شیعه نیوز: امام سجاد(ع) که در هنگام شهادت پدر تنها ۲۴ سال سن داشت، دوران ۳۵ ساله امامت خود را در اوج خفقان و استبداد اموی سپری کرد و با بهره گیری از دعا و مناجات در قالب گنجینه ارزشمند صحیفه سجادیه به هدایت جامعه پرداخت.
حضرت سجاد (ع) فرزند حسین بن علی بن ابیطالب (ع) و ملقب به "سجاد” و "زین العابدین ” می باشد . امام سجاد در سال ۳۸هجری در مدینه ولادت یافت.حضرت سجاد در واقعه جانگداز کربلا حضور داشت ولی به علت بیماری و تب شدید از آن حادثه جان به سلامت برد ، زیرا جهاد از بیمار برداشته شده است و پدر بزرگوارش- با همه علاقه ای که فرزندش به شرکت در آن واقعه داشت- به او اجازه جنگ کردن نداد.
این بیماری موقت چند روزی بیش ادامه نیافت و پس از آن حضرت زین العابدین ۳۵سال عمر کرد که تمام آن مدت به مبارزه و خدمت به خلق و عبادت و مناجات با حق سپری شد . سن شریف حضرت سجاد ( ع ) را در روز دهم محرم سال ۶۱هجری که بنا به وصیت پدر و امر خدا و رسول خدا ( ص ) به امامت رسید ، به اختلاف روایات در حدود ۲۴ سال نوشته اند .
مادر حضرت سجاد بنا بر مشهور "شهربانو” دختر یزدگرد ساسانی بوده است . آنچه در حادثه کربلا بدان نیاز بود ، بهره برداری از این قیام و حماسه بی نظیر و نشر پیام شهادت حسین ( ع ) بود ، که حضرت سجاد ( ع ) در ضمن اسارت با عمه اش زینب ( ع ) آن را با شجاعت و شهامت و قدرت بی نظیر در جهان آن روز فریاد کردند .
امام سجاد ( ع ) در مدت ۳۵سال امامت با روشن بینی خاص خود هر جا لازم بود ، برای بیداری مردم و تهییج آنها علیه ظلم و ستمگری و گمراهی کوشید ، و در موارد بسیاری به خدمات اجتماعی وسیعی در زمینه حمایت بینوایان و خاندانهای بی سرپرست پرداخت ، و نیز از طریق دعاهایی که مجموعه آنها در "صحیفه سجادیه ” گرد آمده است ، به نشر معارف اسلام و تهذیب نفس و اخلاق و بیداری مردم اقدام نمود .
امام سجاد علیه السلام با خطبه های آتشین خلافت اموی را تحت ضربات سنگین خود قرار داد و آن حضرت هنگامی که نتوانست با خون خود انقلاب کربلا را آبیاری کند، با ایراد خطبه های غرّاء که همچون شمشیر بُرنده بود در آن شرکت کرد.
لذا شام بر اثر خطبه هاى امام سجاد به کلى دگرگون گردید و از همان جا بذر انقلاب بر ضد بنی امیه پاشیده شد؛ و در نتیجه همین خطبه ها، بنى امیه در تمام جهان اسلام رسوا گشت و خطرى که از سوى آنان اسلام و قرآن را تهدید مى کرد، به برکت خون هاى شهیدان و خطابه هاى پیام آوران عاشورا، دفع شد.
گریه های مستمر، شیوه مبارزاتی امام سجاد(ع)
گریه های مستمر امام سجاد(ع) پس از جریان کربلا یکی دیگر از شیوه های مبارزاتی حضرت بود تا از این رهگذر نهضت کربلا احیا شود، چرا در این صورت هدف اباعبدالله(ع) که رفع جهالت و برقراری عقلانیت در جامعه بود، احیا می شد.
در حقیقت مبارزه حضرت در آن زمان نوعی از مبارزه غیر مستقیم بود، به گونه ای که در برخی مواقع، حضرت با مبارزه فرهنگی، گاه با مبارزه از طریق برگزاری جلسات اخلاق، معارف و تبیین دین و اصول اسلامی و رسیدگی به فقرا و ایتام وارد عمل می شدند.
گریه های آن حضرت تنها برای سوگواری نبود بلکه وسیله ای برای انتقال مظلومیت خاندان پیامبر(ص) در صحرای کربلا و همچنین ابلاغ پیام نهضت عاشورا به مردم بود.
امام سجاد(ع) در طول مدت چهل سالی که بعد از واقعه عاشورا در قید حیات بودند با گریه های بسیار برای شهدای کربلا و در راس آ نها حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اقدام به روشنگری و جریان سازی برای اشاعه قیام خونین عاشورا کردند.
دعای ابوحمزه ثمالی و زیارت امین الله
دعای سحر مشهور به ابوحمزه ثمالی را امام زین العابدین علیه السلام در سحرهای ماه رمضان می خواند. در این دعای طولانی آن حضرت در پیشگاه خداوند به راز و نیاز و استغاثه و مناجات با پروردگار خود پرداخته اند. متن این دعا نشان از مقامات معنوی و عرفانی والای امام سجاد علیه السلام دارد.
زیارت امین الله هم با بیان فصیح و بلیغ امام سجاد علیه السلام درباره مقام و منزلت امیر مؤمنان علی علیه السلام و مناجات و راز و نیاز با خداوند بیان شده است.
صحیفه سجادیه
صحیفه سجادیه که از ارزنده ترین آثار اسلامی است ، شامل ۵۷دعا است که مشتمل بر دقیقترین مسائل توحیدی و عبادی و اجتماعی و اخلاقی است ، و بدان "زبور آل محمد ( ص )” نیز می گویند .
تنها کتابی که به صورت کتاب یک مجموعه از پیشوایان دین برای ما مانده است صحیفه سجادیه است. صحیفه سجادیه را امام زین العابدین (ع) بیان می‌فرمودند و زید ابن علی پسرشان می‌نوشته و بعد به خاطر اینکه شرایط خفقان و فشار بوده سعی می‌کردند که آن را از دسترس دشمنان دور نگه دارند. صحیفه مخفیانه در چند نسخه تهیه شده و در جاهای مختلف گذاشته شده بوده تا از بین نرود و به عنوان یک میراث باقی بماند.
در سندی که برای صحیفه سجادیه در مقدمه این کتاب آمده، از یحیی بن زید پسر زید بن علی بیان می‌شود که همه به شهادت رسیدند و این نسخه را من نگهداری کردم بعد عرضه می‌کند به امام باقر (ع) و امام این نسخه را با نسخه‌ای که خدمت خودشان بوده تطبیق می دهد و می‌گوید که اینها همان چیزی است که امام سجاد بیان فرموده و می بوسد و آن را به روی چشمش می‌گذارد و می‌فرماید این همان املای جدم حضرت امام سجاد (ع) است و انشای عمویم زید است؛ یعنی در حقیقت این صحیفه سجادیه که موجود است را امام (ع) بیان می‌فرموده و زید بن علی مکتوب می‌کرده است.
امام سجاد علیه السلام در میان دعاهای گوناگون، به تعطیلی فرمان خداوند و متروک شدن کتاب خدا و سنت های سنیّه رسول الله صلی الله علیه و آله اشاره دارند و از خداوند می خواهد که بر دشمنان امت اسلامی لعنت و بر روان محمد و خاندانش درود فرستد.
هنر والای امام سجاد علیه السلام در بیداری وجدان جامعه و برانگیختن احساس گناه و ندامت در مردم است تا بیشتر به حقوق الهی خاندان رسالت آشنا گردند.
رساله حقوق
متن این رساله از قول ابوحمزه ثمالی در منابع شیعه همچون تحف العقول عن آل الرسول اثر حسن بن علی بن شعبه حَرّانی متوفی ۳۸۱ ق. و خصال شیخ صدوق متوفی ۳۸۱ و بحار الانوار علامه محمدباقر مجلسی متوفی ۱۱۱۰ ق. آمده است.
مباحث این رساله پنجاه حق درباره وظایف و تکالیف و حقوق خصوصی و اجتماعی انسان در عرصه های گوناگون حیات برای اصلاح بحران ها و آسیب های اجتماعی می باشد. در این رساله حق خداوند، اعضا و جوارح، عبادات، معلم و مردم، والدین، همسر و فرزند، همسایه و دوست، بزرگسالان و خردسالان، هم کیشان و اهل ذمه آمده است.
اقدامات گسترده و زیرکانه امام سجاد(ع) در طول ۴۰ سال باعث شد که بسیاری از جوانان به خواندن قرآن و کسب معارف الهی روی بیاورند.
امام سجاد(ع) با ترغیب جوانان به خواندن قرآن، آنها را از مجالس عیاشی که در مدینه برپا می شد، جدا کرد و آنها را در مسیر اسلام قرار داد، به طوری که وقتی آن حضرت به مکه می رفتند هزار سوار قاری قرآن ایشان را همراهی می کردند.
کار سیاسی امام سجاد(ع) نیز توانست تشیع را به نسل بعدی یعنی به امام باقر و امام صادق(ع) بدهد.ما باید از امام سجاد الگو برداریم. باید هم رابطۀ با خدایمان محکم باشد و هم رابطۀ با مردم محکم باشد و هم کار فرهنگی و سیاسی و کار اجتماعی داشته باشیم.
امام سجاد علیه السلام در سن ۵۷ سالگی در سال ۹۵ هجری به دستور ولید بن عبدالملک مسموم شد و از دنیا رفت و در قبرستان بقیع کنار مقبره عموی خود امام حسن علیه السلام مدفون گردید.