به گزارش«شیعه نیوز»، «شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» معاون نخست وزیر و وزیر خارجه قطر به سودان سفر کرده و قرار است در جریان این سفر، نامه رسمی «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر این کشور را به 'عمر البشیر' تسلیم کند.
این دومین نامه ای است که امیر قطر طی کمتر از یک ماه برای عمر البشیر ارسال می کند . نامه اول 28 فوریه (9 اسفند ) توسط سفیر قطر در 'خارطوم' تسلیم رییس جمهوری سودان شد.
وزیر خارجه قطر همچنین قرار است در دیدار با احمد غندور همتای سودانی خود در خصوص مسایل مختلف منطقه، روابط دو جانبه و مسایل مورد علاقه گفت وگو کند.
اوایل اسفند ماه جاری هم «مصطفی عثمان اسماعیل» نماینده سودان در سازمان ملل متحد و معاون عمر البشیر در سفر به دوحه نامه رییس جمهوری این کشور را به شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر ارایه کرد.
منابع قطری گفتند که این نامه درباره تمایل سودان برای تقویت روابط دو جانبه با قطر بود.
تمایل دو کشور برای تقویت روابط در حالی است که تنش میان قطر و چهار کشور عربی به سرکردگی عربستان همچنان ادامه دارد.
عربستان ، بحرین ، امارات و مصر 5 ژوئن 2017 (15 خرداد 96) با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم روابط خود با این کشور را قطع کردند و مرزهای زمینی ، هوایی و دریایی با این کشور را هم بستند.
وزارت خارجه سودان در واکنش به اعلام تحریم ها خواستار «آرامش و تلاش برای پشت سرگذاشتن اختلافات» شد و از اعضای شورای همکاری خلیج فارس خواست، خویشتندار باشند و برای حل اختلاف گفت و گو کنند.
عربستان و امارات با اعمال فشار بر عمر البشیر رییس جمهوری سودان خواستار کاهش روابط خارطوم با دوحه شدند .عربستان برای همراه کردن کشورهای آفریقایی از جمله سودان، آنها را به قطع کمک های مالی، عدم صدور روادید برای حج و عمره و اخراج اتباع آنها از عربستان تهدید می کند و به این وسیله آنان را تحت فشار قرار می دهد.
اما بشیر در پاسخ اعلام کرد که کشورش روابط خود را با ریاض و دوحه همزمان حفظ خواهد کرد.
خارطوم از یک سو نمی خواهد هواداران گروه 'اخوان المسلمین' که بخش عمده ای از جامعه سودان را تشکیل می دهند و از قطر در این بحران حمایت کرده اند را علیه خود تحریک کند و از سوی دیگر تمایلی ندارد کمک های مالی عربستان را از دست بدهد، به همین دلیل همزمان با حضور در ائتلاف عربستان برای علیه یمن، ارتباط با دوحه را هم فراموش نکرده است .
البته نباید توسعه روابط خارطوم – دوحه را جدای از افزایش سطح روابط سودان و ترکیه در نظر گرفت .
سفر دی ماه گذشته «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه به سودان که بسیاری آن را یک سفر تاریخی می دانند، یک گام بزرگ و مهم در راستای همگرایی هر چه بیشتر ترکیه و سودان به شمار می آورند که نگرانی محور عربستان- امارات- مصر را به دنبال داشته است.
در جریان همین سفر بود که ترکیه و سودان موافقت کردند تا جزیره «سواکن» به منظور بازسازی آن تا مدتی به دولت ترکیه واگذار شود. این جزیره در ساحل غربی دریای سرخ قرار دارد و یکی از قدیمی ترین بنادر آفریقا و دومین بندر سودان پس از پورت سودان به شمار می رود. حجاج آفریقایی در گذشته از این جزیره برای سفر به مکه استفاده می کردند و عثمانی ها نیز از موقعیت استراتژیک آن استفاده می کردند.
در عین حال سودان به چند دلیل برای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مهم است، این کشور دروازه ورود به آفریقا محسوب می شود . علاوه بر آن دریای سرخ و باب المندب یک موقعیت راهبردی برای این کشور فراهم کرده است . شاید بتوان گفت که سودان پل میان کشورهای خلیج فارس و آفریقا به حساب می آید.
دوم، سودان از منابع طبیعی سرشار نیز بهره مند است به طوریکه مصطلح است که می گویند 40 درصد از زمین های کشاورزی جهان عرب در سودان قرار دارد.
سوم، سودان به لحاظ موقعیت جغرافیایی در شمال شرقی آفریقا قرار دارد، ولی به لحاظ گسترش در صحرای مرکزی آفریقا، جزء نقاط مرکزی این قاره نیز محسوب می شود. این کشور با مصر، لیبی، چاد، آفریقای مرکزی، کنگو، کنیا، اوگاندا و اتیوپی مرز مشترک دارد.
همسایگی با هشت کشور پر اهمیت آفریقا و نیز قرار گرفتن آن در مجاورت دریای سرخ و خاورمیانه و از جهتی وجود منابع ارزشمند معدنی و زراعی قابل توجه در آن، موجب شده که این سرزمین از اهمیت ویژه ای نزد قدرت های جهانی برخوردار شود.
چهارم، رود نیل و ساختن سد النهضه بر روی این رود نیز از دیگر مسائلی است که به اهمیت سودان می افزاید. این رود از کشورهای اوگاندا، سودان و مصر و از شهرهای مهمی چون خارطوم پایتخت سودان و قاهره پایتخت مصر، می‌گذرد.
اتیوپی طی سال های اخیر طرح احداث سد النهضه بر روی این رود را در دست اجرا دارد .
احداث این سد البته نگرانی هایی را در قاهره درباره تاثیر آن بر جریان رود نیل و سهم مصر از آن ایجاد کرده است. اما سودان ساخت این سد را در راستای سیاست های خود ارزیابی می کند.
از سوی دیگر سودان با مصر بر سر مثلث «حلایب – شلاتین و ابومارد» اختلاف دارد و اخیرا تنش میان دو کشور افزایش یافته است .
این منطقه از سال 1995 میلادی (1374 خورشیدی) در کنترل مصر بوده است، اما سودان این سرزمین را بخشی جدانشدنی از خاک خود می داند.
در همین راستا دولت «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر که با بحران های اقتصادی و اجتماعی فراوانی روبه رو است، تلاش کرده در بحران جدید میان کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس ضمن جانبداری از عربستان و به ویژه واگذاری دو جزیره «تیران و صنافیر» در دریای سرخ به ریاض، احتمال حمایت سعودی ها از سودان در اختلاف تاریخی مثلث حلایب را به حداقل برساند.
روابط سودان و مصر هیچ گاه طبیعی نبوده به ویژه طی سی سال گذشته و به طور مشخص از زمان به قدرت رسیدن عمر البشیر رئیس جمهور سودان از طریق یک کودتای نظامی در سال 1989 با شرکت «حسن الترابی» اندیشمند اسلامگرای درگذشته و گروهی از افسران معروف به تمایلات اسلامگرایی اخوانی، خوب نبوده است.
تنش و بحران در روابط مصر و سودان زمانی به اوج خود رسید که سودان متهم به دست داشتن در تلاش برای ترور «حسنی مبارک» رئیس جمهوری مصر در آدیس آبابا در 26 ژوئن سال 1995 شد و اگر هم اندکی گشایش در روابط دو کشور هر از چند گاهی رخ می دهد، بیشتر سطحی است و دیری هم نمی پاید.
با توجه به اهمیت مسایل ذکر شده ، اکنون توسعه روابط با کشور سودان به یکی از راهکارهای قطر برای مقابله با تحریم های کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر تبدیل شده است.
قطر که طی 9 ماه گذشته توسط چهار کشور عربستان ، امارات ، بحرین و مصر تحریم شده، تلاش دارد با نزدیک شدن به سودان ، فشار بیشتری بر مصر وارد کند.
طی ماههای اخیر غیر از سودان ، کشورهای جیبوتی و اتیوپی هم به صحنه درگیری میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شده است .
دولت جیبوتی 24 فوریه (5 اسفند) قرارداد خود با شرکت بنادر دبی را که به موجب آن اداره بندر «دورالی» به این شرکت سپرده شده بود، لغو کرد. دولت فدرال سومالی هم قرارداد همکاری با اداره بنادر امارات موسوم به «بربره» را به هم زد و امارات را به نقض قوانین بین المللی متهم کرده است.
امارات مدعی است این تصمیمات بر اثر فشارهای قطر به این کشورها گرفته شده است .
علاوه بر این سنگال و چاد با جدا کردن راه خود از تحریم کنندگان قطر، روابط سیاسی با دوحه را از سر گرفتند و از اردوگاه عربستان و امارات خارج شدند.
به نظر می رسد تنش میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اکنون به بخش مهمی از قاره آفریقا رسیده است.