فردا: در حال حاضر در كشور ما 39 سايت همسريابي فعاليت مي كنند كه در اين بين دو بنگاه همسريابي اينترنتي نيز به صورت اسلامي تأسيس شده اند و اين درحالي است كه سوء استفاده ها و آسيب هاي اجتماعي ايجاد شده در اين زمينه نگراني هاي جدي را در مورد شكل گيري يك بحران اجتماعي در آينده موجب شده است.
ازدواج اينترنتي و همسريابي آن لاين براي نخستين بار در فرانسه و در يكي از شهرهاي اطراف پاريس شكل گرفت. آن هم در شرايطي كه نزديك به دو دهه از فعالیت موسسات همسریابی مي گذشت و اين موسسات به فعاليت خود شكل روشن تري داده بودند. از اين روز برخي از آنها به بنگاه هاي اقتصادي تبديل شده و به اين دليل برای بازاریابی و کسب درآمد بیشتر دامنه فعالیت خود را به اینترنت نیز کشاندند.
در ايران نيز هرچند استقبال از سايت هاي غير رسمي همسريابي اينترنتي در ميان كاربران به شدت افزايش يافته است اما اين پديده در كشور ما سابقه اي سه ساله دارد و هنوز مدت زمان زيادي از تاسيس و راه اندازي نخستين بنگاه هاي همسريابي اينترني نمي گذرد. با اينهمه تعداد اين سايت ها و مراكز همسريابي مجازي و اينترنتي در حال حاضر در كشور ما به 39 سايت مي رسد كه بر اساس تحقيق صورت گرفته توسط سازمان ملي جوانان به نظر مي رسد در ميان اين 39 سايت، دو بنگاه همسريابي اينترنتي به صورت اسلامي تاسيس شده و در اين چارچوب به فعاليت مي پردازند.
تمايل به ازدواج اينترني و استفاده از سايت هاي هسمريابي در حالي از سوي جامعه شناسان و آسيب شناسان اجتماعي نوعي بحران به شمار مي رود كه در شرايط فعلي و بر اساس آمار اداره كل مطالعات اجتماعی و بررسیهای اجتماعی ناجا، 63 الی 68 درصد چت روم ها در اختیار جوانان قرار دارند؛ و در اين ميان جوانان ایرانی حتی گوی سبقت را از امریكايي ها و كانادايي ها هم ربوده اند. از سوي ديگر گفته مي شود .
محتوای 48 درصد این چت رومها را اطلاعاتی چون عكس در برگرفته و همين مساله تاثيرپذيري نوجوانان و جوانان را افزايش مي دهد. به اين ترتيب فعاليت هاي سايت هاي همسريابي اينترنتي در چنين فضايي پديده عجيب منحصر به فردي به نظر نمي رسد چرا كه در حال حاضر بسیاری از جوانان مدت هاي طولاني از وقت خود را به صورت متناوب صرف نشستن پای دوستي های مجازی مي كنند.
اين اتفاق به گفته دكتر امان الله قرايي مقدم، آسيب شناس خانواده ويژه افرادي است كه در جامعه شتاب زندگي مي كنند و از آداب و سوم آشنايي و ازدواج به صورت سنتي فاصله گرفته اند.
وی در گفتگو با خبرنگار ما در اينباره مي گويد: « پيش بيني مي شد كه با ورود تكنولوژي ارتباطي جديد و شكل گيري دهكده جهاني اين گونه اتفاق ها در محدوده دوستي و ازدواج هم رخ دهد اما با ورود اينترنت، حركت به سمت الگوهاي جديد براي آشنايي، سريع تر شد و حالا جوانان وسيله اي در اختيار دارند كه مي توانند از آن براي آشنايي و همسريابي هم استفاده كنند اگرچه در موارد بسياري نيز از آن سوء استفاده مي شود.»
استفاده از اينترنت براي دوست و همسريابي ظاهرا در جامعه فعلي كه بر پايه ارتباطات نوين شكل گرفته و اداره مي شود آسانترين راه تشكيل زندگي مشترك به نظر مي رسد. اما واقعیت اين است که فضای مجازی نمی تواند ملاک دقیق و قابل اعتنایی برای یافتن یک شریک دایمی به حساب آید. از سوي ديگر بررسي ها نشان مي دهد بسياري از افراد به منظور دوستیابی به سايت هاي همسريابي مراجعه مي كنند اما به تدریج علایق ناشی از احساسات ناپایدار باعث تمایل به تداوم رابطه و در نهایت ازدواج مي شود.
به همين دليل آسيب شناسان اجتماعي اينگونه آشنايي ها را كه به ازدواج منجر مي شود چندان موفق ارزيابي نمي كنند.
همانگونه كه قرايي مقدم تاكيد مي كند: «بررسي ها نشان مي دهند چون دوستي ها و آشنايي هاي اينترنتي تعهدي ميان افراد به وجود نمي آورد مي تواند خيلي زود به جدايي منجر شود. از سوي ديگر شناختي كه از اين طريق شكل مي گيرد چندان كامل و حتي مناسب نيست.»
اين كارشناس اجتماعي ازدواج هايي را كه به واسطه سايت هاي همسريابي اينترنتي صورت مي گيرد همچون تجربه ازدواج هاي دانشجويي ناموفق مي داند و مي افزايد: ازدواج بايد با آگاهي و درك عميق صورت بگيرد. چون تحقيقات نشان مي دهد ازدواج هاي اينترني اگر هم اتفاق بيفتند از روي عقل و منطق نيستند .»
اسلامي بودن به معناي تاييد فعاليت سايت هاي همسريابي نيست
هرچند كه در حال حاضر از ميان 39 سايت همسريابي اينترني دو سايت با عنوان سايت هسمريابي اسلامي به فعاليت مي پردازند اما به گفته متخصصان و كارشناسان فرهنگي و اجتماعي چنين توجيهي نيز نمي تواند فعاليت اين سايت ها را با تاييد همراه سازد. چندي پيش جواد آرين منش، نايب رييس كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي در اينباره گفته بود: « بعید به نظر می رسد سایت های اینترنتی با انگیزه های الهی و شرعي به دختران و پسران اطلاعاتي درباره ازدواج و خانواده ارائه دهند.»
همچنين حجت‌الاسلام سید جواد موسوی ، معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی نيز سوء استفاده‌های اخلاقی و امنیتی از فضاي سايت هاي همسريابي اينترنتي را نگران كننده خوانده و گفته بود: « استفاده از وسایل ارتباطی اینچنيني، آفتهای بسیاری دارد که بیشترین ضرر آن نصیب خانمها می شود به طوری که جرمهای اینترنتی بسیاری در این خصوص صورت گرفته است.»
قرايي مقدم نيز صرف اسلامي بودن سايت هاي همسريابي را بر عملكرد مناسب آنها موثر نمي داند و مي گويد:« البته شكي نيست كه باورهاي ديني بر كاهش اختلاف و جدايي موثر است؛ اما درباره سايت هاي اسلامي همسريابي چنين تضميني وجود ندارد چنانچه ازدواج هاي دانشجويي و توصيه به ازدواج موقت نيز كه پس از انقلاب بر آنها تاكيد شد در اين زمينه موفق نبودند.»
ضرورت نظارت نهادهاي واقعي بر موسسات همسريابي مجازي
چندي پيش در ميزگردي كه با موضوع شيوه‌هاي همسريابي در ايران و نقش شبكه هاي اطلاع رساني در همسريابي با تأكيد بر اينترنت، برگزار شد؛ كارشناسان بر تشكيل شوراي هماهنگي نظارت بر سايت هاي اينترنتي در اين زمينه تاكيد كردند. چرا كه به اعتقاد آنها و بر اساس تحقيقات و بررسي هاي صورت گرفته در جريان استفاده از سايت هاي همسريابي بسياري از اطلاعات كاربران به صورت غيرواقعي درج شده و حتي ممكن است افراد خود را در شغل و سني غيرواقعي معرفي کنند و اين در حالي است كه در چنين فضايي ارتباط بيشتر به تعميق مسائل عاطفي و انحراف رفتاري منتهي مي شود.
از اين رو بهترين حالت فعاليتهاي اين سايتها در شرايط نظارت نهادها و سازمانهاي واقعي عنوان شد. با اينهمه قرايي مقدم بر اين باور است كه ازدواج در شرايط آشنايي در سايت هاي همسريابي اينترنتي حتي اگر با نظارت نهادهاي واقعي هم صورت بگيرد چون بر اساس آگاهي نيست موفق نخواهد بود. از سوي ديگر اين مساله مي تواند به سوء استفاده هاي عاطفي از يك قشر خاص منجر شود ، به گونه اي كه اين آسيب شناس مي گويد:« تحقيقات نشان مي دهد 80 درصد پسرها حاضر نيستند با دختراني كه قبلا با آنها رابطه صميمي داشته اند ازدوج كنند و براي استفاده يا سوء استفاده جنسي به سايت هاي دوست و همسريابي مراجعه مي كنند .چون واقعا قصد ازدواج ندارند و هدفشان فريب دختران است.»
با اينهمه فعاليت سايت هاي همسريابي حتي اگر به مذاق كارشناسان ، متخصصان و مسئولان اجتماعي و فرهنگي هم خوش نيايد در حال حاضر با امکانات منحصر بفردی چون آلبوم تصاویر، تالارهای گفتگو و چت روم ها ادامه دارد و اين اتفاقي است كه در كشورهاي اروپايي نيز شاهد شكل گيري و رواج آن هستيم با اين تفاوت كه در اين جوامع طرفین پس از این كه تصمیم به ازدواج گرفتند شرایط خود را صادقانه بیان و با هم ازدواج می كنند.
اما در كشور ما هنوز فرهنگ استفاده مناسب از چنين فضايي وجود ندارد و به نظر مي رسد اينگونه آشنايي در موارد بسياري با دروغ و فريب همراهند. شايد از اين روست كه كارشناسان در زمينه فروپاشي خانواده به مسئولان درباره ظهور و رواج پديده اي به نام همسريابي اينترنتي نيز هشدار مي دهد و آن را از جمله عوامل بروز اختلاف ميان زوج هاي جوان مي دانند و پرونده هاي متتعد موجود در دادگاه هاي خانواده را بر اين مساله گواه مي گيرند.