به گزارش «شیعه نیوز»، چندی پیش بود که رسانه‌های مصری از تصمیم ایالت متحده آمریکا برای قرار دادن جمعیت اخوان المسلمین در لیست گروهک‌های تروریستی پرده برداشتند؛ خبری که واکنش‌های مختلفی را در محافل سیاسی و بدنه اجتماعی جامعه مصر به همراه داشت.
خبرگزاری رویترز در یادداشتی به نقل از منابع نزدیک به ترامپ رییس جمهور آمریکا می‌نویسد: گروهی به رهبری مایکل فلین مشاور امنیت ملی ترامپ تلاش دارد تا نظر وی را برای قرار گرفتن جمعیت اخوان المسلمین در زمره گروهک‌های تروریستی جلب کند.
یکی از مشاوران ترامپ که نمی‌تواند نگرانی خود را از این تصمیم پنهان کند در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد پیشنهاد فلین گفت: «می‌دانم که این مساله نیازمند بحث و بررسی است و من این موضوع را درک می‌کنم»
این مشاور که نمی‌خواست نامش فاش شود ادامه داد: مایکل فلین و گروهش بسیار تلاش دارند تا اخوان المسلمین را در زمره گروهک تروریستی قرار دهند اما تا به الان معلوم نشده که ایالت متحده آمریکا چه تصمیمی را در قبال این پیشنهاد خواهد گرفت و چه وقت این تصمیم عملی خواهد شد.
نگرانی اخوانی‌ها از تصمیم آمریکا
با انتشار خبر امکان قرار گرفتن اخوان در لیست سازمان‌های تروریستی، گمانه زنی‌ها پیرامون عملی شدن این تصمیم در محافل سیاسی بالا گرفت. برخی نسبت به ابعاد این تصمیم ابراز نگرانی کردند و عده‌ای با تهدید آمریکا، نسبت به تبعات این تصمیم نسنجیده هشدار دادند.
تد کروز سیاست مدار و سناتور آمریکایی معتقد است که اجرایی شدن این طرح تنها به پیچیده شدن روابط میان آمریکا و ترکیه منجر خواهد شد زیرا ترکیه به عنوان بزرگترین همپیمان آمریکا در جنگ علیه داعش دارای رویکرد اخوانی و حامی اصلی این جمعیت است.
حزب عدالت و توسعه ترکیه که دارای ریشه‌های اسلامی است و اکنون شخصی مانند رجب طیب اردوغان از این حزب به ریاست جمهوری دست یافته و یا نهضت اسلامی تونس که به تازگی در انتخابات دموکراسی این کشور شرکت کرده است هر دو دارای اندیشه اخوانی هستند هرچند که در نامگذاری مختلف هستند.
ابراهیم منیر جانشین رهبر جمعیت اخوان المسلمین قرار گرفتن اخوان در لیست سازمان‌های تروریستی را بسیار بعید دانسته و تاکید کرد که امیدواریم این تصمیم عملی نشود هرچند که در صورت اجرایی شدن تاثیری در روند اخوان المسلمین نداشته و ما هیچ ترسی از این تصمیم نداریم.
منیر که در لندن ساکن است سخنان مطرح شده در رسانه‌ها را بازی سیاسی دانست و گفت: بسیاری از سخنان مطرح شده تا قبل از روی کار آمدن دولت‌ها تنها جنبه تبلیغاتی دارد و به محض دست یافتن به قدرت به دست فراموشی سپرده می‌شود. شائبه قرار گرفتن اخوان در لیست تروریستی پس از حادثه 11 سپتامبر 2011 بر سر زبان‌ها افتاد اما با اثبات بی‌گناهی اخوانی‌ها در آن حادثه تمامی تلاش‌ها برای محکومیت ما به شکست انجامید.
از افزایش فشار تا منتفی شدن تصمیم ترامپ
روزنامه واشنگتن تایمز در خبری با اشاره به بحث و بررسی‌های فراوان از سوی موافقان و مخالفان، تاکید کرد که ترامپ از اجرایی شدن طرح «قرار گرفتن اخوان المسلمین در زمره سازمان‌های تروریستی عقب نشینی کرده است.
این روزنامه به نقل از مسؤولان کاخ سفید اعلام کرد که برخی از مشاوران ترامپ با صدور پیش نویسی نسبت به تروریستی خواندن جمعیت اخوان المسلمین موضع گرفتند. این افراد استدلال می‌کردند که اخوان المسلمین دارای روابط سیاسی گسترده‌ای در خاورمیانه همراه با تاثیر فراوان است و نمی‌توان به همین سادگی این جمعیت را تروریستی اعلام کرد و از نقش آنها در مناسبت‌های منطقه‌ای چشم پوشید.
واشنگتن تایمز در بخش دیگری از خبر خود می‌نویسد: اخوان المسلمین دارای شاخه‌های سیاسی متعددی در کشورهایی همچون اردن، تونس، مغرب و ... است که همگی در عرصه تحقق دموکراسی قدم بر می‌دارند و بی‌شک بازگشت ترامپ از تصمیمش را باید در وارد آوردن فشار از سوی یکی از این کشورها دانست.
با این وجود اما پرونده اخوان المسلمین به عنوان یک جمعیت پرحاشیه همواره باز بوده است تا آنجا که افراطی‌های کنگره مدعی شدند که باراک اوباما رییس جمهور پیشین آمریکا برای سال‌های متمادی در جامه عمل پوشاندن به طرح «مقابله با ترویج ایدئولوژی‌های افراطی اخوان» ناکام بوده و ابراز امیدواری کردند که ترامپ بتواند این مهم را به سرانجام برساند.
دیدار ترامپ و سیسی زیر ذره‌بین رسانه‌های جهانی
عبدالفتاح السیسی در راستای تقویت همکاری میان آمریکا و مصر دوشنبه وارد خاک ایالات متحده شد و با دونالد ترامپ همتای آمریکایی خود دیدار و گفتگو کرد. در این دیدار با تقدیر از مدیریت سیسی در «شرایط دشوار» تاکید کرد که «ما با تمامی توان از السیسی حمایت کرده و پشت سر مردم مصر خواهیم بود.»
ترامپ همچنین به عبدالفتاح السیسی اطمینان خاطر داده که می‌تواند آمریکا را به عنوان یک شریک و همپیمان خوب در کنار خودش به حساب آورد. ترامپ در این دیدار گفت: «من به جناب رییس جمهور می‌گویم که تو یک دوست و همپیمان قوی در آمریکا داری. من نیز در کنار تو هستم.»
از سوی دیگر اما حضور السیسی در واشنگتن با واکنش‌ها و اعتراضات مردمی همراه بود. معترضان خواستار بازنگری حاکمیت در برقراری روابط با مصر شده و از ترامپ درخواست کردند که با اعمال فشار بر مصر، زندانیان سیاسی این کشور هرچه سریعتر آزاد شوند.
بازدید عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر از آمریکا و دیدار با دونالد ترامپ همتای آمریکایی خود به صدر اخبار این روزهای رسانه‌های جهانی تبدیل شده است. بسیاری از روزنامه‌ها به تحلیل این دیدار و اهدافی که دو طرف به دنبال تحقق آن هستند، پرداختند.
روزنامه الاهرام چاپ مصر با انتشار تصویری از سیسی تیتر «تلاش فراوان رییس جمهور» را برای پرداختن به مساله بازدید سیسی از کاخ سفید انتخاب کرد. الشروق نیز با عنوان «استقبال واشنگتن از سیسی، تلاش‌ها ادامه دارد و حقوق بشر همچنان اولویت آمریکا نیست» به این موضوع پرداخت. «مصر و آمریکا، فصل جدیدی از روابط» نیز عنوان خبری است که روزنامه الجمهوریه انتخاب کرده است.
واشنگتن پست، تایمز و بسیاری از روزنامه‌های مهم جهانی نیز دیدار ترامپ و سیسی را در صدر اخبار خود منتشر ساختند.
با دیدار سیسی و ترامپ فصل جدیدی از سفرهای رهبران کشورهای عربی به کاخ سفید آغاز خواهد شد. در همین هفته ملک عبدالله دوم پادشاه اردن و ماه آینده محمود عباس معروف به ابومازن رییس تشکیلات خودگردان فلسطین با ترامپ دیدار و گفتگو خواهند کرد.
با نگاه به گذشته و به طور مشخص در زمان ریاست باراک اوباما بر کاخ سفید، عبدالفتاح سیسی از دیدار با اوباما سرباز زده و حاضر نشد که با رییس جمهور ایالت متحده دیداری داشته باشد. شاید تعبیر درست آن است که بگوییم در حقیقت این اوباما بود که سیسی را به رسمیت نشناخته و از او دعوتی به عمل نیاورد. اکنون با سفر سیسی به آمریکا و خوشامدگویی و استقبال گرمی که ترامپ از وی انجام داد باید برخی رسانه‌ها بگویند که «خورشید ترامپ بار دیگر پس از سال‌های فراوان خاموشی و تاریکی بر سر روابط دو کشور درخشید.» و از این اقدام بسیار خرسند باشند.
اما سوال اساسی آن است که علت این دیدار چیست؟ چرا عبدالفتاح سیسی رییس جمهور مصر عازم آمریکا شده است؟ با توجه به رویکرد ضد اخوانی السیسی آیا شاهد قرار گرفتن اخوان در لیست سازمان‌های تروریستی خواهیم بود؟ آیا می‌توان گفت که سیسی به دنبال کمرنگ کردن نقش عربستان در منطقه و معرّفی خود به عنوان تنها رهبر کشورهای عربی است؟
هرچند که برای بسیاری از کارشناسان چیستی و ابعاد پنهان این دیدار تا کنون مشخص نشده است اما گمانه زنی‌هایی در رسانه‌ها مطرح و برخی صاحب نظران را به قلم فرسایی در این خصوص کشانده است.
مکرم محمد احمد در یادداشتی با عنوان «سیسی از واشنگتن چه می‌خواد» که در روزنامه الاهرام به چاپ رسیده با ارائه تحلیل خود از این دیدار می‌نویسد: «به نظر می‌رسد که مصر از ایالت متحده آمریکا چیزی بیش از همکاری واقعی میان دو طرف و کمک به مصر از سوی آمریکا در مبارزه با گروهک‌های تروریستی و نابودی داعش که به عنوان غده‌ای سرطانی در سراسر جهان منتشر شده اند، نمی‌خواهد.»
«ایشان ثارور» تحلیلگر مسائل سیاسی هندی روزنامه واشنگتن پست نیز در مقالهای با اشاره به سخنان ترامپ در روزهای تبلیغات انتخابات که همواره می‌گفت «اولویت با آمریکاست» تاکید می‌کند که گویا ترامپ به دنبال تغییر در رویکرد دیپلوماسی خود بوده و آغاز فصل جدید در روابط میان دو کشور را باید مقدمه‌ای برای این تغییر به حساب آورد.
روزنامه تایمز نیز در مقالهای با تحلیل سفر سیسی به واشنگتن می‌نویسد: «هر دو نفر (سیسی و ترامپ) در تمامی مسائل مهم جهان عربی هم‌نظر هستند. سیسی از سیاست قاطع واشنگتن در مبارزه با تروریسم بسیار خرسند است. همچنین سیسی نمی‌تواند خوشحالی خود را از همراهی ترامپ با وی در تروریستی خواندن جمعیت اخوان المسلمین پنهان کند.»
این روزنامه با اشاره به مساله جهان عرب و ابراز خرسندی سیسی و رهبران عرب از مواضع ضد ایران ترامپ ادامه می‌دهد: «تنها عربستان سعودی نیست که ایران شیعی را تهدیدی برای حکام سنی کشورهای عربی می‌داند بلکه مصر و سایر کشورهای خلیجی نیز نسبت به امضای توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا در زمان ریاس جمهوری باراک اوباما بسیار ترسان و نگران هستند زیرا این توافق به مثابه اجازه‌ای برای دخالت ایران در امور کشورهای عربی است.»
رهبری اهل سنت در رویارویی با ایران؛ دستاورد سفر سیسی به آمریکا
هرچند که بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان سیاسی به ابعاد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و همکاری مشترک میان مصر و آمریکا در مبارزه با داعش اشاره کردند اما بی‌شک این دستاوردها هرچند حائز اهمیت است اما به اندازه‌ای نیست که تا این اندازه بازتاب خبری از خود به جای گذاشته و یا شادی جریان‌های مختلف سیاسی درون جامعه مصر را به همراه داشته و یا برخی را برای تظاهرات علیه السیسی به خیابان‌ها بکشاند.
شاید با تامل بیشتر در تحلیل روزنامه تایمز به این واقعیت برسیم که موضوعات اقتصادی و یا تشریک مساعی در مبارزه با تروریسم و یا حتی تلاش برای نامیدن اخوان المسلمین به عنوان جمعیتی تروریستی همه و همه پوششی برای هدف بزرگتری به نام ایران هراسی، شیعه هراسی و تلاش برای آنچه که «دخالت ایران در امور داخلی کشورهای منطقه» نامیده می‌شود، باشد.
عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رأی الیوم و از برجسته‌ترین تحلیلگران سیاسی جهان عرب با تایید نظریه فوق تاکید می‌کند که سخنان اعجاب آمیز ترامپ در حمایت از رییس جمهور مصر نشان از آن دارد که عبدالفتاح سیسی به عنوان مرد شماره یک آمریکا در منطقه به رسمیت شناخته شده است.
تمجیدهای فراوان ترامپ از سیسی به گونه‌ای است که باید پذیرفت وی اکنون به عنوان چشم ناظر خاورمیانه و نماینده تام الاختیار آمریکا تبدیل شده است؛ نماینده‌ای که نوک پیکار تمامی جنگ‌های سیاسی و نظامی منطقه علیه ایران با همکاری کشورهای مدعی حمایت از اهل سنت و به محوریت مصر شده است.
عطوان این دیدار را پایان یک مرحله و آغاز مرحله‌ای جدید توصیف می‌کند. وی در مقالهای می‌نویسد: «روزهای آتی شاهد ائتلاف عربی ـ اسرائیلی علیه اسلام سیاسی از هر دو رویکرد اعتدالی و افراطی آن چه در میان شیعه و چه اهل سنت خواهد بود. هرچند که بازگشت طرفین به میز مذاکرات صلح میان فلسطین و اشغالگران را نیز باید بخش دیگری از دستاورد سفر سیسی به واشنگتن دانست.»
عطوان با نظر به این رویکرد تاکید می‌کند که مصر دیگر آن کشور ضعیف گذشته نیست که در مقابل عربستان سعودی سر تسلیم فرود آورده و با طمع کمک‌های مالی جایگاه خود را به دست فراموشی بسپارد بلکه الان به سعودی‌ها اثبات کرده که دیگر در برابر مواضع آنها کرنشگری نخواهد کرد زیرا هر زمان که بخواهد می‌تواند نیازهای مالی خود را از طریق دولت آمریکا تامین کند.
بی‌شک در این بازی عربستان سعودی که روزی گمان می‌کرد به عنوان صحنه گردان اصلی منطقه تبدیل شده، بازنده اصلی این دیدار است زیرا سعودی‌ها خواسته یا ناخواسته باید با رهبری جدید مصر کنار آمده و به صورت کاملا مسالمت آمیز با پیشرفت روزافزون مصر در روابط خارجی برخورد کنند.
هرچند که نباید از توافق ترامپ ـ سیسی هم چشم پوشید زیرا این توافق با هدف تقویت همکاری‌های استراتژیک میان دو کشور، مصر را در موضعی قرار می‌دهد که علاوه بر مقابله جدی با اخوان المسلمین به عنوان یکی از مهره‌های اصلی بحران آفرین برای حکومت سیسی، بتواند از موضع قدرت در جنگ با تروریسم تکفیری و داعشی ظاهر شده و به گفته عطوان "مانع از افزایش نفوذ ایران در عراق، سوریه و یمن شود."
به نظر می‌رسد که عبدالفتاح سیاسی بایستی از سرگذشت حاکمان قبلی مصر درس عبرت بگیرد. تجربه نشان داده که آمریکا تنها به دنبال تحقق اهداف خود در منطقه و ایجاد دو قطبی شیعه ـ سنی است تا بتواند با ایجاد اختلاف در میان کشورهای مسلمان، نفوذ و سیطره خود را در خاورمیانه بیش از پیش گسترش دهد.
در حقیقت هیچ تفاوتی نیست که ریاست جمهوری آمریکا را کدام فرد و از کدام جناح سیاسی یا حزبی به عهده خواهد داشت. مهم ایجاد شیعه هراسی و اسلام هراسی در میان جوامع مسلمان است تا با مشغول ساختن مسلمانان به اختلافات مذهبی امنیت بزرگترین متحد آمریکا یعنی اسرائیل از این رهگذر تامین شود و در این میان اخوان المسلمین و سایر جریان‌های اسلام‌گرا تنها قربانی و بازیچه سیاست‌های راز آلود سیسی و ترامپ شده است.