آنان که کمي از حوادث و ماجراهاي ايام امامت معصومين(ع) را در لابه‌لاي برگهاي تاريخ ديده باشند مي‌دانند که در عصر آغاز امامت ولي عصر(عج) و نيز در دوران انتظار شيعيان با يکي از پرچالش ترين مقاطع خود مواجه شده‌اند.
چرايي آغاز امامت ولي عصر(عج) در غيبت
وقتي در عمق چرايي وقوع غيبت صغري و كبراي حضرت مهدي (عج) تامل مي كنيم ناچار به اذعان و اقرار به بسياري از قصورات و حركت هاي منافقانه جامعه مسلمين آن زمان مي شويم كه در اين راستا حكومت هاي ناحق و جبار نيز در صدر حركت ها بر ضد امامت معصومين قرار داشته اند.
جمع شدن ظلم و ستم نامحدود حکومت هاي دوران امامت با قدرناشناسي مسلمين باعث شد كه امامان معصوم(ع) يکي پس از ديگري به شهادت برسند، همين امر موجب شد ضرورت و زمينه براي غيبت آخرين امام(ع) فراهم شود، چراكه در مشيت الهي بنا نبود بيش از دوازده امام رهبري پس از پيامبر خاتم(ص) را بر عهده گيرند.
براي حفظ جان او يا بايد اين امام در موعد مقرر به دنيا آمده و پس از چند سال ظاهر مي‌شد همان گونه که باور پيروان برخي از اديان و مذاهب چنين است و يا اينکه زنده بماند ولي در پرده غيبت.
بر همين اساس امامان آخرين(ع) ديدارهاي عمومي خود را بسيار محدود نموده و در بسياري اوقات تنها با وجود واسطه‌ها (وکلا) و يا از پس پرده با شيعيان خود ارتباط برقرار مي‌کردند (زمينه سازي عملي)، در کنار آن نيز روايات متعددي را براي تبيين سابقه، مفهوم، انواع، علل و ابعاد آن بيان مي‌نمودند(زمينه سازي نظري(. (1)
اساس مسأله امامت از نعمتهاى بزرگى است كه با هيچكدام از نعم الهى قابل مقايسه نيست و در معارف دينى ما به هيچ مسأله‌اى مانند ولايت اهمّيت و سفارش فراوان نشده است، همه متون و جوامع روايى و كتاب و سنّت از ابتدا تا انتها فريادگر مسأله امامت و دعوت كننده انسانها و جامعه بشرى به اين امر حيات بخش است (و لم يفنادَ بشيء مثل ما نودي بالولاية).
در ميان همه مذاهب و مكاتب، شيعه اين افتخار را دارد كه گوى سبقت را از ديگران ربوده و عشق به ولايت و امامت را رمز حيات و بقاى خويش قرار داده است، امّا حقيقت بزرگترى در اين ميان وجود دارد و آن وجود شريف امام زمان، مهدى موعود(عج) است كه شايد بتوان گفت بالاترين و عميق‌ترين عنوان همان است كه قرآن كريم از ايشان ياد نمود؛ و آن «بقيةاللَّه» است.
او بقيه و انتهاى تجلّى خداوند و حسن ختام عالم و همه اديان است، او در ميان مظاهر تجلّى حقّ تعالى، آخرين گوهرى است كه مظهر همه صفات و اسماى الهى است و مى‌توان گفت همان‌طورى كه نبّى اكرم(ص) مظهر تامّ انبيا و شريف‌ترين گوهر نبوّت بود، وجود شريف حضرت حجّت نيز لفبّ امامت و تجلّى تام امامت است.(2)
مقام معظم رهبری درباره انتظار فرج و شرایط منتظران میفرماید: «منتظران صاحبالزمان، به منور شدن چشمانداز زندگی بشر و پایان دوران ظلم و تجاوز امید دارند و جنایات ستم و تزویر سردمداران استکبار جهانی، نمیتواند چشمه امید را در دلهای آنان خاموش کند.
منتظران حجت تردیدی ندارند که روزگار ظلم و طغیان و تجاوز سرانجام به پایان خواهد رسید و قدرت قاهره حق، همه قلههای فساد و تعدی را از بین خواهد برد.
ما اعتقاد داریم که با ظهور مهدی موعود علیهالسلام ، اندیشه و عقول بشری از همیشه خلاقتر خواهد بود و صلح و امنیت کامل در مقیاس جهانی آن به وجود خواهد آمد و ما برای چنین دورانی باید تلاش کنیم تا جهان روز به روز به این عصر آرمانی نزدیکتر شود».(3)
امامت کودک
مسأله خلافت و امامت در اسلام، تنها بر اساس لیاقت و شایستگی افراد بوده و سن و سال هیچ تأثیری نداشتهه است. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله در سال سوم هجرت بعد از دعوت خویشان خود به اسلام، علی علیهالسلام را که نوجوانی پیش نبود به خلافت و وصایت منصوب کرد و به قوم خود دستور داد که از او اطاعت کنند.
هم چنین در واقعه مباهله با نصارای نجران، آن حضرت امام حسن و امام حسین علیهالسلام را در حالی که کودک بودند به همراه خویش برد. شیخ مفید در اینباره مینویسد: پیامبر همراه حسنین در حالی که طفل بودند با نصارا مباهله کرد. بعد از آن، این امر هیچ گاه سابقه نداشت. این وقایع و شواهد بسیار دیگر تاریخی، دلایلی است که امامت حضرت ولی عصر(عج) را در سن کودکی تأیید میکند.
امامت و نبوت کودک از نگاه قرآن
قرآن مجید در آیه 12 سوره مریم، درباره نبوت حضرت عیسی میفرماید: «ای یحیی تو کتاب آسمانی را به قوت فراگیر، و ما فرمان نبوت در کودکی به او دادیم.
هم چنین خداوند در همان سوره با اشاره به سخن گفتن حضرت عیسی در گاهواره، نبوت او را تأیید میکند.
فخر رازی در تفسیر خود درباره حکمی که خداوند به حضرت یحیی داد میگوید: «مراد حکم، همان نبوت است؛ زیرا خداوند عقل او را در کودکی محکم و کامل کرد و به او وحی فرستاد و این بدان جهت است که خداوند، حضرت یحیی و عیسی را در کودکی به رسالت مبعوث کرد، بر خلاف حضرت موسی و محمّد که در بزرگ سالی مبعوث شدند؛ از این رو چه مانعی دارد که خداوند این دوران را بر عدهای کوتاه سازد و حضرت مهدی(عج) را در کودکی حکمت و امامت عنایت فرماید».
همانطورکه از احادیث و روایات وارده از ائمه معصومین (ع) برمی آید شناخت امام لازمه معرفت دینی مردمان هر عصر و دورانی بوده تاجایی که طبق حدیث مشهور ازحضرت رسول اکرم ص وجوب شناخت امام چنین بیان شده: هرکس بمیرد درحالیکه امام عصرخود را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.
درقران کریم آیاتی وجود دارد که به مسئله مهدویت و نیز غیبت آن حضرت اشاره دارد.
از جمله این آیات ،آیات 2و3 سوره مبارکه بقره می باشد آنجا که می فرماید: ذلک الکتاب لاریب فیه هدی للمتقین* الذین یومنون بالغیب ویقیمون الصلاه وممارزقناهم ینفقون
این کتاب که هیچ شکی درآن نیست ،روشنگرراه پرهیزگاران است، آنانکه به غیب ایمان دارندونماز به پای می دارند واز آنچه روزیشان کردیم انفاق می کنند.
ابن بابویه گوید ازامام صادق (ع) است که فرمودند: متقیان ، شیعیان علی (ع) هستند و غیب همان حجت غایب است و نیز درآیه 155همان سوره می فرماید: « ولنبلونکم بشی من الخوف والجوعونقص من الاموال والانفس والثورات وبشرالصابرین » والبته شمارا به چیزی از ترس وگرسنگی وکمبودی از اموال وجانها و ثمرات می آزماییم و مژده ده صبرکنندگان را.
محمدبن ابراهیم نعمانی معروف به ابن اب زینب می گوید: از حضرت جعفربن محمد امام صادق (ع) که فرمودند: همانا قبل از ظهورحضرت قائم ع علامت‌هایی هست که از سوی خداوند امتحان مومنین می باشد .
پس آنست فرموده خدای عزوجل (آیه مذکور) همان است که فرموده و البته شما را می آزماییم یعنی مومنین رابه چیزی از ترس از پادشاهان فلان خاندان در اواخر سلطنتشان و گرسنگی به گرانی نرخ‌هایشان و کمبودی از اموال فساد و تباهی تجارتها و کمی سود آنها و جانها مرگی زودرس و ثمرات کمی رشد گیاهان و کم شدن برکت میوه ها و مده ده صبرکنندگان را در آن هنگام به خروج قائم (ع). (4)
طول عمر
در قرآن کریم آیاتی هست که از عمر طولانی امتهای پیشین خبر میدهد، با این آیات میتوان طول عمر حضرت مهدی(عج) را نیز به خوبی تبیين کرد، مانند آیهای که درباره حضرت نوح (ع) میفرماید: «به راستی ما نوح را به سوی قومش فرستادیم، پس 950 سال در میان آنها درنگ نمود».
خداوند در داستان حضرت یونس نیز میفرماید: «اگر او (یونس) در شکم ماهی تسبیح نمیگفت، تا روز رستاخیز در شکم ماهی میماند».
از این آیه استفاده میشود که خداوند قادر است در جایی که هیچ کدام از لوازم حیات برای ادامه زندگی وجود ندارد انسان را حفظ کند.
اینک این خدای توانا قادر است که ولی خویش را از مرگ محافظت، و صدها سال عمر پرافتخار به منظور اهدافی والا به او ببخشاید و وظيفه ماست كه با تدبر در حكمت متعالي خداوند كه در قرآن كريم نيز بارها بدان اشاره شده منتظراني مخلص براي قائم آل محمد (عج) باشيم.
منابع و مأخذ:
(1) نشريه عصر رهایی
(2) پیام حضرت آیت الله فاضل لنکرانی به مناسبت دومین جشنواره برترین های فرهنگ مهدویت
(3) نشريه گلبرگ فروردین 1385، شماره 73
(4) نشريه عصر رهایی
منبع: نشریه الکترونیک ساعت صفر