزرگ از جامعه ما پاک نشده و خطر گسترش آن منتفی نشده است.
به گزارش خبرنگار شفقنا زندگی، بر اساس یک پایان نامه که در سال ۱۳۹۴ در خصوص پروفایل شیمیایی مشروبات الکلی مکشوفه از دیدگاه سم شناسی قانونی در دانشگاه آزاد انجام شده در روند تولید غیرقانونی مشروبات الکلی در یارن به دلیل نبود نظارت وجود محصولات غیراستاندارد با وجود مواد آلاینده سمی از قبیل استون، پروپانول و متانول در نمونه ها گزارش گردیده که باعث عوارضی از جمله نابینایی، هپاتیت الکلی و در مواردی حتی منجر به مرگ نیز گردیده است. در این تحقیق که بر روی تعداد ۱۰۰ نمونه از مشروبات الکلی ارجاعی به آزمایشگاه سم شناسی پزشکی قانونی استان مرکزی در سال ۹۴-۹۳، انجام شده در ۹۵% از نمونه ها اتانول، در ۲% استون، در ۶ % متانول و در ۱% از نمونه ها ایزوپروپانول یافت شده اما در هیچ کدام از نمونه ها پروپانول وجود نداشته است. نتایج این تحقیق نشان داد که وجود متانول به عنوان یکی از مهم ترین ناخالصی های موجود در مشروبات الکلی دست ساز و غیرقانونی می تواند باعث بروز مسمومیت های حاد و مزمن در افراد مصرف کننده این فرآورده ها شود.
گفت وگو با یک سازنده مشروب
یکی از سازندگان مشروبات الکلی دست ساز در گفتگو با خبرنگار شفقنا زندگی در خصوص ترکیبات این مشروبات می گوید: ترکیب درصد مشخصی اتانول با مواد دیگر در همه مشوربات الکلی دست ساز امری عادی است. اینکه فردی یک لیتر مشروب را قیمتی حدود ۱۰هزار تومان می خرد نمی تواند انتظار داشته باشد که جز ترکیب اتانول و آب چیز دیگری نصیبش شود. وی در عین حال به این موضوع اشاره می کند که اگر این ترکیب و درصدهای به کار رفته الکل در آن درست نباشد می تواند برای مصرف کنندگان دردسر ساز شود.این سازنده مشروبات الکلی به وجود متانول هم اشاره می کند و می افزاید: این اتفاق کمتر می افتد اما به هر حال ممکن است که افراد سودجو و یا افرادی با مقاصد خاص به جای اتانول از متانول استفاده کنند که مصرف کنندگان را با خطرات جدی و مرگ مواجه می کند.او خریداران مشروبات الکلی را از همه قشری ذکر می کند و در برابر چشمان متاسف و حیرت زده خبرنگار می گوید: خوردن مشروب مانند مصرف مواد قبح و زشتی ندارد. بارها از مشتریانم شنیدم که مشروبی برای مهمانی های خانوادگی می خواهند و ار من خواسته اند که متناسب با این جمع ها مشروبی را معرفی کنم.
تقلبی های آدمکش
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی الکل سالانه ۵/۳(سه و نیم) میلیون نفر را در دنیا می کشد.در سال گذشته، محمدرضا قدیرزاده مدیرکل حوزه ریاست سازمان پزشکی قانونی در سمیناری از تجربه مصرف الکل در شش درصد از جمعیت کشور خبر داد.وی همچنین به این موضوع اشاره کرد که هیچ آماری در خصوص شیوع و میزان مصرف الکل در کشور نداریم و آمارهای پزشکی قانونی نیز تنها به آمار مسمومیت‌ها و مرگ و میر ناشی از مصرف الکل ارتباط دارد. به گفته قدیرزاده شیوع مصرف و اختلال الکل در کشور حدود یک درصد است که : ۰٫۷ درصد این افراد دچار وابستگی و ۰٫۳ درصد آنان دچار سوء مصرف الکل هستند.آمارها نشان می دهد که شاخص مصرف سنگین دوره‌ای در دنیا ۶٫۳ درصد است اما این شاخص در کشور ما ۱۹ درصد است یعنی فردی که در کشور ایران مشروب‌خواری می‌کند نسبت به افراد دائم‌الخمر در کشورهای اروپایی سه برابر بیشتر الکل مصرف می‌کند.بنا بر گفته های مدیرکل حوزه ریاست سازمان پزشکی قانونی مجموع چرخش مالی و خرید و فروش مشروبات الکلی در کشور ۶۵۸ میلیارد تومان است و ۲۳ کارخانه تولید الکل در کشور وجود دارد. درباره آمار مرگ و میر ناشی از مصرف الکل ارجاعی به پزشکی قانونی نیز ، سال ۸۹، ۱۴۵ مورد، سال ۹۰، ۹۳ مورد، سال ۹۱، ۱۳۶ مورد، سال ۹۲، ۱۳۵ مورد و سال ۹۳، ۸۱ مورد مرگ و میر ناشی از مصرف الکل ارجاعی به پزشکی قانونی در کشور داشته‌ایم. بر اساس گزارش ها در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از الکل های ساخت داخل داروهای مخدر و محرک مانند متادون، ترامادول و دیازپام وجود دارد.پرستار یکی از بیمارستان های شیراز از تعداد قابل توجه مراجعه کنندگان مست به بیمارستان های می گوید و می افزاید: این مراجعه کنندگان یا در اثر تصادف و یا مسمومیت های ناشی از مصرف زیاد الکل به بیمارستان مراجعه می کنند که بیشتر آنها هم در اواخر شب اتفاق می افتد.مثبت بودن تست الکل حدود ۵۰درصد از رانندگان مشکوک مورد آزمایش قرار گرفته که در سال ۹۲ توسط پلیس راهنمایی و رانندگی اعلام شد یکی دیگر از آمارهایی است که می تواند در زمینه مصرف الکل مورد اشاره قرار گیرد.زمانی شیشه های کوچک حاوی اتانول در داروخانه ها وسیله ای برای تولید کنندگان مشروبات الکلی دست ساز بودند که با استفاده از آنها و ترکیبشان با آبمیوه ها و یا حتی آب مقطر مشروبات دست ساز و ارزان قیمت می ساختند. اما با گذشت زمان و افزایش ترفندهای کاری تولید کنندگان مشروبات دست ساز، شیشه های خالی مشروبات الکلی قاچاق از مرزهای کشور وارد شد و تولید کنندگان داخلی با پر کردن این شیشه ها با مشروبات بی کیفیت و بعضا سمی و بسته بندی های باور نکردنی آنها که در حد کشورهای اروپایی است الکل های دست ساز خود را با قیمت های بسیاری بالا به مصرف کنندگان می فروشند. حتی مرگ برخی چهره های مشهور بر اثر مصرف الکل تقلبی تنها یک نمونه از این مرگ و میرهای بدون آمار است.
کارگاه تولید مشروبات الکی در تهران
ریختن ید در شیشه های اتانول
یکی از مسوولان آزمایشگاهی در کشور در گفتگو با شفقنا به ریختن ید در شیشه های اتانول اشاره می کند و می گوید: برای پیشگیری از سوء استفاده، یکی از روش ها ریختن ید در شیشه های الکل بود که آن را سمی و غیر قابل خوردن می کند. هرچند تا حدودی بر رنگ الکل تاثیر دارد و در استفاده های جلدی نیز ممکن است از طریق پوست جذب بدن بیمار شود.اگرچه به دلیل محدودیت و جرم انگاری مصروف مشروبات در ایران آمار دقیقی از تعداد مصرف کندگان در دسترس نیست اما تاسیس اولین مرکز ترک الکل در سال ۱۳۹۲ در کشور حاکی از نگرانی ها در زمینه معتادان الکلی است. به گفته احمدی مقدم فرمانده وقت نیروی انتظامی در سال ۱۳۹۱ دویست هزار معتاد به الکل در کشور وجود داشت. اساس این آمارها تعداد معتادان به مواد مخدر است که گفته می شود تعداد معتادان الکلی ده درصد از آنها را تشکیل می دهد. بر این مبناست که وقتی علی هاشمی دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر تعداد معتادان کشور را چهار میلیون نفر عنوان می کند می توان به آمار شاید حدود چهارصدهزار نفری معتادان الکلی رسید.بر اساس آمارهای پزشکی قانونی، الکل سالانه جان حدود ۱۰۰ایرانی را می گیرد. کاهش سن مصرف کنندگان الکل در کشور و اینکه به گفته مدیرکل حوزه ریاست سازمان پزشکی قانونی اغلب مصرف کنندگان افراد زیر ۳۵سال هستند لزوم توجه جدی به این موضوع را گوشزد می کند.
میانگین زمان دسترسی به الکل
ستاد مبارزه با موادمخدر در سال ۱۳۸۲میانگین زمان دسترسی به انواع مختلف موادمخدر را ۲۲دقیقه و مشروبات الکلی را ۱۷دقیقه اعلام کرده است که با توجه به گسترش شبکه های اجتماعی این احتمال وجود د ارد که این میزان کاهش یافته باشد.سفارش های تلفنی و فعالیت صفحاتی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برای معرفی انواع مشروبات الکلی تنها بخش کوچکی از یافته های گشت زنی در اینترنت در مدتی کوتاه است.
مراقبت از عادی سازی تخلف
باور اینکه در مراسم عروسی مشروبات الکلی به صورت علنی و مشهود سرو شود و بارهای کنار سالن ها یکی از مظاهر تجمل و البته پذیرایی از میهمانان باشد برای بسیای از ما سخت است، اما امروز گفته می شود با صرف مبلغ نه چندان زیادی برخی انواع مشروبات و کوکتل های الکلی را به میهمانانشان تعارف می کنند. حتی گفته می شود در برخی سالن ها با احذ هزینه هایی که برای گذاشتن بار در برخی سالن های عروسی ذکر می شود، این کار خلاف به انجام می رسد که باید مراقبت شود تا این تخلف عادی نشود. البته خبرنگار ما نمی تواند مستقلا این سخنان را تایید کند.
گفت وگو با یک مصرف کننده مشروب
یک مصرف کننده تفننی الکل در گفتگو با خبرنگار شفقنا از قیمت های متغیر مشروبات در کشور و شهرهای مختلف می گوید و می افزاید: قیمت مشروبات از ده هزار تومان تا چند میلیون متغیر است اما این تفاوت های قیمتی به هیچ وجه نمی تواند دلیلی بر تقلبی بودن یا نبودن کالایی باشد که دریافت می کنند.
او با اشاره به راحتی خرید مشروبات الکلی می گوید: در صورت داشتن معرف یا آشنا با یکی دو تلفن و صرف هزینه ای حدود صد و پنجاه تا دویست هزار تومان می توان با یک شیشه مشروب درب خانه تحویل گرفت. البته فروشنده ها هیچ گاه آدرس نمی دهند و کالا را با پیک ارسال می کنند. در واقع ممکن است کسی سال ها مشتری فردی باشد بدون اینکه او را ببیند و یا بشناسد.
آمارهای متفاوت سرانه مصرف الکل
نیروی انتظامی میزان کشفیات الکلی را در سال حدود ۲۰میلیون لیتر اعلام می کند که بر اساس تخمین ها شاید یک سوم میزان واقعی مصرف الکل در کشور است. این میزان به تخمین های سازمان جهانی بهداشت مبنی بر مصرف ۵۲ تا ۵۵ لیتری معتادان به الکل در کشور نزدیک است. اما در میان همه این آمارها، یک آمار متناقض و عجیب وجود دارد که در سال ۹۴ از سوی علی اکبر سیاری معاون وزیر بهداشت اعلام شد و میزان مصرف الکل در کشور را ۴۲۰ میلیون لیتر عنوان کرد. میزانی معادل هشت برابر آمارهای قبلی. البته این آمار از سوی مسوولان مختلفی رد شد اما زنگ خطر جدی را در زمینه افزایش گرایش به مصرف الکل به صدا در آورد. زنگ خطری که هنوز هم منتج به ارائه آمار و ارقام درست حداقل در سطح عمومی در زمینه مصرف الکل نشده و همچنان این آسیب اجتماعی دارای حرمت، ممنوعیت که جرم و گناهی بزرگ نیز هست، نیازمند هشدار، توجه جدی و برنامه ریزی کلان در جهت پیشگیری از گسترش است تا خدایی نکرده گریبان گیر تعداد بیشتری از افراد بی اطلاع از حرمت، گناه کبیره و عوارض خانمانسوز الکل نشود.