سایه سنگین کارشکنی ائتلاف سعودی بر صلح یمن

به گزارش «شیعه نیوز»، جنگ چهار ساله یمن گرچه در ظاهر روندی توقف ناپذیر به خود گرفته است، اما استقبال جنبش 'انصارالله' از پیشنهاد نماینده ویژه سازمان ملل متحد، در صورت احترام ائتلاف سعودی - اماراتی به حق حاکمیت یمنی ها، می تواند چشم انداز روشنی برای برقراری صلح و آشتی در این کشور باشد.

عربستان سعودی ششم فروردین سال 1394 با تشکیل ائتلافی عربی شامل امارت، بحرین، قطر، مصر، مراکش و نیز حمایت همه جانبه آمریکا، انگلیس و فرانسه با هدف بازگرداندن 'عبد ربه منصور هادی' رییس جمهوری مستعفی و فراری به قدرت و نیز مقابله با جنبش مقاومت مردمی یمن به این کشور فقیر حمله نظامی کرد.
گرچه ائتلاف سعودی با اندیشه دستیابی به پیروزی سریع، تهاجم به یمن را آغاز کرد، اما مقاومت مردم یمن، بازی از قبل پیش بینی شده متجاوزان را بی نتیجه ساخت و پایه گذاران 'جنگ کثیف' را در شرایطی قرار داد، که با اتکا به سلاح های پیشرفته خریداری شده و سر ریز کردن بر سر مردم یمن، جنگ خودساخته را پیش ببرند.
افزایش تلفات غیرنظامیان یمنی و بالا گرفتن درگیری ها و نیز اعتراضات به جنایت ائتلاف سعودی در یمن، جامعه جهانی را به تحرک واداشت و سازمان ملل 'اسماعیل ولد الشیخ' را به عنوان نماینده خود برای میانجیگیری بین طرفین به یمن اعزام کرد اما مناقشه بر سر بندر کلیدی 'الحدیده' مانع از تحقق اقدامات ولد الشیخ شد و وی پس از سه سال به ماموریت خود پایان داد.
سازمان ملل پس از ولد الشیخ، با انتخاب 'مارتین گریفیتس' دیپلمات کهنه کار انگلیسی به عنوان مامور ویژه در یمن، روندی جدیدی را برای اتمام جنگ در این کشور آغاز و نماینده خود را با طرح واگذاری نظارت بر بندر الحدیده به سازمان ملل روانه یمن کرد.

** استقبال انصارالله از پیشنهاد گریفیتس
بندر الحدیده در استان الحدیده، در حاشیه دریای سرخ و در فاصله 265 کیلومتری صنعا پایتخت یمن قرار دارد و پس از بندر عدن، دومین نقطه کانونی تجارت بین المللی این کشور محسوب می شود.
این بندر 600 هزار نفری، از زمان آغاز جنگ در کنترل انصارالله و محل دریافت بیش از 70 درصد کمک های بین المللی و ورود کالاهای اضطراری برای مردم جنگ زده یمن بوده، اما ائتلاف سعودی ادعا می کند، نیروهای مقاومت مردمی یمن از طریق این بندر سلاح های ارسالی را دریافت می کنند و با همین فرضیه، 16 خرداد سال جاری حملات شدیدی را برای تصرف آن آغاز کرد.
از آنجا که تحقق صلح در یمن با پایان درگیری در بندر الحدیده گره خورده، نماینده سازمان ملل نیز با اعتنا به این موضع، پیشنهاد واگذاری این بندر راهبردی به سازمان ملل را در مذاکرات خود با طرف های مناقشه مطرح کرد اما زیاده خواهی محور سعودی - اماراتی ائتلاف و تاکید آنها بر خروج انصارالله از بندر الحدیده، پیشبرد مذاکرات را کند کرد.
در عین حال رهبر جنبش انصار الله یمن ضمن استقبال از پیشنهاد نماینده سازمان ملل در مورد بندر الحدیده موافقت مشروط خود را با آن اعلام کرد.
'عبدالملک الحوثی' به تازگی در گفت وگو با روزنامه فرانسوی 'فیگارو' اعلام کرد، در صورتی با نظارت سازمان ملل متحد بر بندر الحدیده موافقت می کنیم که حملات ائتلاف سعودی - اماراتی به آن متوقف شود.
وی همچنین درخواست خروج یمنی‌ها از الحدیده را غیرمنطقی، عجیب و خلاف کنوانسیون های بین المللی توصیف کرد و گفت، جنبش انصارالله فقط در صورتی با ایفای نقش نظارتی سازمان ملل در این بندر موافقت می‌کند که حملات سعودی - اماراتی علیه این منطقه متوقف شود.

** شکست عربستان و امارات در امتحان سخت
عربستان و امارات به عنوان دو عنصر فعال ائتلاف ضد یمنی، به رغم صرف هزینه های گزاف جنگ چهار ساله، کمترین کامیابی را بدست آورده اند و شکست این دو کشور در نبرد تصرف الحدیده به رغم برخورداری از حمایت های نیروهای آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی و اسراییلی آنها را مجبور به تغییر نگرش در این جنگ نابرابر و تحمیلی به مردم یمن کرده است.
'انور قرقاش' وزیر مشاور در امور خارجه امارات که معمولا سیاست خارجی این کشور از زبان وی ترسیم و تبیین می شود، 10 تیر سال جاری بدون اعتراف به شکست نیروهای ائتلاف بر سر تصرف الحدیده، در توئیتی از توقف حمله نیروهای اماراتی به این بندر خبر داد.
وی با 'فرار به جلو'، هدف از این اقدام را دادن فرصت کافی به فرستاده ویژه سازمان ملل متحد به یمن و دستیابی به توافقی برای عقب نشینی بی قید و شرط حوثی ها (انصار الله) از بندر الحدیده دانست.
اما به فاصله یک روز، 'محمد عبدالسلام' سخنگوی جنبش انصارالله یمن ضمن تکذیب ادعای قرقاش، اعلام کرد که جنگ در این شهر و مناطق ساحل غربی متوقف نشده است.
به گزارش پایگاه خبری روزنامه 'القدس العربی'، عبدالسلام با انتشار توئیتی با مشکوک خواندن ادعای مقام اماراتی، هدف از طرح آن را انحراف افکار عمومی برای فرار از فشارهای سازمان های بشردوستانه و سازمان ملل در خصوص جنگ الحدیده دانست.
همچنین 'ضیف الله الشامی' عضو دفتر سیاسی انصارالله ادعای امارات در خصوص توقف عملیات نظامی در الحدیده را بیانگر شکست ائتلاف عربی به سرکردگی سعودی ها و تلاش ها برای حفظ آبروی از دست رفته پس از شکست در این شهر عنوان کرد.
وی با تاکید بر اینکه انصار الله باب گفت وگوی سیاسی را نبسته و همواره آماده مذاکرات است، افزود: امارات تلاش می کند برای حفظ آبروی از دست رفته خود ناشی از شکست های پی در پی، از مرداب یمن خارج شود، در حالی که جنگ در الحدیده شدید است و نیروهای اماراتی در محاصره و شرایط سختی قرار دارند، به همین دلیل به دنبال بهانه ای برای خروج از بن بست جنگ هستند.
با این حال مقامات ابوظبی باب خروج آبرومندانه از باتلاق یمن را به روی خود نبسته اند، و با 'بی فایده' خواندن جنگ یمن، خواستار ترک نظامیان اماراتی از یمن شده اند.
'عبدالخالق عبدالله' مشاور ولیعهد ابوظبی 28 تیر ماه با تکرار خواست غیرمنطقی خود مبنی بر تحویل بندر الحدیده نوشت: زمانی که بندر الحدیده در غرب یمن تحویل داده شد و نیروهای حوثی (انصار الله) از آن خارج شدند، جنگ بهتر است هرچه سریع تر متوقف شود و نظامیان اماراتی به کشور بازگردند.
وی در این توئیت تصریح کرده است: زمان توقف درگیری در این کشور فرارسیده و پس از جنگ، باید امور را به طور دیپلماتیک پیش برد.
این مقام اماراتی همچنین پیشتر در توئیتی اعتراف کرده بود، ائتلاف عربی نمی تواند با حمله نظامی سنگین به یمن به پیروزی برسد. در صورتی که جنگ تداوم یابد، ممکن است بهای سیاسی و انسانی سنگینی پرداخت کنیم.
اما مزه تلخ ناکامی و شکست در جنگ یمن در کلام قرقاش که همیشه حرف اول و آخر را در عرصه سیاست خارجی می زند، در این توئیت که پیشتر منتشر کرده، قابل کشف است: امتحان یمن سخت بود و همچنان سخت است.'
عربستان نیز در ائتلاف ضد یمنی وضعیتی به مراتب بدتر از همپیمان اماراتی خود دارد و عنوان 'بازنده بزرگ' این جنگ را به خوبی برازنده خود ساخته است.
این کشور به خاطر جاه طلبی 'محمد بن سلمان' ولیعهد سعودی با چالش های داخلی متعددی دست به گریبان است و در بعد خارجی تحت فشار شدید به خاطر کشتار مردم یمنی قرار دارد و همین موضوعات شکست حتمی عربستان را در جنگ یمن قابل پیش بینی کرده است.
'اندرو میچل' وزیر سابق توسعه بین المللی از حزب محافظه‌ کار انگلیس چندی پیش در گفت وگو با نشریه 'میدل ایست آی'، 'شکست قطعی' عربستان سعودی در یمن را پیش بینی کرد و گفت: اوضاع کنونی نه تنها به تحقیر عربستان سعودی در یمن منجر خواهد شد، بلکه این کشور را در روابط خود با کشورهای منطقه و با ایران خوار و خفیف خواهد کرد.
در همین حال روزنامه صهیونیستی 'هاآرتص' در تحلیلی، عربستان را از پیروزی در یمن عاجز دانست.
این روزنامه همچنین تصریح کرد: عربستان و امارات با وجود بهره بردن از پیشرفته‌ ترین تجهیزات نظامی جهان، ظرف چهار سال نتوانسته‌اند به اهداف خود در یمن برسند.
هاآرتص بدون اشاره به همراهی نیروهای رژیم صهیونیستی با نیروهای ائتلاف ضد یمنی نوشت: ناتوانی ائتلاف عربی در پیروزی یا حتی پیشروی در یمن، دلیلی دو وجهی دارد، این حقیقت که حوثی‌ها در موقعیت مناسبی برای دفاع حملات نیروهای خارجی قرار گرفته‌اند و این واقعیت که ارتش سعودی از ناکارآمدی ساختاری رنج می‌برد و با وجود تلاش امارات برای به میدان آوردن قدرت خود در جنگ نتوانسته اند کاری از پیش ببرد.
گواه شکست عربستان در جنگ یمن، آشکار شدن زجر سربازان سعودی در میدان های شکست خورده جنگ یمن است، که مقامات ریاض را بر آن داشته برای روحیه بخشی به این سربازان، آنها را از مجازات‌های انضباطی و قضایی معاف کنند.
در همین حال افشاگری شاهزاده اماراتی پناهنده شده به قطر، ابعاد دیگری از شکست سیاست های ابوظبی را در جنگ یمن عیان کرد.
شاهزاده 'شیخ راشد بن حمد الشرقی' فرزند دوم حاکم امارت 'الفجیره' که اوایل سال جاری پس از فرار از امارات به قطر، از دوحه درخواست پناهندگی کرده، در گفت وگو با روزنامه آمریکایی 'نیویورک‌ تایمز' تصریح کرده، بسیاری از اماراتی ‌ها نسبت به تصمیم ابوظبی برای مداخله نظامی در یمن ناخرسند هستند.
وی گفت: ابوظبی با امارت‌های دیگر قبل از شرکت در جنگ یمن و اعزام نیروهای خود به این کشور مشورت نکرد، با این وجود خط مقدم نیروهای خود را از نیروهای امارت‌های کوچک ‌تر نظیر الفجیره پر کرده است.
این شاهزاده اماراتی همچنین تعداد کشته های اماراتی در جنگ یمن را بسیار بیشتر از آماری برشمرد که به صورت رسمی از رسانه‌های ابوظبی منتشر می شود.

** پادرمیانی نخبگان عرب برای صلح در یمن
همزمان با تلاش های دیپلماتیک و بین المللی برای برقراری صلح در یمن، هفته گذشته جمعی از نخبگان و چهره های عربی نیز با انتشار بیانیه ایی، به طرفین درگیر پیشنهادی مبنی بر توقف سه ماهه جنگ در این کشور را مطرح کردند.
بر اساس این پیشنهاد که امضای 19 چهره سیاسی، فکری و آکادمیک عرب از جمله الصادق المهدی رهبر حزب مخالف 'الأمة' سودان، عبدالسلام المجالی نخست وزیر سابق اردن و عمار حکیم رئیس جریان حکمة ملی عراق را ذیل خود دارد، مقرر شده آتش بس سه ماهه با هدف ایجاد شرایط برای آغاز مذاکراتی با نظارت بین‌المللی و در نهایت توقف جنگ چهار ساله صورت پذیرد.
این پیشنهاد مورد استقبال انصار الله قرار گرفته و 'محمد علی الحوثی' رئیس کمیته عالی انقلابی یمن در توئیتی اعلام کرد: از موضعگیری مثبت این نخبگان کشورهای عربی و از بابت اینکه آنها در مورد ریخته شدن خون یمنی‌ها احساس مسؤولیت می‌کنند، تشکر می‌کنیم.
وی افزود: تمامی پیشنهادات مطرح شده را با رویکردی مثبت بررسی خواهیم کرد، ما موافق آشتی هستیم و بارها به مناسبت ماه‌های حرام و دیگر مناسبت‌ها خواستار آتش ‌بس شدیم اما کشورهای عضو ائتلاف آن را نپذیرفتند.
رئیس کمیته عالی انقلابی یمن همچنین از این 19 چهره برجسته عربی خواست برای مذاکره و اطلاع از همه چیز از نزدیک و مشاهده وضعیت یمن به این کشور سفر کنند.
جمهوری اسلامی ایران نیز که از ابتدای تهاجم نظامی ائتلاف سعودی به یمن، آتش بس فوری، ارسال کمک های انساندوستانه، آغاز گفت وگوهای سیاسی بین همه طرف های یمنی و تشکیل دولت فراگیر ملی را از مؤلفه های اصلی دستیابی به صلح پایدار در یمن عنوان کرده، از جمله کشورهای منطقه بود که از طرح نخبگان عربی حمایت کرد.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در این باره گفت: جمهوری اسلامی ایران از آغاز و ابتدای این جنگ ویرانگر خواستار توقف هرچه سریع تر مخاصمه شد و یک راه حل چهار ماده ای از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ارائه کرده است.
وی با ارج نهادن به احساس مسئولیت شخصیت های سیاسی عربی، آمادگی ایران را برای هرگونه کمک جهت اجرایی کردن این پیشنهاد اعلام و از جامعه بین المللی بویژه همه دولت های اسلامی خواست تلاش های خود را جهت توقف این جنگ خانمانسوز افزایش دهند.
از سوی دیگر، 'مهدی المشاطه' رئیس شورای عالی سیاسی یمن روز پنجشنبه 28 تیر ماه در نامه به ' ولادیمیر پوتین' رئیس جمهوری روسیه خواستار نقش آفرینی مسکو در توقف تجاوز به یمن و پایان محاصره مردم این کشور شد.
وی در این نامه تصریح کرده است: جنگی که ائتلاف به رهبری عربستان سعودی علیه یمن به راه انداخته است، مغایر با تمامی مواد و بندهای میثاق سازمان ملل متحد و نقض همه قوانین و اصول حقوق بشری و بین المللی است که حاکمیت یمن، امنیت و صلح منطقه ای و بین المللی را به خطر انداخته است.
همچنین نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن روز پنجشنبه هفته گذشته با 'مایک پمپئو' وزیر خارجه آمریکا در واشنگتن دیدار کرد.
'هدر نوئرت' سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در این باره گفت: در این دیدار نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور یمن گزارشی درباره تعامل همه طرف های درگیری در یمن ارائه کرد.
وی افزود: وزیر خارجه نیز از نماینده ویژه به خاطر تلاش های وی در پیشبرد یک راه حل دیپلماتیک برای وضعیت الحدیده تشکر و از تلاش ها برای جلوگیری از بغرنج تر شدن شرایط بشردوستانه تقدیر کرد.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، پمپئو حمایت خود را از ابتکار نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام و ابراز امیدواری کرد که همه طرف ها بتوانند به توافق جامع سیاسی دست یابند که صلح، رفاه و امنیت را برای یمن به ارمغان می آورد.
وزیر خارجه آمریکا در حالی به حمایت از برقراری صلح در یمن اذعان کرده که ائتلاف سعودی - اماراتی با چراغ سبز واشنگتن به این کشور فقیر حمله کرد و سلاح های پیشرفته و نیروهای 'کلاه سبز' خود را به خدمت متجاوزان برای ویرانی یمن در آورده است.
در پیوند با اقدامات دیپلماتیک، اتحادیه اروپا نیز با انتشار بیانیه ای تصریح کرد، مناقشه یمن هیچ راه حل نظامی ندارد و تنها یک راه حل سیاسی از طریق مذاکره و فرایند فراگیر می تواند به این مناقشه پایان بدهد و امیدها را برای ثبات و صلح در این کشور و منطقه احیا کند.
اتحادیه اروپا در بیانیه خود افزود: در چند هفته گذشته شاهد تشدید قابل ملاحظه خصومت ها در یمن بوده ایم که منجر به تلفات بسیار و نابودی زیرساخت های غیرنظامی شده است.
در این بیانیه آمده است: این تنش افزایی مغایر با تعهد تمام طرف ها برای رسیدن به راه حل سیاسی در مناقشه یمن است و موجب دور باطل خشونت و تلافی جویی می شود که خطر مخدوش کردن تلاش های گریفیتس فرستاده ویژه سازمان ملل را به همراه دارد و از سر گیری مذاکرات صلح را نیز با خطر رو به رو می سازد.
اتحادیه اروپا در بیانیه خود بدون اشاره به جنایت های ائتلاف سعودی - اماراتی در کشتار مردم بی دفاع یمن، پرتاب موشک از سوی حوثی ها را مغایر با درخواست های جامعه بین المللی برای راه حل صلح آمیز، فراگیر و از طریق مذاکره برای بحران یمن است.

** موشک های انصارالله بلای جان سعودی ها
ائتلاف ضد یمنی در چهار سال گذشته شهرهای یمن را مورد حملات وسیع توپخانه ای و جنگنده های عربستانی و اماراتی قرار داده و با استفاده از سیستم های ضد موشکی سعی داشته توانمندی خود را به رخ مردم بی دفاع یمن بکشاند اما موشک ها و پهپادهای جبهه مقاومت مردمی یمن گاه با هدف قرار دادن شهرها و نقاط حساس عربستان، برتری نظامی متجاوزان را به چالش کشیده اند.
ارتش و کمیته های مردمی یمن هفته گذشته با پهپاد دوربرد جدیدی موسوم به 'الصماد 2' یکی از مخازن پالایشگاه نفتی آرامکو در ریاض پایتخت عربستان را هدف قرار داد.
شرکت نفتی آرامکو عربستان بلافاصله در صفحه توئیتری خود با تایید این حمله نوشت: گروه آتش نشانی و امداد و نجات، آتش سوزی ایجاد شده در مخزن پالایشگاه ریاض را خاموش کرده و تحقیقات لازم را برای بررسی این حمله آغاز کرده است.
بسیاری از تحلیلگران تجربه موفق دفاعی - تهاجمی انصارالله یمن در حمله شرکت نفتی آرامکو را نقطه عطفی در بازدارندگی اقدامات ائتلاف سعودی دانسته و به ضعف قدرت دفاعی متجاوزان اذعان کردند.
در عین حال محمد علی الحوثی رییس کمیته عالی انقلاب مردمی یمن پس از حمله پهپادی به شرکت نفتی آرامکو از خارجی های ساکن عربستان خواست برای حفظ جان خود، خاک این کشور را ترک کنند.
وی در صفحه توئیتر خود نوشت: اگر خارجی های ساکن عربستان و متحدان آن، بخواهند همچنان در مناطقی بمانند که در تیررس موشک های ما قرار دارد و این مناطق را ترک نکنند، مردم یمن هیچ مسئولیتی در قبال عواقب احتمالی حملات را برعهده نخواهند گرفت.

** توپ در زمین ائتلاف ضد یمنی
اعلام پذیرش مشروط پیشنهاد نماینده ویژه سازمان ملل در امور یمن، در صورت موافقت ائتلاف سعودی - اماراتی را می توان گامی بلند در تحقق صلح در یمن دانست، کشوری که طی بیش از یکهزار روز جنگ، مرگ و زخمی شدن بیش از 37 هزار نفر را شاهد بوده است.

گزارش سازمان های بین المللی از وضعیت بغرنج و ناگوار مردم یمن حکایت دارند. صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) سال گذشته در گزارشی اعلام کرد، در هر 10 دقیقه یک کودک یمنی جان خود را از دست می دهد.
همچنین این سازمان هفته گذشته طی گزارشی در صفحه توئیتر خود نوشت: طی 13 ماه اخیر، بیش از 2 هزار و 300 شهروند یمنی در اثر وخامت اوضاع بهداشتی و ابتلا به بیماری وبا جان خود را از دست داده اند.

سازمان ملل متحد نیز به تازگی در گزارش خود، از بحران انسانی در یمن به عنوان جدی ترین بحران انسانی در جهان یاد و عنوان کرده، سال گذشته یکهزار و 316 کودک یمنی طی درگیری ها در این کشور کشته یا نقص عضو شده اند.
بدون شک وضعیت موجود مردم یمن، حاصل حملات بی امان ائتلافی است که با عملیات 'طوفان قاطعیت' آغاز شد و با اجرای عملیات 'احیای امید' به ثمره نشسته و اکنون توپ در زمین متجاوزان سعودی - اماراتی است که با دست کشیدن از زیاده خواهی و به رسمیت شناختن حق حاکمیت ملی یمنی ها به جنگ چهار ساله خود ساخته در این کشور پایان دهند.