ناتوی عربی یا دستگاه شیردوش جدید

به گزارش «شیعه نیوز»، ایده ناتوی عربی چیز جدیدی نیست اما اجرای آن نیز چندین بار در اشکال مختلف و حتی وسیع تر از ترکیب عربی مانند ائتلاف های آمریکایی-اسرائیلی –عربی علیه سوریه و یمن با شکست مواجه شده است.

رویترز به نقل از مقام‌های عرب از طرح دولت دونالد ترامپ برای تشکیل ائتلافی با کشورهای عربی در مقابله با ایران خبر داده است. از اهداف این طرح تعمیق همکاری‌ها در زمینه دفاع موشکی و مقابله با تروریسم است.
به گفته برخی مقام‌های عرب، دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ‌آمریکا در پی تشکیل ائتلافی امنیتی و سیاسی با شش کشور عرب حوزه خلیج فارس به همراه مصر و اردن برای مقابله با ایران در منطقه است.
روز گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از چهار منبع آگاه نوشت، کاخ سفید به دنبال همکاری عمیق‌تر با این کشورها در زمینه دفاع موشکی، آموزش نظامی، مقابله با تروریسم و مسائلی نظیر تقویت اقتصاد منطقه‌ای و روابط دیپلماتیک است.
دولت آمریکا امیدوار است این تلاش که در حال حاضر به نام «مسا» (MESA) یا «ائتلاف استراتژیک خاورمیانه» نامیده شده در نشست 12 تا 13 اکتبر واشینگتن با شرکت چندین کشور مورد بحث و تبادل نظر قرار بگیرد.
تقلای ائتلاف های گذشته منطقه ای علیه ایران برای دستیابی به اتحادی عربی یا تشکیل ناتویی بود که هرگز محقق نشد.

**افول شورای همکاری های خلیج فارس
شورای همکاری خلیج فارس یک نمونه از این ائتلاف سازی های ناکام بود که در سال 1359 تاسیس شد.
روز 25 می سال 1981 شورای همکاری خلیج فارس با گردهمایی کشورهای بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به طور رسمی تشکیل شد. این شورا در حالی تاسیس شد که همان زمان هم همه کشورهای حوزه خلیج فارس در آن حضور نداشتند.
این شورا یک سال پس از تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران در سال 1981 میلادی در ریاض عربستان سعودی و با رویکردی ضد ایرانی آغاز به کار کرد.
کارکرد اولیه آن، اتحاد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و همچنین حمایت همه‌جانبه از رژیم دیکتاتور صدام حسین بود .
از جمله اهداف کشورهای عضو، رسیدن به واحد پولی مشترک تا سال 2010 بود اما نه تنها این اهداف محقق نشد که شکاف ها بین اعضای آن روز به روز بیشتر شد و شورای همکاری هم با گسترش این اختلاف ها به محاق رفت.

**از نیروی مشترک دریایی تا محاصره دریایی
همچنین قرار بود نیروی دریایی مشترک شورای تعاونی ملل خلیج فارس با نام «گروه امنیتی 81» در سال 2014 تشکیل شود. این نیروی دریایی باید از مناطق آبی عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، عمان، و قطر محافظت می کرد. بحرین مقر اصلی نیروی دریایی مشترکی است که قرار بود به عنوان عامل بازدارنده‌ای علیه ایران تشکیل شود اما نشد. در عوض، حلقه محاصره سایر اعضای این نیرو تنگ تر شد و عربستان با محاصره کشور قطر به جای اشتراک در نیروی دریایی، کار را به حفر کانال آبی از سلوی تا خورالعدید برای محاصره قطر و تبدیل آن به جزیره کشاند.

**ناتوی ضد سوریه
نمونه دیگر شکست ائتلاف های عربی در سوریه است. کمتر روزی بود که در رسانه های جهان، خبری از مداخله کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در اوضاع سوریه چند سال اخیر نباشد. صدها خبر از تجهیز نیروهای تکفیری از سوی برخی کشورهای عربی منتشر شد و تصاویر متعدد به ویژه از سلاح ها و تجهیزات عربستان سعودی که از تروریست ها به غنیمت گرفته می شد در رسانه ها منعکس شد.
ائتلاف بین المللی ضد سوری از قالب عربی هم فراتر بود و دو ضلع اسرائیلی-غربی هم داشت اما کمتر کسی هست که نتیجه آن در عرصه میدانی نبرد بی اطلاع باشد و برندگان و بازندگان این ائتلاف را نشناسد.

** ائتلاف
در یمن، عربستان سعودی به عنوان رکن اصلی ائتلاف حمله به یمن نیز وضعیت وخیمی دارد. (در این باره بخوانید گزارش؛ شتر ائتلاف سعودی زانو زد http://www.irna.ir/fa/News/82907415)
از همان ابتدا هم ائتلاف نیم بند سعودی را برخی کشورهای عضو به اجبار پذیرفتند و برخی دیگر (مانند اردن و مصر) هم از هزینه های آن طفره رفتند و باز هم کار به جایی رسید که به جای بازگشت دو هفته ای آرامش و دولت منصور هادی به یمن (ادعایی که فرماندهان ائتلاف سعودی مطرح کردند)، اکنون موشک های یمنی در آسمان سعودی جولان می دهند و اجلاس های رسمی را از ریاض به مناطق دورتر مانند ظهران منتقل می کنند. ( در این باره بخوانید؛ کیش موشک های یمنی به نشست سران عرب http://www.irna.ir/fa/News/82887001). همچنین نه تنها ائتلاف سعودی نتوانست تنگه باب المندب را جایگزین آبراه هایی مانند تنگه هرمز کند که به شدت بحران در دریای سرخ را دامن زد و یمنی ها را به حضور قوی تر در این تنگه مجاب کرد.
جنگ یمن میلیارد ها دلار به عربستان تحمیل کرد. آنجا هم بهانه مداخله سعودی، مواجهه با نفوذ ایران بود اما نتیجه آن با وجود مشارکت آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مانند فرانسه دستکم تا الان، چیزی جز ناکامی نبوده است.
سوال این است؛ ناتوی جدید قرار است چه چیزی بیش از پیمان ها و ائتلاف های ضد ایرانی گذشته داشته باشد؟
جالب این است که این تشکیلات جدید اساسا عربی نیست. نام آن «ائتلاف استراتژیک خاورمیانه» است و گفته می شود اسرائیل را هم در خود جای خواهد داد اما نام آن را «ناتوی عربی» گذاشته اند و این نام را اولین بار خبرگزاری رویترز مصطلح کرد. چرا؟
کلید واژه ها و محورهای اصلی ناتوی عربی با نظارت آمریکا، «آموزش و نوسازی ارتش های عربی» و «برپایی سپر دفاع موشکی» است.
حال این سوال ها مطرح می شود؛ چه کسی قرار است هزینه آموزش و نوسازی نیروهای عربی و سپر موشکی را بدهد؟ اساسا کدام کشورهای عربی یا طرف های دخیل در ائتلاف، نیاز به بهسازی نیروها یا سپر موشکی در برابر ایران دارند؟ اردن درگیر مسائل داخلی و زخم خورده از معامله قرن و کسری شدید بودجه؟ مصر مبتلا به بحران بی سابقه اقتصادی؟ قطر تحت محاصره عربستان و امارات؟ عمان میانجی در بحران ها؟ یا عربستان، امارات و بحرین؟
پاسخ به سوالات بالا می تواند نشان دهد که هدف اول دولت آمریکا از تشکیل ناتوی اصطلاحا عربی چیست و چشم های ترامپ به جیب کدام طرف ها دوخته شده است.
عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رای الیوم چاپ لندن بر این باور است که این ناتوی جدید، بهانه ای تازه و آغاز پروژه ای دیگر از سوی ترامپ برای دوشیدن کشورهای ثروتمند عربی خلیج فارس به بهانه توانمندسازی آنها در برابر ایران است، زیرا هر چه باشد این کشورها نمی توانند به درخواست ترامپ توجه نکنند. با جیب پر وارد نشست واشینگتن خواهند شد و با جیب های خالی در حالی که به فاکتور هزینه های نظامی آمریکا خیره شده اند راه فرودگاه را برای بازگشت به کشورهایشان پیش خواهند گرفت. جای هیچ بحثی هم نیست.
تصور کنید ترامپ که به بهانه های مختلف تلاش می کند هزینه های منطقه ای آمریکا و اسرائیل را از جیب اعراب پرداخت کند و بر سر هزینه ها و سهم پرداختی آمریکا در ناتوی غربی (پیمان آتلانتیک شمالی) تنش های جدی با متحدان اروپایی دارد بخواهد برای ناتوی عربی سرمایه گذاری کند.