به گزارش «شیعه نیوز»، گردهمایی دو روزه علمای 32 کشور اسلامی روز سه شنبه در عربستان به منظور تبادل نظر برای ماهیت جنگ در افغانستان از منظر دینی برگزار شد اما تنوع موضع گیری بازیگران اصلی و موثر بر فرآیند صلح عرصه را پیچیده و شرایط بعد از گذرگاه عربستان را مبهم ساخته است.
از دیروز و امروز نشست علمای دینی در شهرهای جده و مکه برای برقراری صلح و بیان نظر شرعی در مورد جنگ افغانستان رایزنی کنند که در حالی که قبل از برگزاری این گردهمایی یکی از طرف های اصلی داستان جنگ در افغانستان این نشست را سفارش آمریکا خوانده و نتایج آن را غیر قابل قبول برشمرده است.
قرار است یک هیأت 34 نفری از شورای عالی صلح و علمای افغانستان نیز امروز وارد عربستان شوند و بر اساس گزارش منابع محلی با احتساب نمایندگان 32 کشور دیگر در مجموع 108 تن از علمای دینی در این نشست شرکت خواهند کرد.
رسانه های محلی افغانستان روز دوشنبه یعنی یک روز پیش از برگزاری نشست عربستان، خبری را به نقل از کشور میزبان منتشر کردند که در آن برای اولین بار عربستان از گروه طالبان خواسته است ، جنگ را متوقف و دولت افغانستان را به رسمیت بشناسند هرچند منبع اصلی خبر در رسانه های افغانستان روشن نیست.
این که عربستان با سابقه مستند به عنوان پدر معنوی گروههای سلفی و تامین کننده منابع مالی مدارس دینی تندرو در جهان اسلام و داشتن عنوان حامی گروه های مسلح نامداری مانند القاعده و طالبان در سابقه افغانستان ، امروز صلح را هر چند دیر جستجو می کند، نکته مثبتی است.
البته اگر این صلح جویی شائبه بستن پرونده زمان مصرف طالبان با قابلیت محدود به مرزهای افغانستان و گشودن فضا برای پرونده داعش با قابلیت تحرکات فرامرزی در افغانستان نباشد.
در هر صورت نشست علما امروز در شهر جده آغاز می شود اما در محافل سیاسی و رسانه های افغانستان بازتاب نظرها و پیش بینی های اولیه از دو روز قبل در مورد این گردهمایی شروع شده است.
عجیب ترین نظر مربوط به «سعید احسان طاهری» سخنگوی شورای عالی صلح افغانستان است که دو روز قبل گفت که در عربستان علما جنگ در افغانستان را نامشروع خواهند خواند که این سخن سبب شد برخی کارشناسان بپرسند که اگر نتیجه گردهمایی ازاول معلوم است چرا این نشست برگزارمی شود.
شاید با توجه به این که مشابه نشست عربستان در اردیبهشت ماه امسال در اندونزی با مشارکت علمای افغانستان ، پاکستان و اندونزی برگزار شد و در خرداد ماه نیز دو هزار 500 تن از علمای افغانستان در کابل گردهم آمدند و درهر دو نشست یاد شده علما فتوایی جمعی برای نامشروع بودن جنگ در افغانستان دادند سبب شد که طاهری پیش از برگزاری جلسه عربستان نتیجه آن را پیش گویی کند.
«محمد علم ایزدیار» معاون اول مجلس سنای افغانستان از دیگر افرادی است که نسبت به نشست عربستان امیدوار و معتقد است که علمای جهان اسلام در این نشست مطابق بر اساسات دین اسلام فتوایی در مورد عدم مشروعیت جنگ در افغانستان صادر خواهند کرد.
اما وی در عین حال اضافه می کند که شماری از شیوخ حوزه کشورهای عربی هنوز هم تحت تاثیر منابع تروریستی هستند و به نحوی از جنگ در افغانستان حمایت می کنند که در نشست علما در عربستان باید به این مسئله نیز توجه جدی شود و هرنوع کمک به جنگ افغانستان نا مشروع اعلام شود.
«داود کلکانی» عضو مجلس نمایندگان افغانستان و نماینده کابل بر این باور است که به دلیل شرکت علمای بیش از 30 کشور در مکانی مقدس که نشست پایانی در آن برگزار خواهد شد، نتیجه آن نیز مثبت خواهد بود.
اما طالبان که طرف اصلی این بحث است، پیش از برگزاری جلسه عربستان واکنش نشان داد و در فضای مجازی اعلام کرد که هرگونه حرام خواندن جنگ افغانستان همراهی با آمریکا خواهد بود.
طالبان افزوده است که جنگ افغانستان برادر کشی نیست بلکه جنگ علیه اشغالگران خارجی است و نشست عربستان اقدامی فرمایشی و به خواست آمریکا است.
«احمد سعیدی» کارشناس مسائل سیاسی و استاد حقوق دانشگاه های افغانستان در این باره گفت که عربستان هیچ اراده ای برای پایان جنگ در افغانستان ندارد و نشست عربستان به دلیل عدم حضور ایران و طالبان بی نتیجه خواهد بود.
وی به این باور است که سیاست، جاده ای یک طرفه نیست و هرگونه گفت و گو برای پایان جنگ باید با حضور طرف های دوم و متخاصم برگزار شود، در حالی که در عربستان یک طرف اصلی جنگ افغانستان یعنی طالبان حضور ندارد، پس چگونه امید به نتیجه مثبت آن می توان داشت.
سعیدی با بیان این که جنگ افغانستان، جنگ دینی یا جنگ برای خدا و قرآن نیست، افزود: جنگ جاری بر سر قدرت و اطاعت از بیگانگان است که ارتباطی به دین و مذهب ندارد و بیشتر قدرت های بزرگ جهان هستند که بازی را تعریف می کنند .
گروه طالبان در حال حاضر یکی از طرف های اصلی برای تعریف جنگ و صلح افغانستان است هر چند به گفته مقامات امنیتی این کشور بیش از 28 گروه مسلح در افغانستان فعالیت تروریستی دارند اما طرف دیگر صلح دولت و مردم افغانستان هستند که هر روز با رویدادهای جدید و وضعیت نو و پیچیده برای رسیدن به صلح روبرو می شوند.
هنوز هم مشخص نیست اگر به فرض ، دولت افغانستان توانست با طالبان به توافق صلح برسد آنگاه سرنوشت کشور با وجود 27 گروه بعدی که معروفترین آن داعش است و گروههای القاعده و حقانی نیز غایب نیستند وضعیت صلح در افغانستان چه خواهد شد.
این روزها بازداشت فرماندهان مردمی و سرشناس مخالف با طالبان به اتهام های حقوقی از یک طرف توسط دولت و آزادی زندانیان وابسته به طالبان و حزب اسلامی گلبدین حکمتیار از طرف دیگر ، رنگ و بوی صلح را تیره و تند کرده است.
روز گذشته دولت افغانستان 13 تن از فرماندهان حزب اسلامی حکمتیار را از زندان بگرام رها کرد که بسیار از آنها در میدان های جنگ بازداشت شده و احکام قضایی سنگین داشتند و حتی یکی از استانداران طالبان در دوران حاکمیت آنها در افغانستان نیز دیده می شد.
این آزادی زندانیان در حالی رخ داد که در مقابل بازداشت یکی از فرماندهان مهم جنبش ملی اسلامی افغانستان به رهبری «عبدالرشید دوستم» معاون اول رئیس جمهوری و موجی از اعراضات مردمی را در هفت استان شمالی افغانستان ایجاد کرده که امروز وارد هفتمین روز خود شده است.
روز گذشته معاون ارشد وزارت کشور افغانستان با سفر به استان فاریاب که محل دستگیری «نظام الدین قیصاری» فرمانده ازبک حزب جنبش ژنرال دوستم و محل شروع تظاهرات مردمی است، اعلام کرد که تمام فرماندهان غیرمسئول را بازداشت خواهیم کرد و استاندار جدید که برای این استان معرفی شد نیز تأکید دارد که دیگر اجازه ورود افراد مسلح غیرمسئول را به شهر«میمنه» مرکزاستان فاریاب نخواهد داد.
اما جناح دیگر که تظاهرات جاری را رهبری می کند، آن بازداشت و کشتارها را کار حلقه های متعصب قومی در بدنه دولت خواند که توسط شماری از افراد اندک و تمامیت خواه رهبری می شود.
آنها هشدار داده اند که اگر به چنین وضعیتی ادامه یابد و برای بازگشت ژنرال دوستم رهبر حزب جنبش که در ترکیه بسر می برد و همچنین آزادی فرمانده جنبش در شمال اقدام لازم صورت نگیرد آنها در باره خدمت سربازان ترک تبار در مناطق دیگر افغانستان تجدید نظر خواهند کرد.
برخی کارشناسان افغانستان مدعی هستند که در حال حاضر فشارها بر افرادی افزایش یافته است که در گذشته مواضع ضد طالبانی داشته اند و هم زمان در مقابل آن عده از افرادی که علیه دولت در نبرد بودند از زندان رها می شوند.
نگرانی ها زمانی در بین مردم افزایش یافت که برخی از رسانه های داخلی افغانستان گزارش دادند که نیروهای ویژه ارتش که برای سرکوب فرمانده جنبش ملی به شمال فرستاده شده اند از استان «قندهار» به فاریاب منتقل شدند در حالی که نیروهای ویژه ارتش که پیش از این در شمال فعالیت می کردند ؛ دخالت خود را در بازداشت های رد کردند.
در چنین وضعیتی دولت وحدت ملی افغانستان باید برای تأمین وحدت و ایجاد اعتماد برای همه اقوام این کشور تلاش کند تا در صورتی که حتی طالبان حاضر به میز مذاکره شد ؛ شماری از اقوام دیگر فکر نکنند که آنها قربانی این صلح خواهند بود و آن را بر نتابند.