همه احتمالات بستن تنگه هرمز

به گزارش «شیعه نیوز»، پس از آنکه رییس جمهوری ایران در پاسخ به تهدیدات نفتی آمریکا اعلام کرد که در صورت عملی شدن این تهدیدات ایران تنگه هرمز را بر روی عبور و مرور نفت کش ها خواهد بست این خبر موجی از واکنش های داخلی و بین المللی را موجب شد تا جایی که قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران نیز نسبت به موضع حسن روحانی واکنش مثبت نشان داد و با انتشار نامه ای از مواضع رییس جمهوری حمایت و قدردانی کرد. نامه ای که اگر چه از سوی برخی اصولگرایان چندان به مذاق خوش نیامد اما عمدتا از تهدید دکتر روحانی در خصوص بستن تنگه هرمز حمایت کردند.

تنگه هرمز، آبراهی است که سواحل ایران و عمان را از هم جدا و خلیج فارس را به خلیج عمان و دریای عرب متصل می‌سازد. باریک ترین نقطه عبوری از این آبراه ۲۱ مایل عرض دارد اما عرض مسیر کشتیرانی در هر جهت تنها ۲ مایل است. تنگه هرمز یکی از هشت گذرگاه استراتژیک حمل‌ونقل دریایی نفت جهان به شمار می‌رود که روزانه ۵۸ میلیون بشکه نفت از طریق این هشت گذرگاه مبادله می‌شود.  ۳۰ درصد نفت عبوری از گذرگاه‌های استراتژیک جهان از تنگه هرمز می‌گذرد؛ تنگه مالاکا از این حیث با عبور ۱۶ میلیون بشکه در روز در مقام دوم قرار دارد و دماغه امیدنیک، کانال سوئز، باب المندب، تنگه دانمارک، تنگه بسفر و کانال پاناما هم گذرگاه عبور ۲۴.۶ میلیون بشکه نفت در روز هستند. بر اساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در سال ۲۰۱۶، روزانه ۱۸.۵ میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور کرده است که نسبت به سال ۲۰۱۵ افزایش ۹ درصدی را نشان می‌دهد و رکوردی محسوب می‌شود؛ این رقم ۳۰ درصد تمامی ترانزیت نفت در جهان از طریق دریا را شامل می‌شود. بر اساس بررسی موسسه تحلیل آمارهای نفتی ورتکسا، محموله های نفت خام و میعانات گازی ترانزیت شده از طریق تنگه هرمز در سال ۲۰۱۷ به روزانه ۱۷.۲ میلیون بشکه و این رقم تنها در نیمه نخست سال ۲۰۱۸ به روزانه ۱۷.۴ میلیون بشکه رسیده است. بیشتر نفت صادراتی عربستان، ایران، امارات، کویت و عراق از طریق این تنگه به بازارهای جهانی فرستاده می‌شود. همچنین این آبراه، مسیر عبور تمامی ال ان جی (گاز طبیعی مایع) صادراتی قطر است.

اما بستن تنگه هرمز چه اندازه عملی است یا اینکه به  لحاظ قانونی چگونه خواهد بود؟ در صورت اتخاذ چنین تصمیمی آیا خلیج فارس صحنه رویارویی نظامی خواهد شد و در آن صورت با بالا رفتن ناگهانی قیمت نفت اقتصاد کشورها چه اندازه دستخوش تغییرات خواهد بود را در ادامه مورد بررسی قرار دادیم.

قیمت نفت به ۲۵۰ دلار می رسد

آرتم آوینوف تحلیلگر ارشد موسسه «تله ترید» روسیه گفت: در صورت بسته شدن تنگه هرمز، قیمت نفت به بشکه ای۲۵۰ دلار افزایش خواهد یافت. به گزارش ایرنا، کارشناس کارگزاری اقتصادی تله ترید که در روسیه و قبرس ثبت شده و در ۲۰۰ کشور نمایندگی دارد، در مصاحبه با راشا تودی افزود که اگر تنگه هرمز بسته شود، قیمت های نفت به بشکه ای ۲۵۰ دلار افزایش می یابد. ولادیمیر رویانکوفسکی (Vladimir Rojankovski) تحلیلگر سرمایه گذاری موسسه «گلوبال اف ایکس» (Global FX) نیز به راشا تودی گفت: حداقل ظرفیت حمل و نقل اعلام شده تنگه هرمز روزانه حدود ۱۴ تانکر معادل ۱۷ میلیون بشکه نفت یا حدود نیمی از صادرات نفت خام جهان است که اگر متوقف شود، قانون عرضه و تقاضا قیمت ها را به دو برابر و تا بشکه ای ۱۶۰ دلار می رساند. این تحلیلگر افزود: اگر این گذرگاه آبی یک یا دو ماه بسته شود، امکان دارد تاجران نفتی نگران شوند و تمامی قراردادهای آتی موجود را خریداری کنند که قیمت ها را به بیش از بشکه ای ۲۵۰ دلار افزایش می دهد. اما رویانکوفسکی تردید دارد که ایران بخاطر وضعیت منطقه دست به چنین اقدامی بزند. میخائیل ماشچنکو (Mikhail Mashchenko) دیگر تحلیلگر روسی در مصاحبه با راشاتودی گفت: از آنجا که نفت برنت هیچگاه بیشتر از بشکه ای ۱۵۰ دلار نشده است، حتی اگر تنگه هرمز بسته شود قیمت نفت خام به سرعت بالا نخواهد رفت. این کارشناس افزود که لفاظی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به رغم خواسته اش مبنی بر کاهش بهای نفت، قیمت ها را بالا می برد. ماشچنکو گفت: اگر ترامپ با شدت تمام تلاش نمی کرد تهران را منزوی کند، سرمایه گذاران بخاطر ترس از کمبود نفت آن را به شکل گسترده خریداری نمی کردند. سرنوشت بازار به اقدامات بعدی تولیدکنندگان بزرگ بستگی دارد. اینکه چه مقدار صادرات آمریکا کاهش پیدا می کند و عربستان و روسیه چه مقدار می توانند تولید خود را افزایش دهند؟ بیشتر تولید نفت صادراتی عربستان، ایران، امارات، کویت و عراق از تنگه هرمز عبور می کند و این گذرگاه همچنین مسیر حمل و نقل تقریبا تمامی گازهای طبیعی مایع (LNG) از قطر بزرگترین صادرکننده جهان است.

آیا بستن تنگه هرمز، قانونی و از لحاظ نظامی امکان‌پذیر است؟

آیا ایران از لحاظ حقوق بین‌الملل و نظامی قادر به مسدودکردن تنگه هرمز است؟ تهدید به بستن تنگه هرمز صرفاً یک «تهدید» و برای کوتاه‌آمدن طرف مقابل است یا واقعاً عملی خواهد شد؟! روزنامه رسالت نیز نوشت:  به دنبال خروج آمریکا از برجام و تهدید آمریکا به «تحریم مطلق نفت ایران تا رساندن صادرات آن به صفر» روحانی در سفر خود به سوئیس با تهدید تلویحی به بستن تنگه هرمز به آمریکایی‌ها واکنش نشان داد. تهدید روحانی در قلب اروپا، البته با نامه تشکر سردار قاسم سلیمانی، ضمانت و اعتبار اجرایی یافت و این پیام را به مخاطب بین المللی مخابره کرد که تهدید رئیس جمهور توخالی نیست و جدی است. در این میان چند سوال مطرح است. ۱- آیا ایران از لحاظ حقوق بین الملل و نظامی قادر به مسدود کردن تنگه هرمز است؟ ۲- تهدید به بستن تنگه هرمز صرفا یک «تهدید» و برای کوتاه آمدن طرف مقابل است یا واقعا عملی خواهد شد؟! در پاسخ به سوال اول باید گفت، منطقه تنگه هرمز جزء آب‌های سرزمینی ایران و عمان است و هیچ منطقه‌ دریای آزاد در آن وجود ندارد. حقوق بین‌الملل دریاها برای عبور از تنگه‌های بین‌المللی دو حالت عبور «بی‌ضرر» (کنوانسیون ۱۹۵۸ ژنو) و عبور «ترانزیت» (کنوانسیون ۱۹۸۲ مونته گوبه) را به رسمیت شناخته است. طبق کنوانسیون «عبور بی ضرر» که مورد پذیرش ایران است، سایر کشورها حق دارند از آن عبور کنند، به شرطی که عبور آنها ضرری برای کشورها نداشته باشد. اما طبق کنوانسیون «عبور ترانزیت»، عبور و مرور همه کشورها آزاد است. ایران عضو این کنوانسیون نیست (آمریکا هم نیست) و بر اساس عرف موجود، نظام حقوقی حاکم بر تنگه هرمز، نظام «عبور بی‌ضرر» است. دیگر کشورها از تنگه هرمز شود. این موضوع در کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها نیز به رسمیت شناخته شده: کنوانسیون حقوق دریاها بر نظام حقوقی تنگه‌هایی که عبور و مرور از آن‌ها کلاً یا جزئاً بر اساس عهدنامه‌های خاص از مدت‌ها پیش معمول بوده و همواره مَجراست خدشه‌ای وارد نخواهد کرد. (ماده ۳۵)جمهوری اسلامی ایران، همواره بر اساس رژیم حقوقی «عبور بی ضرر»، رفتار و سلطه قانونی خود را اعمال و تثبیت کرده است. مثل برخورد ایران با ورود غیرمجاز یک کشتی تجاری آمریکایی در سال ۹۴، برخورد با تجاوز نیروهای دریایی آمریکا در سال ۹۴ و دستگیری آنها، دستگیری ۵ ملوان انگلیسی در سال ۸۸ که بصورت غیرقانونی وارد آبهای خلیج فارس شده بودند و..   از لحاظ نظامی، تحدید تنگه هرمز به دو صورت امکانپذیر است: ناامن سازی تنگه و استقرار حالت جنگی در آن یا انسداد فیزیکی با کاشتن مین های دریایی، حمله به کشتی ها با قایق های تندرو، موشکهای ایران در جریان جنگ نفتکش ها (۱۹۸۰-۱۹۸۸) در مقابل متحدان صدام، تهدید به بستن تنگه هرمز کرده بود و با وجود آنکه امکانات نظامی خاصی نداشت، توانست باعث ایجاد شرایط ناامنی و متضرر شدن تانکرها وکشتی ها شود و سازمان ملل و صدام را به تهیه قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ با پذیرش مرزهای ایران، سوق داد. کمبود امکانات نظامی سبب شد عراق و آمریکا، پایانه نفتی خارک را بمباران و منهدم کنند و آمریکا با حمله به هواپیمای مسافربری ایران ایر، ایران را وادار به عقب نشینی از بستن هرمز و البته پایان جنگ کند.توان نظامی ایران کنونی با ایران دهه شصت، هرگز قابل قیاس نیست و آمریکایی‌ها به خوبی درک می‌کنند که مسدود یا مختل کردن عبور و مرور در تنگه هرمز، برای ایران سهل و آسان است. به تعبیر یکی از فرماندهان نظامی «مثل آب خوردن آسان است».تهدید به بستن تنگه هرمز، تهدیدی مسبوق به سابقه و مختص شرایط حاد است. علاوه بر دوره جنگ تحمیلی، ایران در سال ۲۰۱۱ و در بحبوحه تحریم ها نیز چنین تهدیدی کرد و جامعه جهانی این تهدید را جدی گرفت و عقب نشینی کرد. اکنون نیز با توجه به جنگ تجاری عریان آمریکا با ایران برای تحریم کامل نفت ایران، ایران به عنوان یک اهرم فشار از این گزینه کمک می‌گیرد. چرا که دیپلماسی بدون ابزار و قدرت نظامی،بی اثر است. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به خوبی می‌دانند کوچکترین تحرک در تنگه هرمز، (نه حتی بستن آن)، باعث افزایش قیمت نفت و بنزین و بالا بردن هزینه های این کشورها خواهد شد. بیش از ۱۷ میلیون بشکه نفت خام _ یک سوم حمل و نقل نفتی جهان از راه دریا_ روزانه از تنگه هرمز عبور می‌کند که تحرکات نظامی سبب بالا رفتن هزینه های بیمه کشتی ها و بالا رفتن اتوماتیک قیمت نفت خواهد شد. با توجه به روحیه کاسبکارانه دولت آمریکا، بعید است آنها این تهدید را جدی نگیرند و دست از تحریم‌های غیرقانونی فزاینده علیه ایران نکشند. در غیر این صورت آنها شاهد "ضرر همگی با هم” خواهند بود.

تحلیل رسانه های عرب زبان

رسانه های عربی تحلیل هایی را در این ارتباط منتشر ساختند که این گزارش به آن ها می پردازد. به نوشته روزنامه «المصری الیوم»، پس از تلاش های رئیس جمهوری آمریکا برای جلوگیری از صادرات نفتی ایران، روحانی واکنش نشان داد و تهدیدهای آمریکا را محکوم کرد. روحانی تصریح کرد صادرات نفت دیگر کشورها در گرو صادرات نفت ایران است.روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نوشت: تلاش های روحانی در این زمینه از پشتوانه هایی برخوردار است به طوری که (سردار) «قاسم سلیمانی» فرمانده سپاه قدس با ارسال پیامی به روحانی موضع گیری های وی در این باره را مایه مباهات دانست.به نوشته روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن، بسیاری از کارشناس مسائل امنیتی و نفتی اینگونه تحلیل کرده اند که هشدار روحانی نشان می دهد دولت و سپاه پاسداران برای ضربه زدن به آمریکا و همپیمانان واشنگتن اهرم هایی را در اختیار دارند که برجسته ترین آن بستن تنگه هرمز است. پس از اینکه رئیس جمهوری آمریکا از پادشاه عربستان خواسته تولید نفت را افزایش دهد و در جنگ اقتصادی علیه ایران همکاری کند، رهبران ایران از فاز دفاعی خارج شده اند. البته شاید بسته شدن تنگه هرمز شعله های جنگی را برافروزد که آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال آن هستند.به نوشته تارنمای شبکه «الجزیره» بسیاری از محافل، هشدارهای ایران را به منزله آمادگی برای جنگ عنوان کرده و برخی دیگر آن را بخشی از جنگ روانی به شمار آوردند که همه طرف ها در آن نقش دارند. پیش از این هم سپاه پاسداران بارها آمادگی فنی و نظامی خود را برای بستن تنگه هرمز اعلام کرده است. یکی از فرماندهان سپاه بستن تنگه هرمز را برای ایران بسیار آسان و شبیه آب خوردن دانسته است. کارشناسان مسائل نظامی با اشاره به قدرت ایران گفته اند ایران با به کارگیری هر بخشی از سامانه های دریایی خود می تواند تنگه هرمز را ببندد.به نوشته تارنمای «العهد» ایران می تواند به طور کامل تنگه هرمز را ببند. هرگونه تنش نظامی در نزدیکی تنگه هرمز می تواند در نقل و انتقال نفت کش ها خطراتی به وحود آورد. ایران همواره در برنامه نظامی خود به ویژه آزمایش های موشکی این موضوع را در نظر داشته است. برنامه های ایران در دفاع از حقوق، حاکمیت و سرزمین های خود فراگیر و فراتر از مانور است. ایران بارها در مدیریت مانورها، دفاع از حقوق از طریق دیپلماسی هوشمندانه و مذاکرات حساس، ارسال پیام های راهبردی سرنوشت ساز و آزمایش های نظامی موفق عمل کرده است.روزنامه «الاخبار» هم با اشاره به نشست روز جمعه اعضای توافق هسته ای وین، نوشت: ایران در برابر فشارهای آمریکا و به منظور تامین دستاوردهای توافق هسته ای به ویژه در عرصه اقتصادی و صادرات نفتی به نقطه اتکای جدیدی دست یافت. ایران پس از چند هفته مذاکره، جدی بودن اروپایی ها را در حمایت از توافق احساس کرد. می توان گفت دیپلماسی دولت روحانی دستاوردهای بسیاری داشته است که می توان در جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران بر آن تکیه کرد. ایران با همراه کردن کشورهایی که به توافق هسته ای پایبندند آمریکا را منزوی کرده است. ایرانی ها به طور قانونی توانسته اند تحریم های آمریکا به ویژه در زمینه صادرات نفت، گاز و معاملات بانکی دور زنند.«عبیر کاید» کارشناس مسائل خاورمیانه در دانشگاه هارواد به روزنامه «عربی ۲۱» گفت تنگه هرمز شاهراه صادرات نفت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به شمار می رود و ۸۰ درصد نفت این کشورها از این تنگه صادر می شود. همه کشورهایی صادر کننده و وارد کننده نفت از این تصمیم ایران زیان خواهند دید. ۴۰ درصد از تولیدات جهانی از این تنگه عبور می کند. بسته شدن این تنگه به اقتصاد عربستان بزرگترین ضربه را وارد خواهد کرد. عراق و امارات و دیگر کشورها هم از این موضوع زیان خواهد دید و شاید طی مدت زمان کمی اقتصاد نفتی آنها از هم فروپاشد.به نوشته روزنامه المصری الیوم، تنگه هرمز برای امنیت انرژی آمریکا بسیار مهم است. با توجه به اهمیت بالای این موضوع ایران می تواند از آن به عنوان برگ برنده ای در رقابت با آمریکا استفاده کند. این تنگه دارای اهمیت راهبردی و اقتصادی فراوان است. حدود ۸۵ درصد از صادرات نفت خام بازارهای آسیایی از این تنگه به ژاپن، هند، کره جنوبی و چین صادر می شود.به نوشته روزنامه «الرای» کویت در صورت عملی شدن انسداد تنگه هرمز قیمت نفت در بازارهای جهانی به ۳۰۰ دلار در هر بشکه می رسد. منابع نفتی به روزنامه الرای گفته اند مسدود شدن تنگه هرمز روزانه حمل و نقل حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه از نفت کشورهای جنوبی خلیج فارس را متوقف می سازد که این فاجعه بار خواهد بود.

رای الیوم: اگر موجودیت نظام ایران در خطر باشد، چرا تنگه هرمز را نبندد؟

روزنامه فرامنطقه‌ای رأی‌الیوم طی یادداشتی به قلم دکتر حکم امهز، به چرایی تهدیدات ایران برای بستن تنگه هرمز پرداخت و دلیل چنین تهدیداتی را استراتژی مقابله‌جویانه آمریکا دانست. به گزارش فرارو؛ از زمانی که آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند صادرات نفت ایران را به صفر خواهند رساند، تقابل بین تهران و واشنگتن شدت بیشتری به خود گرفته است. مقامات سیاسی و نظامی ایران در پاسخ به تهدیدات نفتی آمریکا با تلویح و تصریح اعلام کرده‌اند که اگر کاخ سفید صادرات نفت ایران را در معرض خطر قرار دهد، ایران ممکن است تنگه هرمز را ببندد و مانع از صادرات نفت سایر کشور‌ها شود.هشدار‌های نفتی ایران، توجه تحلیلگران را به خود جلب کرد. برخی ناظران درباره تبعات بسته شدن تنگه هرمز و برخی دیگر درباره دلایل صدور هشدار‌های ایران گمانه‌زنی کردند. روزنامه رأی‌الیوم با مطرح کردن این پرسش استفهامی که «چرا ایران اگر نظام آن با خطر موجودیتی مواجه شود تنگه هرمز را نبندد؟» نوشت: اقدامات آمریکا علیه ایران دو هدف استراتژیک را دنبال می‌کند: نخست، مطیع کردن نظام و سپس براندازی آن. هدف همه آن فشار‌های گوناگون و جنگ‌های خشن و نرم و هوشمندانه‌ای که آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها و پیروان‌شان در منطقه برای آن‌ها اتاق‌های عملیاتی تاریک ایجاد کرده‌اند، تضعیف مردم ایران در داخل و سپس تحریک افکار عمومی علیه دولت و مقامات عالی است.به گفته این روزنامه، از دیدگاه آمریکایی‌ها و متحدان‌شان، ایران باید بین دو گزینه مطیع شدن و براندازی یکی را انتخاب کند. بدین معنا که ایران یا امتیازاتی بدهد تا پول‌های آن مانند سایر کشور‌های منطقه دوشیده شود. یا اینکه با براندازی زورمندانه از طریق جنگ‌های مزبور مواجه شود.براساس تحلیل رأی‌الیوم، ایرانیان گزینه انقیاد را قبول نخواهند کرد در نتیجه، گزینه براندازی و حذف موجودیت باقی می‌ماند. هر انسانی اگر بین دو گزینه جنگ و حذف موجودیتش قرار بگیرد، حتما گزینه جنگ را انتخاب خواهد کرد. زیرا شانس پیروزی در جنگ، بیشتر از شانس پیروزی در حذف شدن موجودیت است. بنابراین، ایران در مقابل یک تقابل تحمیلی قرار گرفته است. مگر اینکه تحرکات دیپلماتیک بین المللی به راه حلی برسد که حق ایران در توافق هسته‌ای را حفظ کند.

آناتولی: بستن تنگه هرمز بیشتر از ۲ تا ۳ هفته به طول نمی‌انجامد

خبرگزاری آناتولی ترکیه روز سه شنبه گزارش داد: از جنبه نظامی، ایران این توانایی را دارد که امنیت تنگه هرمز را مختل و از عبور نفتکش ها و کشتی های تجاری جلوگیری کند اما طبق داده ها، چنین اقدامی منافع کشورهای جهان را به شدت تهدید می کند علی الخصوص آنهایی که مجبور خواهند شد اقدامات بازدارنده در پیش بگیرند و به هدف تامین امنیت تردد محموله های انرژی و یا درگیری های نظامی احتمالی، نیروی دریایی خود را وارد عمل کنند.به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، آناتولی ادعا کرد: نظر به محدودیت  تنگه هرمز،  ایران می تواند این تنگه را تا مدت زمان نامحدودی ببندد اما به دلیل استقرار دائم نیروهای دریایی کشورهای مختلف از جمله آمریکا در این منطقه، تداوم بستن این تنگه بیشتر از دو الی سه هفته به طول نخواهد انجامید.این خبرگزاری در ادامه با اشاره به اینکه موضوع مهمتر در خصوص بستن تنگه هرمز، پیامدهای آن روی بازارهای جهانی است و احتمال افزایش شدید قیمت نفت می رود و باعث تزلزل در اقتصاد کشورهای جهان نیز می شود، مدعی شد: شاید ایران به عنوان یکی از متضرران این اقدام، برای مجازات آمریکا و کشورهای متحد به گزینه نظامی روی بیاورد.

همه گزینه های سیاسی_نظامی روی میز ایران

گزینه های روی میز ایران برای مقابله با تحریم ها آماده شده است. هم اتاق جنگ تشکیل شده و هم راهکارهای اقتصادی مختلف در دست برنامه ریزی است. به گزارش ایرنا،  تشکیل «شورایعالی هماهنگی اقتصادی» به دستور رهبر معظم انقلاب، یکی از اولین اقدامات برای مقابله با تحریم هاست؛ شورایی که حتی این اختیار را دارد که مصوباتش بدون نیاز به هماهنگی با رهبری اجرایی شود. اولین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی بعد از خروج آمریکا از برجام برگزار شد تا برای شرایط اقتصادی جدیدی که کشور با آن روبرو می شود، تمهیدات لازم را بیندیشند.شفافیت بانکی و مبارزه با پولشویی، سرمایه گذاری در جهت تولید و اشتغال، مدیریت واردات، حمایت از بازار بورس و واگذاری سهام بنگاه های دولتی و عمومی و خودکفایی هر چه سریع‌تر در تولید و مصرف بنزین مورد نیاز کشور، مهم‌ترین محورهای جلسات شورایعالی هماهنگی اقتصادی سران قواست.هفته گذشته نیز اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری یکی از راهکارهای مقابله با تحریم ها را در همایش «روز ملی صنعت و معدن»، ارائه کرد. راهکار او عرضه نفت خام در بورس بود؛ طرحی که با هدف کاهش فشار و محدودیت‌ های بین ‌المللی، شفاف‌تر شدن قیمت ‌گذاری ‌ها و در نتیجه شکست تحریم‌ های نفتی آمریکا علیه ایران در دستور کار دولتمردان کابینه دوازدهم قرار گرفته است.علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به تلاشهای مسئولان ارشد نظام و همچنین جلسات شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا برای مقابله با تحریم های آمریکا به ایرنا می گوید: «محور تحریم ها علیه ایران اقتصادی است که البته موضوع جدیدی نیست. سال هاست ایران در حوزه اقتصادی با فشار آمریکایی ها مواجه است. از این رو ما چند سالی هست که به دستور رهبری اقتصاد مقاومتی را محور برنامه ها قرار داده ایم.»به گفته او، مجلس برای تحقق این امر راهکارهای قانونی را تعبیه کرده و دولت هم ستاد اقتصاد مقاومتی را در نظر گرفته است. او گرچه معتقد است عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی پاسخی راهبردی به تحریم هاست، اما تأکید دارد تقویت زیرساخت های اقتصادی کشور، خصوصا در حوزه بانکی، پولی و مالی باید مورد توجه قرار گیرد.

موافقان و مخالفان تهدید نظامی

ادعای دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای به صفر رساندن فروش نفت ایران تا آبان ماه، بازارهای داخلی و خارجی را تحت تاثیر خود قرار داده است. ترامپ اعلام کرده که می‌خواهد تولید نفت در سطح جهان را افزایش دهد تا اگر فروش نفت ایران متوقف شد اتفاقی در بازار جهانی رخ ندهد. برای تحقق این وعده آمریکا، روسیه و عربستان با افزایش تولید خود وارد عمل شده اند.این تهدید آمریکا اما از سوی ایران بدون پاسخ نماند. حسن روحانی که در قامت رئیس جمهوری ایران هفته گذشته به سوئیس سفر کرده بود، در پاسخ به تهدید رئیس جمهوری آمریکا هشدار داد که اگر نفت ایران صادر نشود نفت هیچ کشوری از منطقه نیز صادر نخواهد شد. بسیاری از مفسران این عبارت را تهدید به بستن تنگه هرمز تفسیر کردند.قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس با انتشار نامه ای سرگشاده، هشدار روحانی به آمریکا را تحسین و آمادگی نیروهای نظامی برای اجرای این فرمان را اعلام کرد. این استقبال نظامیان ایران از تهدید روحانی، برخی کشورهای دیگر را به تب و تاب انداخت. با این حال برخی از چهره ها نظیر مدیر روزنامه جمهوری اسلامی، نظر مثبتی نسبت به این اعلام آمادگی نظامیان ندارند. آنها معتقدند سخنان رئیس جمهوری پاسخ مناسب به تهدید رئیس جمهوری آمریکا در چارچوب عرف بین الملل و رویارویی سیاسی بود و از این رو نباید نظامیان در این باره اعلام موضع می کردند. چرا که در مرحله موضع گیری‌ های سیاسی، هرگونه موضع گیری توسط نظامیان موجب عکس ‌العمل توسط نظامیان طرف مقابل می ‌شود و ممکن است مناقشات را از چارچوب سیاسی به چارچوب مناقشات نظامی بکشاند.رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز نظری نزدیک به این طیف دارد و به ایرنا می گوید: «منطقه خلیج فارس نباید هیچ گاه امنیتی باشد؛ نقشی که جمهوری اسلامی در منطقه داشته نقشی راهبردی همراه با تقویت صلح بوده است.»سردار محسن رشید، از اعضای قدیمی سپاه پاسداران که بیش از ۲۰ سال در دفتر سیاسی و مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه فعالیت داشته، به ایرنا می گوید: «در هر حوزه ای از جمله سیاست خارجی اگر قدرتمند نباشیم، نمی توانیم موفقیت کسب کنیم، پس قدرت لازمه موفقیت در حوزه سیاست است.»او تاکید دارد:«قدرت نظامی تنها یکی از پارامترهای قدرت است.»رشید اضافه می کند: «مهم تر از قدرت نظامی وحدت ملی است که می تواند عقبه ارزشمندی برای تیم مذاکره کننده ایران باشد. باید از عملی که منجر به وحدت ملی شود استقبال کنیم و از سوی دیگر نیز باید مراقب باشیم مواضعی نگیریم که به امنیت ملی خدشه وارد شود.»در کنار اقدمات اقتصادی و دیپلماتیک برای مقابله با تحریم ها، توجه به وحدت ملی از جمله مسائلی است که دلسوزان کشور برای عبور از شرایط بحرانی بر آن تاکید دارند. از این رو برخی نامه قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس را در راستای تقویت وحدت ملی تفسیر می کنند. رحیمی نیز با تاکید بر اینکه همه راه های مقابله با تحریم ها راهکارهای اقتصادی و دیپلماتیک نیست، به ایرنا می گوید: «باید به راه حل های سیاسی نیز توجه شود؛ به این معنا که هر قدر انسجام ملی ما بیشتر باشد، قاعدتا توان و انگیزه مقابله با تحریم ها بالاتر می رود و در نتیجه امنیت ملی کشور استحکام بیشتری پیدا می کند.»او تاکید دارد که باید با هوشمندی لازم، هم استحکام داخلی و هم ساختارهای اقتصادی کشور تقویت شوند.

احتمال جنگ در خلیج فارس بعد از بستن تنگه هرمز چقدر است؟

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس به بررسی ابعاد مختلف اقدام آمریکا در صورت انسداد تنگه هرمز از سوی جمهوری اسلامی پرداخت. محمد ابراهیم رضایی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه‌ملت، با اشاره به تهدید آمریکا از سوی رئیس جمهور کشورمان در هفته گذشته، گفت: علیرغم اینکه آقای روحانی اشاره مستقیم به بستن تنگه هرمز نکرد با این حال تهدید آمریکا را با تهدید سختی جواب داد.نماینده مردم خمین در مجلس شورای اسلامی بر همین اساس تصریح کرد: البته اگر ضرورت پیدا کند و در شرایطی قرار بگیریم که لازم باشد تنگه هرمز بسته شود، حتما یکی از اقدامات جمهوری اسلامی همین خواهد بود.وی ادامه داد: جمهوری اسلامی قادر است به شیوه های مختلف در سراسر منطقه، جواب تهدید آمریکا را به نحو شایسته ای بدهد که برخی تهدید رئیس جمهور را به بستن تنگه هرمز تعبیر کردند و این یکی از راه های ایران است.رضایی همچنین خاطرنشان کرد: زمانی که دشمن عربده کشی کرده و زبان به تهدید جمهوری اسلامی باز می کند، مسئولان جمهوری اسلامی نیز با همان ادبیات او را مخاطب قرار داده و زبان تهدید را با تهدید پاسخ می دهند که این منطقی قوی است که در مقابل زورگویان باید داشته باشیم و رئیس جمهور نیز موضع قوی و قاطعانه خوبی گرفت که مورد حمایت همه جانبه مسئولان و جناح های مختلف سیاسی نیز واقع شد.این نماینده مردم در مجلس دهم در ادامه این مشی را عقلانی دانست و عنوان کرد: تهدید آمریکا از سوی رئیس جمهور کشورمان برگرفته از فرمایشات مقام معظم رهبری بود که سال ها پیش اشاره کردند که دوران بزن دررو تمام شده و اگر تهدید کنند تهدید می شوند و اگر بزنند جواب آن را محکم تر می خورند لذا دشمن از همه جوانب در برابر تهدیدات خود تهدید دریافت خواهد کرد و عکس العمل متناسب را خواهد دید.وی در ادامه به تبعات انسداد تنگه هرمز برای کشورهای حوزه خلیج فارس و عربستان اشاره کرد و یادآور شد: تمام مسیر صادرات نفت امارات از محل تنگه هرمز است لذا معنای تهدید روحانی را بهتر می فهمد؛ البته عربستان یک خط صادراتی از دریای سرخ دارد که با این حال این خط ظرفیت انتقال تمام نفت تولیدی عربستان را ندارد.رضایی همچنین در ادامه به تشریح واکنش آمریکایی ها در صورت بسته شدن تنگه هرمز از سوی جمهوری اسلامی پرداخت و اظهار داشت: اگر روزی بنا شد تنگه هرمز بسته شود قطعا بسته می شود و آمریکایی ها نیز بنا بر سوابق گذشته شان وقتی تهدید را جدی ببینند، عربستان، امارات و صدها کشور مانند آنها را به راحتی قربانی می کنند.عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: از این رو از آنجایی که آمریکایی ها خطر را نمی پذیرند نوچه های خود را که گمان می کردند آمریکایی ها نجات بخش آنها هستند قربانی می کنند لذا تحلیل این است که آمریکا نه وارد فاز نظامی می شود و نه مذاکره بلکه منطقه را رها می کند.

مطهری: آمریکا آمادگی جنگ در خلیج فارس را ندارد

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی معتقد است تهدید نفتی آمریکا از سوی روحانی تدبیر خوبی بود که عامل بازدارنده‌ای برای ممانعت از صادرات نفت ایران خواهد شد. علی مطهری در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت ، با اشاره به تهدید تلویحی نفتی آمریکا از سوی روحانی گفت: اقدام ما برای مقابله با تهدیدات نفتی آمریکا مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران بستن تنگه هرمز است. نایب رئیس مجلس شورای اسلامی نوع بیان رئیس جمهور را تدبیر خوبی در تهدید آمریکایی‌ها دانست و خاطرنشان کرد: آمریکایی‌ها آمادگی جنگ جدید در خلیج فارس را ندارند، از این رو سخن آقای رئیس جمهور تهدید خوبی بود که آثار مثبتی خواهد داشت و عامل بازدارنده ای برای ممانعت از صادرات نفت ایران خواهد بود.

دیدار فرماندهان نیروهای دریایی ارتش و سپاه

در همین حال در خبری که در خبرگزاری مهر منتشر شد حاکی از دیدار دریادار خانزادی و سردار علی فدوی فرماندهان نیروی دریایی ارتش و سپاه بود. به نظر می رسد این دیدار در پی تهدید ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز انجام شده باشد هر چند جزییات دقیقی از این دیدار منتشر نشده اما فرماندهان نیروهای دریایی ارتش و سپاه  با یکدیگر در خصوص تعاملات بین این دو نیرو گفت‌وگو کردند.در این دیدار، توسعه تعاملات فی‌مابین در فضای پیچیده امنیتی پیرامون محیط دریایی جمهوری اسلامی ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.دریادار خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این دیدار با اشاره به تدابیر فرماندهی معظم کل قوا (مد ظله العالی) مبنی بر هم‌افزایی نیروهای مسلح، بر توسعه تعاملات برای افزایش سطح آمادگی و توان رزمی در راستای ظرفیت سازی و به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های مشترک نیروهای دریایی ارتش و سپاه تأکید کرد.