به گزارش«شیعه نیوز»، مرگهای زودرس در ایران با جمعیت 81.3 میلیون نفری، در حالی هنوز از نگرانی‌های جدی نظام سلامت است که در عین حال سن امید به زندگی ایرانیان همچنان رو به افزایش است.
امید به زندگی در زمان تولد در ایران از 1990 تا 2016
نرخ امید به زندگی در ایران از 71.1 سال در زنان و 65.2 سا ل در مردان طی سال 1990 به 78.4 سال در زنان و 73.8 سال در مردان طی سال 2016 ارتقا یافته است.
آماری که ملک‌زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت، از مرگ‌ومیر در ایران طی سالهای 1990 تا 2016 ارائه کرده است نشان می‌دهد که تعداد 360 هزار مرگ (219 هزار در مردان و 141 هزار در زنان) در سال 2016 در ایران رخ داده است که معادل 443 مورد مرگ به‌ازای هر 100 هزار نفر بوده است، این در حالی است که در سال 1990، 340 هزار مرگ رخ داده که معادل 606 در هر 100 هزار نفر بوده و روندی کاملاً طبیعی را طی کرده است.
وی همچنین یادآور شد: نگاهی به نرخ استانداردشده سنی مرگ‌ومیر در ایران نشان می‌دهد که این نرخ در سالهای 1991 تا 2016 به‌عللی همچون افزایش بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی و دسترسی بیشتر به خدمات سلامت، کاهش مرگ‌ومیر کودکان و مادران، کاهش مرگ‌ومیر بر اثر تصادفات جاده‌ای شیب نزولی داشته و 27 درصد کاهش یافته است.
ملک زاده، گریزی نیز به روند مرگ‌ومیر کودکان زیر یک و زیر 5 سال می‌زند: در ایران نرخ مرگ‌ومیر کودکان زیر یک سال به‌ازای هر هزار تولد زنده، از 53.4 مرگ در 1990 به 15.1 مرگ در سال 2016 کاهش پیدا کرده است. در همین مدت زمان، نرخ مرگ‌ومیر زیر 5 سال به‌ازای هر هزار تولد زنده از 67.4 درصد به 17.8 درصد رسیده است.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت در ادامه به روند مرگ‌ومیر زنان و مردان طی سالهای 1990 تا 2016 پرداخت و گفت: شمار مرگ‌ومیر مردان در سال 1990، 200 هزار نفر و زنان 140 هزار نفر بوده که در سا ل 2016 به‌ترتیب به 219 هزار مرگ در مردان و 141 هزار مرگ در زنان رسیده است و مجموع مرگها از 340 هزار در 1990 به 360 هزار در سال 2016 افزایش یافته است. این افزایش، طی 26 سال کاملاً طبیعی است، اما اگر نرخ مرگ‌ومیر را در مقیاس استانداردشده سنی در ایران بررسی کنیم، این نرخ، 27 درصد کاهش یافته است.
به‌گفته وی، بین علل کلی مرگ‌ومیر در ایران در حالی که سهم بیماریهای غیرواگیر در سال 1990 نزدیک به 50 درصد، بیماریهای واگیر بیش از 20 درصد و تصادفات جاده‌ای بیش از 30 درصد بوده است، در سال 2016 بیماریهای غیرواگیر سهم 80درصدی، بیماریهای واگیر سهم بیش از 10درصدی و تصادفات جاده‌ای سهم کمتر از 10 درصد داشته است.
ملک‌زاده در ادامه تشریح علل مرگ‌ومیر ایرانی‌ها و پس از اشاره به علل کلی، به 10 علت مهم مرگ‌ومیر در کشور پرداخت: بر اساس مطالعه جهانی بار بیماریها، 10 علت مهم مرگ‌ومیر در ایران طی سال 2016 شامل بیماری ایسکمیک قلبی، سکته مغزی، تصادفات جاده‌ای، پرفشاری خون، آلزایمر، دیابت، بیماری مزمن انسدادی ریوی، بیماری مزمن کلیوی، سایر بیماریهای قلبی عروقی و سرطان معده بوده‌اند.
محقق برجسته کشور خاطرنشان کرد: از سال 2005 تاکنون بیماری ایسکمیک قلبی در تمامی سالها اولین علت مرگ در ایران بوده است و در سال 2016 این بیماری بیش از 25 درصد کل مرگها را به خود اختصاص داده است.
وی گفت: از سال 2005 تا 2016، سکته مغزی از رتبه سوم به رتبه دوم علل مرگ‌ومیر ایرانی‌ها رسیده است. در سال 2016، سکته مغزی علت حدود 29 هزار مرگ بوده است.
ملک‌زاده افزود: تصادفات جاده‌ای عامل بیش از 26 هزار مرگ در ایران بوده‌اند. تصادفات جاده‌ای، اکنون، سومین عامل مرگ‌ومیر ایرانی‌هاست.
نویسنده همکار در مطالعه جهانی بار بیماریها همچنین گفت: فشار خون به‌عنوان چهارمین علت مرگ‌ومیر ایرانی‌ها، مسئول بیش از 79 هزار مرگ در ایران در تمامی سنین و دو جنس (45 هزار مرگ در مردان و 34 هزار مرگ در زنان) بوده است.
به‌گفته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، آلزایمر پنجمین علت مهم مرگ‌ومیر در ایران به‌شمار می‌رود.
رییس پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: دیابت در حالی که نهمین علت مرگ‌ومیر در کشورهایی با درآمد کم و متوسط در سال 2016 بوده است در سال 2006، هفدمین علت مرگ در این کشورها به‌شمار می‌رفته است. دیابت علت 1٫43 میلیون مرگ در سال 2016 بوده که در مقایسه با سال 2006 حدود 31 درصد افزایش پیدا کرده است.
نگاهی به آمار مرگ‌ومیر در ایران نیز نشان می‌دهد: دیابت جایگاه ششم را در علت مرگ طی سال 2016 داشته است. این بیماری در سال 2016 عامل بیش از 14 هزار مرگ بوده است.
ملک‌زاده با استناد به یافته‌های مطالعه جهانی بار بیماریها گفت: بیماریهای مزمن ریوی هفتمین و بیماریهای مزمن کلیوی هشتمین علت مهم مرگ‌ومیر ایرانی‌ها در حال حاضر هستند.
به‌گفته وی بیماریهای مزمن انسدادی ریوی عامل 9600 مرگ و بیماری مزمن کلیوی نیز عامل 9300 مرگ در سال 2016 بوده‌اند.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت گفت: سایر بیماریهای قلبی نهمین علت مرگ‌ومیر ایرانی‌ها را به خود اختصاص داده است. این بیماریها شامل سایر بیماریهای نارسایی قلبی، نارسایی‌های مادرزادی، بیماریهای رماتیسمی و... هستند.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت همچنین اعلام کرد: در سال 2016، مجموعه سرطان‌ها عامل بیش از 54 هزار مرگ در دو جنس و تمامی سنین بوده‌اند که سرطان معده دهمین علت مهم مرگ‌ومیر ایرانی‌ها و عامل 9 هزار مرگ‌ومیر و مرگبارترین سرطان بوده است.
ملک‌زاده سپس به تشریح مرگهای زودرس در ایران پرداخت و گفت: نگاهی به آمار مرگهای زودرس در ایران در سال 1990 نشان می‌دهد: بین 340 هزار مرگ، 277 هزار مرگ، معادل 81 درصد مرگها، زودرس (زیر 70 سال) بوده است. به‌عبارتی، 82 درصد مرگهای مردان (معادل 164 هزار مرگ) و 80 درصد مرگهای زنان (معادل 113 هزار مرگ) زودرس بوده است.
همچنین در سال 2016، از مجموع 360 هزار مرگ، 193 هزار مرگ معادل 53 درصد از کل مرگها زودرس (زیر 70 سال) بوده است که از این تعداد مرگ زودرس، 124 هزار مرگ مردان (57 درصد از کل مرگهای مردان)، و 69 هزار مرگ زنان (49 درصد از کل مرگهای زنان) زودرس بوده است.
این ارقام اگرچه نشان می‌دهد که مرگهای زودرس در ایران روند کاهشی داشته است اما چنانچه ملک‌زاده معاون تحقیقات وزیر بهداشت تأکید می‌کند تعداد مرگهای زودرس در ایران همچنان بالا و موجب نگرانی است و کاهش مرگهای زودرس در ایران باید یکی از مهمترین برنامه‌های وزارت بهداشت باشد.
به‌گفته ملک‌زاده، ایسکمیک قلبی، تصادفات جاده‌ای، تولدهای زودرس، نواقص مادرزادی، بیماریهای مغز و اعصاب، فشار خون، دیابت، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی، آسیب به خود، سایر بیماریهای قلبی عروقی مهمترین علل مرگهای زودرس در ایران هستند.
10 علت عمده مرگ‌ومیر زودرس در زنان ایرانی
نکته مهم دیگری که وی به آن اشاره می‌کند این است که رتبه‌بندی علل عمده مرگهای زودرس در زنان و مردان ایرانی تا حدودی متفاوت است.
به‌گفته وی، ایسکمیک قلبی، بیماریهای مغز و اعصاب، فشار خون بالا، آلزایمر، دیابت، تصادفات جاده‌ای، سایر بیماریهای قلبی عروقی، بیماریهای مزمن کلیوی، نواقص مادرزادی و تولدهای زودرس از مهمترین علل مرگهای زودرس بین زنان ایرانی است.
اما رتبه‌بندی مهمترین علل مرگهای زودرس مردان ایرانی نشان می‌دهد ایسکمیک قلبی، تصادفات جاده‌ای، بیماریهای مغز و اعصاب، فشار خون، آلزایمر، بیماریهای مزمن انسدادی ریوی، سرطان معده، بیماریهای مزمن کلیوی و تولدهای زودرس، 10 علت مهم مرگ‌ومیرهای زودرس بین مردان ایرانی طی سال 2016 بوده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت عوامل خطر مرگهای زودرس در ایران را فشار خون بالا، چربی خون، قند خون، چاقی و اضافه‌وزن، بی‌تحرکی، مصرف نمک به‌مقدار دو برابر متوسط جهانی، مصرف تریاک و دخانیات، مصرف الکل، تغذیه ناسالم و عدم استفاده از سبزیجات و میوه‌های تازه و سوابق ژنتیکی برشمرد.
وی به یک نکته مهم در این باره اشاره کرد: وقتی گفته می‌شود ایسکمیک قلبی عامل نیمی از مرگهای زودرس در ایران است و سبب شده سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از میانگین کشورهای اروپایی است بدان معناست که اگر ما بتوانیم مانع سکته‌های قلبی در ایران شویم یعنی مشکل نیمی از مرگهای زودرس را حل کرده‌ایم.
ملک‌زاده تأکید کرد: هرچه سن امید به زندگی افزایش یابد، مرگهای زودرس در کشور نیز کاهش خواهد یافت.