جهان: واژه «عيد» در اصل از فعل" عاد (عود)" "يعود" است و براى آن معانى
مختلفى گفته اند: از جمله «خوى گرفته»، «روز فراهم آمدن قوم» و «هر روز كه
در آن، انجمن يا تذكار فضيلتمند يا حادثه بزرگى باشد.»
گويند از آن رو به اين نام خوانده شده است كه هر سال شادى نوينى باز آرد.
(لغتنامه دهخدا) و در فرهنگ معين در اين باره آمده است: عيد، روز مباركى
است كه در آن مردم جشن مى گيرند و شادى مى كنند و در اين روز به همديگر
عيدى مى دهند از قبيل هديه، پول و خلعت.
عيد از منظر امیرالمؤمنین (سلام الله علیه):
عيد از نظر امام على(سلام الله علیه): "هر روزى كه در آن روز، معصيت خدا نشود و گناهى انجام
نگيرد، آن روز عيد خوانده می شود «كل يوم لا يعصى الله تعالى فيه فهو يوم
عيد» و اين فرمايش اميرمومنان(سلام الله علیه) اشاره به اين موضوع دارد كه روز ترك گناه،
روز پيروزى و پاكى و بازگشت به فطرت نخستين است.
از سويد بن عفله نقل شده است كه گفت: در روز عيد بر اميرالمومنين(سلام الله علیه) وارد
شدم و ديدم كه نزد حضرت نان گندم و خطيفه (نان شيرمال) و ملبنه (حلوا شكرى)
است. پس به آن حضرت عرض كردم روز عيد و خطيفه؟!
حضرت فرمود: «انما هذا لمن عيد من غفرله»؛ اين عيد كسى است كه آمرزيده شده
است.
روایت شده است: چيزى به رسم هديه نوروزى خدمت اميرالمومنين(سلام الله علیه) تقديم شد،
حضرت پرسيد: اين چيست؟ عرض كردند: يا اميرالمومنين! امروز نوروز است.
فرمود: هر روز را براى ما نوروز سازيد.
واژه عيد در قرآن:
واژه عيد در قرآن فقط يك بار آمده است:
(اللهم انزل علينا مائده من السماء تكون لنا عيدا لاولنا و آخرنا و آية
منك). [1]
خدايا! نازل كن براى ما مائدهاى از آسمان كه براى اولين و آخرين از ما عيد
باشد و نشانهاى از تو.
در تفسير اين آيه آمده است: عيد در لغت از ماده عود به معنى بازگشت است به
روزهايى كه مشكلات از قوم و جمعيتى برطرف مى شود و بازگشت به پيروزي ها و
راحتى هاى نخستين مى كنند، عيد گفته مى شود و در اعياد اسلامى به مناسبت
اين كه در پرتو اطاعت يك ماه مبارك رمضان و يا انجام فريضه بزرگ حج، صفا و
پاكى فطرى نخستين به روح و جان باز مى گردد و آلودگى ها كه برخلاف فطرت است
از ميان مى رود «عيد» گفته شده است و از آنجا كه روز نزول مائده، روز
بازگشت به پيروزى و پاكى و ايمان به خدا بوده است؛ حضرت مسيح آن را
«عيد» ناميده است. [2]
[1]. سوره مائده، آيه 114.
[2]. تفسير نمونه، ج 5، ص 131.
عيد نوروز از منظر امام صادق(سلام الله علیه):
امام صادق(سلام الله علیه) به يكى از اصحابش به نام معلى بن خنيس در باره عيد نوروز
فرمود: «ان يوم النيروز هواليوم الذى اخذ فيه النبى(صلی الله علیه و آله) لاميرالمومنين(سلام الله علیه)
العهد بغديرخم... و هواليوم الذى ظفرفيه باهل النهروان... و هواليوم الذى
يظفرفيه قائمنا اهل البيت» .
نوروز، روزى است كه پيامبراكرم (صلی الله علیه و آله)در غديرخم براى ولايت اميرالمومنين(سلام الله علیه)
از مردم پيمان گرفت؛ روزى است كه آن حضرت برخوارج نهروان پيروز شد و روزى
است كه قائم ما اهل بيت(عليهم السلام) ظهور خواهد كرد...