به گزارش«شیعه نیوز»، بی بی سی مدعی است تحقیقات گزارشگران این شبکه در افغانستان نشان می دهد طالبان که آمریکا میلیاردها دلار صرف شکست دادن آن کرده، اکنون به طور علنی در ۷۰ درصد از خاک افغانستان فعال است.
ماه‌ها تحقیق در سراسر افغانستان نشان می‌دهد که پس از خروج نظامیان خارجی در سال ۲۰۱۴ مناطق بیشتری در معرض تهدید و یا در کنترل طالبان قرار گرفته است.
دولت افغانستان این گزارش را بی‌اهمیت دانسته و می‌گوید که بیشتر مناطق در کنترل دولت است. اما در حملات اخیر طالبان و گروه تروریستی داعش در کابل و مناطق دیگر افغانستان شمار زیادی از افراد کشته شده اند. پاسخ مقام های افغان و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به این حملات، رد کردن گفتگو با طالبان بوده است.
تحقیق بی‌بی‌سی چگونه انجام شد؟
تحقیق بی‌بی‌سی که در اواخر سال ۲۰۱۷ شروع شد، تصویر نادری از وضعیت امنیتی در تمامی ولسوالی‌های افغانستان از ۲۳ آگوست تا ۲۱ نوامبر ۲۰۱۷ ارایه می‌کند. شبکه‌ای از گزارشگران بی‌بی‌سی در سراسر افغانستان با بیش از ۱۲۰۰ نفر از منابع محلی در هر کدام از ۳۹۹ ولسوالی این کشور حرف زدند تا تصویری همه‌جانبه از حملات شورشیان در همین دوره زمانی به دست آورند. این گفتگوها یا به صورت تلفنی و یا حضوری انجام شده است و همه اطلاعات به دست‌آمده دست‌کم با ۲، و در بیشتر موارد حتی تا ۶ منبع دیگر هم بازبینی شده است. در برخی موارد گزارشگران بی‌بی‌سی به ایستگاه‌های محلی که از آنجا افراد به مناطق دورافتاده سفر می‌کنند، رفتند تا اطلاعات درباره وضعیت را دوباره با آنها چک کنند.
نتیجه این گزارش تحقیقی نشان می‌دهد که حدود ۱۵ میلیون نفر یعنی نصف جمعیت افغانستان، در مناطقی زندگی می‌کنند که یا در کنترل طالبان قرار دارد و یا به صورت علنی در آنها حضور دارند و به طور مرتب مورد حمله آنها قرار می‌گیرد.
میزان پیشرفت طالبان فراتر از مرکز اصلی شان در جنوب افغانستان، در مناطق شمالی، غربی و شرقی امری بدیهی است. مناطقی از جمله سنگین، موسی‌قلعه و نادعلی در هلمند که نیروهای به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۱ پس از سرنگونی طالبان آن ها را تصرف مکرده بودند، مجددا از ۲۰۱۴ به این طرف به دست طالبان سقوط کرده است.
تحقیق بی‌بی‌سی همچنین نشان می‌دهد که داعش بیشتر از هر زمان دیگر در افغانستان فعال است، هرچند قدرت به مراتب کمتری از طالبان دارد.
چه میزان از خاک افغانستان در کنترل طالبان است؟
به دست آوردن اطلاعات دقیق و قابل اتکا پس از خروج نظامیان خارجی و تحویل مسئولیت‌های امنیتی به نیروهای افغان روز به روز مشکل تر می‌شود. بررسی‌های قبلی درباره قدرت طالبان که بدون دسترسی به اطلاعات تمامی ولسوالی‌های کشور انجام شده، با این هشدار همراه بود که ممکن است وضعیت واقعی بدتر باشد.
مطالعه بی‌بی‌سی نشان می‌دهد که طالبان اکنون ۱۴ ولسوالی افغانستان (۴ درصد از خاک کشور) را در کنترل کامل خود دارند. همچنین در ۲۵۳ ولسوالی دیگر (۶۶ درصد از افغانستان) حضور فعال و علنی دارند. این میزان از قدرت طالبان به طور چشمگیری بالاتر است از آنچه که قبلا درباره قدرت طالبان تخمین زده می‌شد.
در مناطقی که در آن طالبان حضور فعال و علنی دارند، شورشیان حملات زیادی علیه مواضع نیروهای دولتی انجام می‌دهند. از حملات گروهی بر پایگاه‌های ارتش گرفته تا حملات پراکنده و انفرادی و کمین‌ها علیه کاروان‌های ارتش و پاسگاه‌های پلیس.
حملاتی که در دوره زمانی این گزارش تحقیقی به ثبت رسیده است تناوب ثابتی نداشته است: از وقوع یک حمله در هر سه‌ماه (حضور ضعیف طالبان) تا دو بار در هفته (حضور قوی طالبان).
در این گزارش تحقیقی، ولسوالی‌هایی در کنترل دولت خوانده شده است که نماینده دولت از کابل به عنوان ولسوال (فرماندار)، رئیس پلیس و یا رئیس دادگاه در آن حضور و فعالیت دارند.
بی‌بی‌سی در جریان تحقیق دریافت که در ۱۲۲ ولسوالی (اندکی بیشتر از ۳۰ درصد کشور) طالبان به طور علنی حضور ندارند. این مناطق به عنوان مناطق در کنترل دولت نام گذاری شده است اما به این معنا نیست که در این مناطق هیچ رویداد خشونت باری رخ نمی‌دهد.
به طور مثال کابل و شهرهای بزرگ دیگر در دوره زمانی این تحقیق، پیش و پس از آن شاهد حملات گسترده‌ای بوده است که در مناطق همجوار و یا از سوی هسته‌های مخفی طراحی می‌شوند.
در جریان تحقیق این گزارش همچنین شواهدی از بالا رفتن مالیاتی که طالبان از مردم می‌گیرند هم به دست آمد. تحقیق بی‌بی‌سی توسط شبکه تحلیلگران افغانستان که از سال ۲۰۰۹ به این طرف فعالیت دارند، مورد بررسی قرار گرفت و کیت کلارک، یکی از مدیران این نهاد می‌گوید: گزارشی که اینچنین درباره جنگ افغانستان تحقیق شده باشد، خیلی کم است و از آن باید استقبال شود. یافته‌ها تکان‌دهنده است اما متاسفانه تعجب‌برانگیز نیست. این یافته‌ها یک نقشه دقیق از میزان درگیری در افغانستان است.
داعش در افغانستان چقدر قدرت دارد؟
در حالی که داعش نشان داد که می‌تواند محلاتی را در مناطقی مثل کابل هدف قرار بدهد، آنها بیشتر محدود به مرکز اصلی خود در یک منطقه نسبتا کوچک در ولایت شرقی ننگرهار در مرز پاکستان هستند.
در جریان این تحقیق دست‌کم ۵۰ نفر در جلال‌آباد، مرکز ولایت ننگرهار به قتل رسیدند. برخی از قربانیان به ضرب گلوله و برخی در انفجار و سه نفر هم توسط داعش سربریده شدند.
مردم محل و مقام‌هایی را که بی‌بی‌سی با آنها صحبت کرده است می‌گویند که داعش اکنون در ۳۰ ولسوالی افغانستان نه تنها در شرق، بلکه در ولسوالی‌هایی مثل کوهستانات و خان‌آباد در شمال هم حضور دارد و برای کنترل مناطق بیشتر هم با نظامیان افغان و هم با طالبان می‌جنگد. در جریان سال ۲۰۱۷ شمار حملاتی که به این گروه نسبت داده می‌شود، افزایش یافت. حملات داعش در بیشتر موارد مراکز شهری و اکثرا شیعیان را هدف قرار می‌دهد. چیزی که در ۴۰ سال جنگ افغانستان بی‌سابقه بوده است.
داعش هیچ یک از ولسوالی‌های افغانستان را به طور کامل در کنترل ندارد. با این حال اما بخشی‌هایی از ولسوالی درزاب را به تصرف درآورده است و صدها نفر را از خانه‌های شان آواره کرده است.
چه میزان از قلمرو افغانستان در اختیار دولت است؟
وقتی یافته‌های بی‌بی‌سی برای شاه‌حسین مرتضوی، سخنگوی رئیس‌جمهوری غنی توضیح داده شد، او گفت: در برخی ولسوالی‌ها، مناطق شاید دست به دست شوند. اما اگر به وضعیت امسال (۲۰۱۷/۲۰۱۸) نگاه کنید، فعالیت‌های طالبان و داعش به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است.
او افزود: نیروهای امنیتی افغان، جنگ در روستاها را برده‌اند. دیگر ممکن نیست که شورشیان کنترل یک ولایت را به دست بگیرند و یا یک ولسوالی بزرگ و یا یک بزرگ راه را. هیچ شکی نیست که آنها تاکتیک جنگ را عوض کرده‌اند و مساجد و بازارها در کابل را مورد حمله قرار می‌دهند.
او همچنین گفت: برداشت من این است که گزارش بی‌بی‌سی تحت تاثیر گفتگوها با مردمی قرار گرفته است که شاید رویدادی را برای یک ساعت یا یک روز تجربه کرده باشند. اما فعالیت‌ها و خدماتی که توسط مسئولان محلی ما در تمام ولسوالی‌ها ارایه می‌شود نشان می‌دهد که دولت یک اکثریت قاطع ولسوالی‌ها را در اختیار و کنترل دارد، به جز چند ولسوالی که طالبان در آن حضور دارند.