در حاليكه مخالفان دولت چين تعداد كشته‌ها را بيش از600 نفر اعلام كردند به گزارش بي بي سي روز يكشنبه دستگيري چند‌صد نفر پس از يك تظاهرات در شهر اورومجي منجر به ايجاد خشونت در اين منطقه شد.
پكن مي‌گويد كه اويغور‌ها دست به خشونت زدند اما يكي از رهبران تبعيدي اويغور‌ها تاكيد مي‌كند كه پليس به دانشجويان شليك كرد.
گزارش‌ها حاكي از آن است كه درگيريها به دنبال درگيري ماه گذشته ميان اويغور‌ها و چيني‌هاي هان در جنوب چين به وقوع پيوست. كريس هاگ، خبرنگار بي بي سي در شانگهاي مي‌گويد كه اين يكي از مهم‌ترين درگيريها ميان عوامل دولت چين و تظاهر‌كنندگان از زمان وقايع ميدان تيان‌آن‌من در سال 1989 ميلادي به شمار مي‌رود.
روز سياه
شاهدان عيني مي‌گويند كه خشونت‌ها روز يكشنبه در شهر اورومجي پس از آن رخ داد كه تظاهرات چند‌صد نفر از مخالفان به حدود هزار نفر افزايش يافت. خبرگزاري شينهوا گزارش داد كه تظاهر‌كنندگان با خود چاقو، آجر و باتوم حمل كرده و به اتومبيل‌‌ها و فروشگاه‌هاي آسيب رسانده و با نيروهاي امنيتي درگير شدند.
وو نونگ، مدير خبري حكومت سين‌كيانگ گفت كه بيش از 260 وسيله نقليه مورد حمله و بيش از 200 مغازه و خانه مورد آسيب قرار گرفت. بر اساس گزارش‌ها حضور پليس در منطقه ديروز بسيار سنگين بود.
آدام گرود، يك آمريكايي كه در اورومجي تحصيل مي‌كند به خبرگزاري آسوشيتدپرس گفت: «سربازان همه جا حضور داشتند،پليس در هر‌گوشه‌اي ديده مي‌شود. رفت و آمد به طور كامل متوقف شده است.» هنوز مشخص نيست چه كساني در درگيري‌هاي اخير كشته شده‌اند و چرا شمار زيادي از مردم جان خود را از دست داده‌اند.
حكومت سين‌كيانگ جدايي‌طالبان اويغور كه پايگاه آنها خارج از چين است را متهم به سازماندهي حملات عليه نژاد چيني هان كرده است.اما اويغور‌ها تاكيد مي‌كنند كه تظاهرات آنان مسالمت‌آميز بوده و قرباني‌ها پس از آن جان خود را از دست دادند و تظاهرات به خشونت كشيده شد كه پليس به سوي تظاهر‌كنندگان در شهر اورومجي آتش گشود.
دولكان عيسي، يكي از سخنگويان كنگره جهاني اويغور(WUC) در مونيخ آمار و ارقام مقامات رسمي را زير سوال برد و گفت كه حدود 10 هزار نفر در تظاهرات حاضر بودند و حدود 600 نفر از آنان بر اثر شليك نيروهاي امنيتي كشته شدند.
او گزارش شينهوا را كه WUC باعث منجر به تحريك تظاهرات شده‌است رد كرد. شينهوا در گزارشي اعلام كرده بود كه حكومت سين‌كيانگ ربيا كادير، رهبر WUC را مغز متفكر خشونت‌هاي اخير مي‌داند. با اين همه دولكان عيسي گفت كه WUC تنها خواستار برپايي تظاهرات در برابر سفارتخانه‌هاي چين در سرتاسر جهان شده بود.
عليم سيتاف، معاون رئيس يك گروه ديگر اويغور موسوم به انجمن آمريكايي اويغور كه مقر آن در ايالات‌متحده است برخورد سنگين نيروهاي امنيتي با تظاهر‌كنندگان را محكوم كرد. او گفت: ما از جامعه جهاني مي‌خواهيم تا كشتن مردم بيگناه اويغور توسط دولت چين را محكوم كنند. اين روز، روز بسيار سياهي براي مردم اويغور در طول تاريخ بود.
مسدود كردن اينترنت
گزارش‌ها حاكي از آن است كه اويغورهاي ساكن اورومجي به دليل درگيري‌هاي قومي ماه گذشته در شهر شائوگوان در استان جنوبي گوانگ دانگ خشمگين بودند. يك مرد در آنجا گفت پيامي را به روي يك وب‌سايت قرار داده‌اند كه ادعا مي‌كرد شش پسر اهل سين‌كيانگ به دو دختر بيگناه تجاوز كردند. پليس اما مي‌گويد كه اين ادعايي اشتباه است كه توسط يك فرد شرور ابراز شد و به درگيري ميان افراد نژاد هان و نژاد اويغور در يك كارخانه منجر شد. بر اثر اين درگيريها دو اويغور كشته و 118 نفر ديگر زخمي شدند.
منابع بي. بي. سي در اويغور گزارش مي‌دهند كه نمي‌توانند وب‌سايت پيام‌رساني توييتر را در شانگهاي باز كنند و صفحه پيام در سين‌كيانگ در شماري از وب‌سايت‌ها كار نمي‌كند. همچنين گزارش‌ها حاكي از آن است كه برخي سايت‌هاي اينترنتي و همچنين خدمات تلفن همراه قطع شده‌است.
تحليلگران مي‌گويند كه فيلتر گسترده سايت‌هاي اينترنتي از سوي دولت چين كه مانع از دسترسي كاربران چيني به منابعي مي‌شود كه دولت مخالف آن است مانع از گسترش اطلاعات در مقياس بزرگ شده اما برخي از كاربران اينترنتي مي‌توانند با استفاده از برخي نرم‌افزار‌ها‌به راحتي از فيلتر عبور كنند.
شيرونگ چن، خبرنگار بي بي سي در چين مي‌گويد كه درگيري‌هاي قومي در سين‌كيانگ قبل از ايجاد جمهوري خلق چين وجود داشته است. برخي از جمعيت اويغور‌ها كه حدود هشت ميليون نفر تخمين زده مي‌شود خواستار جدايي از چين هستند و جميعت اكثريت آنان (هان) هستند.