اختلاف نظر میان اهل سنت در موضوع زيارت قبور

برای مشروعیت زیارت قبور به ویژه قبر پیامبر(ص) می‌توان به آیه زیر استشهاد كرد:(وَلاَ تُصَلِّ عَلَی أَحَد مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلاَ تَقُمْ عَلَی قَبْرِهِیإِنَّهُمْ كَفَرُواْبِاللَّهِ وَرَسُولِهِی وَمَاتُواْوَهُمْ فَـسِقُونَ)(1)

«هرگز بر مرده هیچ یك از آنان (منافقان) نماز مگزار و بر قبر آنان (برای آمرزش خواهی) نایست. آنان به خدا و پیامبر او كفر ورزیده و در حالی كه فاسق و بدكارند، مرده اند».

در این آیه، خداوند برای كوبیدن شخصیت منافق به پیامبر دستور می‌دهد كه هیچ گاه بر جنازه هیچ یك از منافقان نماز نگزارد و بر قبر آنان نایستد. مفهوم این سخن آن است كه این كار درباره غیر منافق (مؤمنان) خوب و شایسته است.

باید دانست برخی از مفسران مانند بیضاوی و نویسنده روح البیان از اطلاق آیه (وَلاَ تَقُمْ عَلَی قَبْرِهِ) معنای گسترده آن؛ یعنی توقف هنگام دفن و پس از آن را برداشت كرده اند.

نكته قابل توجه اینكه سلام كردن، غیر از زیارت كردن است. یكی از عالمان اهل سنت می‌نویسد: «پس از آنكه برتری و مشروعیت سلام گفتن بر پیامبر در زمان حیات ایشان ثابت شد، پس از رحلت نیز ثابت خواهد بود؛ زیرا با ادله دیگر به اثبات رسیده است كه پیامبر پس از رحلت، زندگی برزخی دارد و سلام مردم را می شنود و جواب می گوید و اعمال مردم بر او عرضه می شود.»(2)

خداوند در آیه 64 سوره نساء می فرماید: (وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّـلَمُواْأَنفُسَهُمْ جَآءُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْاللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْاللَّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا)(3)

اگر آنان وقتی بر خود ستم كرده بودند، پیش تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر اكرم(ص) نیز برای آنان آمرزش می خواست، همانا خدا را توبه پذیر و مهربان می‌یافتید.

از این رو، دانشمندان اسلامی از این آیه، معنای عموم را فهمیده و آن را شامل زندگی و مرگ پیامبر دانسته اند. حتی گفته اند مستحب است این آیه كنار قبر آن حضرت تلاوت شود.(4)

سبكی در شفاء السقام می‌گوید: اگرچه آیه مربوط به حال حیات پیامبر است ولی این رتبه و مقامی است كه با موت حضرت قطع نمی‌شود.(5)»

پی‌نوشت‌ها