به گزارش «شيعه نيوز»، دکتر «محمد التیجانی السماوی» مستبصر برجسته تونسی معتقد است که تفکر شیعه تفکری اصیل، ناب و صحیح است که بر عقیده استوار است؛ این تفکر وارد اعماق قلب انسان می شود و از آن خارج نمی گردد برعکس وهابیت که اساس آن را مال تشکیل می دهد. مال فنا می شود اما عقیده فناشدنی نمی شود.
تیجانی یادآور شد: برخی از مسلمانان تاریخ را نمی خوانند و قطعا اگر می خواندند به حقیقت پی می بردند و در آن صورت بود که مسلمانان تحت لوای «لا اله الا الله محمد رسول الله» و اهل بیت علیهم اسلام متحد می شدند.
گفتگویی خواندنی با دکتر تیجانی در زیر میخوانید:
***: مدت هاست که از گرایشتان به تشیع و یا به بیانی دیگر، هدایتتان می گذرد، این مرحله را چگونه توصیف می کنید؟
از استبصار و شیعه شدن من حدود ۴۶ سال می گذرد اما این استبصار بر شخص تیجانی متوقف نشده است بلکه همانند شجره طیبه ای است که با ریشه های ثابت و شاخه های سر به فلک کشیده ثمره داده است و به اذن پروردگار تناول آن فرا می رسد. امروزه هرجا می روم مردمی از شیعه و سنی را می بینم که از کتابم «ثم اهتدیت» (آنگاه هدایت شدم) تمجید می کنند و از تاثیر بالا و میزان مفید بودن آن سخن می گویند. این کتاب به ۲۶ زبان زنده دنیا ترجمه شده و انقلابی در جهان عربی و اسلامی به راه انداخته است. مثلا در آفریقا بیش از سی میلیون مستبصر و در ترکیه بیش از هشت میلیون علوی در پی این کتاب به شیعه دوازده امامی گرویدند. اخیرا سفری به مالزی و کوالالانپور داشتم و عده زیادی از تایلند به این شهر آمده بودند که به شدت تحت تاثیر این کتاب قرار گرفته بودند حتی یکی از آنها به من گفت که ۶۰۰ نفر در روستای ما پس از خواندن این کتاب شیعه شده اند. به فضل خدا این کتاب به دعوت صادقانه و راستین به اهل بیت علیهم السلام تبدیل شده است.
بنابراین تفکر شیعه تفکری ناب و صحیح است که بر عقیده استوار است. این تفکر به اعماق قلب انسان ورود می کند و از آن خارج نمی گردد برعکس وهابیت که اساس آن را مال تشکیل می دهد.
تیجانی: شما امروزه و پس از وقوع آنچه نام بهار عربی به خود گرفته است، جزو افرادی هستید که سهم بسزایی در نشر فرهنگ اسلام و آموزه های اهل بیت علیهم السلام داشته و دارند؛ در زمینه نشر این آموزه ها بویژه در تونس و مغرب عربی با چه دشواری ها و مشکلاتی روبرو هستید؟
پس از این انقلاب ها با خشن ترین و شدیدترین برخوردها روبرو شدیم؛ چنین تحولاتی باعث شد تا بسیاری از شیعه شدگان دچار واهمه شوند و برخی نیز از بیم جان خود شیعه بودنشان را پنهان کنند و آخرین حد تقیه را درپیش بگیرند زیرا هجمه شدید، تهدید به قتل و تروریسم آشکاری علیه آنها وجود داشت. در زمان زین العابدین بن علی آزاد بودیم آن زمان دولتی سکولار به قدرت رسیده بود که شیعه و سنی برایش اهمیت نداشت و تنها چیزی که مهم بود امنیت و ثبات کشور بود. اما اکنون عده ای حکومت را به دست گرفته اند که ادعا می کنند مسلمانند اما اغلب آنها سلفی و وهابیونی هستند که همه مسلمانان را تکفیر می کنند. حتی پس از قتل شیخ حسن شحاته در مصر در تونس نیز به قتل ما دعوت می کردند و به من خبر رسید که عده ای از آنها قصد کشتن مرا دارند اما خوشبختانه یکی از مستبصران تونس به من خبر داد که با چنین تهدیدی روبرو هستیم و از من خواست تا کشور را در نزدیک ترین زمان ممکن ترک کنم. من نیز بری حفظ جان خود، تونس را به تهران و سپس عراق ترک کردم و در انجا اقامت گزیدم و پس از سقوط جزئی حزب النهضه با احتیاط به تونس رفت و آمد داشتم.
***: آیا این یعنی اینکه جنبش تشیع در تونس متوقف شده است؟
تیجانی: نه، متوقف نشده است بلکه عکس این موضوع رخ داده است؛ زیرا هرچه ممنوع شود، مطلوب می گردد همین حجم بالای هجمه علیه شیعیان باعث شد تا مردم از یکدیگر بپرسند چرا اوضاع این گونه شده است. مردم غالبا با چنین جریاناتی و چنین ممنوعیت هایی مخالفت می کنند و بسیاری از مردم اشیا را با اضداد آنها درک می کنند به همین دلیل مثلا سوال می کنند که چرا دولت سابق با شیعیان مسامحه می کرد در حالی که امروز محارب شده اند؟ چه چیزی تغییر کرده است؟ بله مردم از یکدیگر پرس و جو می کنند. علاوه بر این کتب شیعیان در تونس ممنوع شده بود و هیچ کس نمی توانست کتابی شیعی را وارد تونس کند. حتی در نمایشگاه بین المللی تونس هم کتب شیعیان به جز تفسیر المیزان و مفاتیح الجنان ممنوع شد و بعدها مفتایح الجنان نیز ممنوع الورود شد. در مرحله اخیر انقلاب تونس، از آزادی شکل گرفته به هدف نشر کتب شیعه بهره بردیم و برای یکی از مستبصرین کتابخانه ای در تونس راه اندازی کردیم که کتاب های شیعه و دیگر مذاهب را می فروشد.
شیعیان موجود در تونس، شیعه شدگانی همانند من هستند. شهید محمد باقر صدر (رحمه الله علیه) روزی به من توصیه ای کردند و گفتند: « به کیفیت اعتماد کن نه کمیت؛ کمیت مهم نیست بلکه کیفیت مهم است که منظور ایشان نخبگان بود. در واقع من نیز به دانشجویان، اساتید، مهندسان و اندیشمندان اعتماد کردم به همین دلیل تعداد، تعداد بالا نبود. گمان می کنم از سال ۱۹۶۷ تاکنون ۲۰۰۰ نفر در تونس شیعه شدند.
***: آیا مناسک دینی خود را در تونس به صورت علنی برگزار می کنید یا با محدودیت هایی در این زمینه روبرو هستید؟
تیجانی: در تونس شیعیان مناسک دینی خود را در منازلشان برگزار می کنند؛ ما حسینیه یا مسجد شیعی نداریم زیرا این موضوع در تونس به قطع ممنوع است. چناچه مرکزی شیعی تشکیل شود به شدت با آن به مخالفت برمی خیزند و در پی تخریب آن برمی آیند در این زمینه تجربه هم داریم؛ مثلا در تونس کتابخانه ای وجود دارد که سه بار تخریببش کردند و آتشش زدند. زمانی که در کویت بودم، به من پیشنهاد شد که حسینیه ای در تونس ساخته شود اما من در جواب گفتم:«چه فایده ای دارد وقتی که وهابیت آن را آتش بزند و یا منفجرش کند؟ فی الواقع مناسک شیعیان در منازلشان و در سطح خانوادگی برگزار می شود نه جماعت.
***: در یک مصاحبه گفته بودید:«تمامی مذاهبی که بر اسلام ناب محمدی عارض شدند، انحرافی هستند… آیا گمان نمی کنید که چنین اظهاراتی به درگیری و تنش مذهبی بینجامد و یا انتقام مذاهب دیگر را در پی داشته باشد؟
تیجانی: هر مقالی را مقامی وهر مقامی را مقالی و یا هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد. در هنگام نوشتن کتابهایم، به عقل و متون استناد جستم . اساس بیشتر آنها را عقل تشکیل می دهد. در اسلام ناب محمدی، مذهب وجود ندارد. شرف الدین موسوی در کتابش به نام «مراجعات» گفته است: این مذاهب در سه قرن اولیه کجا بودند؟مسلمانان به آنها تعبد نمی کردند. این مذاهب اصل نبودند بلکه عارضی بودند زیرا اولین و بزرگترین آنها ابوحنیفه است که رسول الله(ص) را نشناخت و با ایشان معاشرت و نشست و برخاست نداشت. این سخن را همواره می گویم و به آن استدلال می جویم. ما اسلام ناب محمدی را جا گذاشتیم و از مذاهبی پیروی کردیم که گمان می کنم سیاسی هستند و از سوی سیاست مدران و یا دولت هایی مانند امویه، عباسیه و عثمانی که برقلمرو اسلامی حکمرانی کردند، ایجاد شدند. مثلا مذهب حنفی را نگاه کنید امروز بزرگترین مذهب در کشورهایی نظیر مصر به شمار می رود. حتی در سریال ها و فیلم ها درباره مذهب ابو حنیفه نعمان و دیدگاهش درباره قراردادها، طلاق و همه چیز می شنوی. این موضوع یادآور این قضیه است که دولت ترکیه عثمانی تنها به این دلیل مذهب حنیفه را مذهب رسمی اعلام کردند که خلافت غیر عرب را مجاز می شمرد. نظر دیگر مذاهب در این خصوص با استناد به سخن رسول الله صورت می گیرد که می فرماید: « خلافت جز در قریش معتبر نیست» اما مذهب ابو حنیفه می گوید: خلافت در غیر اعراب معتبر است». به ابوحنیفه گفتند چه دلیلی برای این سخن داری؟ در پاسخ گفت: «عمر بن خطاب هنگامی که ضربت خورد، گفت که اگر سالم مولای ابوحنیفه زنده بود او را بر شما سرپرست می گرداندم». سالم عربی و قریشی نبود بلکه موالی بود؛ به همین دلیل تمامی ترک ها به مذهب ابوحنیفه گرویدند. مذهب حنفی به تمامی کشورهای مستعمره امپراطوری عثمانی نظیر تونس نیز وارد شد و دولت عثمانی سه چهارم جهان را تصرف کرد بدین ترتیب مذهب حنفی در سراسر جهان گسترش یافت. این مذاهب، سیاسی است و خواسته رسول الله(ص) نیست.
***: اوضاع کنونی شیعیان را چگونه توصیف می کنید؟
تیجانی: به حول و قوه الهی و با توکل به سخن خداوند متعال که می فرماید، «پس از سختی، آسانی است»، از این بحران خارج می شویم. به خروج از این وضعیت بشارت داده شده یم. آنچه امروزه پیروان اهل بیت علیهم السلام در جهان در معرض آن قرار می گیرد، تجربه ای است برای آنها تا اینکه با حول و قوه الهی، پیروز و قدرتمند از آن خارج شوند. ما امروز با گروهی موسوم به داعشی های تکفیری آزمایش شده ایم که در حقیقت همان وهابیتی است که ابن تیمیه مطرح کرد و امروز همچون سمی در بدن امت اسلامی اثر می کند و به گونه ای شده است که مسلمان گوشت برادرش را می خورد.
حملات شنیعی علیه شیعیان در نتیجه مخالفت وهابی ها با تعددگرایی و افکار دیگران وجود دارد. برای مثال به یک موضوع در این زمینه اشاره می کنم. روزی فردی در تونس به من گفت: «کشوری وجود ندارد که شیعه داشته باشد اما دچار تنش نشده باشد» من در جوابش گفتم:«دروغ نگو، در لیبی شیعه و سنی هیچ کدام وجود ندارد تنها قبایل و عشایری در این کشور هستند که با یکدیگر می جنگند. و یا اینکه در تونس از سال ۱۹۶۷ تاکنون شیعه وجود دارد آیا دیده ای که در این کشور یک شیعی دست به سلاح ببرد و تهدید تروریستی باشد؟ چنین چیزی وجود ندارد. ما هرگز انفجار و یا حمله انتحاری را از یک شیعی نشنیده ایم. انتحاری ها همه از عربستان، خلیج فارس و چچن هستند.؛ مردمی که به جنبش وهابیت ایمان دارندو معتقدند که کشتن بی گناهان آنها را وارد بهشت می کند در حالی که عمدا ریاکاری می کنند و حقایق را تحریف می کنند. مثال دیگر در خصوص تحریک علیه شیعیان، یوسف قرضاوی است؛ وهابی ها او را به تونس آوردند تا به بهانه واهی اینکه بشار اسد به کمک ایران و حزب الله مردم را می کشد، تکفیری ها را برای کشتن بی گناهان بسیج کند. وی در مساجد تونس می گشت و به بهانه های واهی جوانان را فریب می داد و آنها را نسبت به جهاد ترغیب می کرد و بدبختانه جوانانی نیز بودند که فریب سخنانش را می خوردند.
***: در سفرتان به لبنان، اوضاع شیعیان را در این کشور چگونه ارزیابی کردید؟
تیجانی: شیعیان لبنان باید سپاسگزار پروردگار خود باشند؛ سال ۱۹۶۴ که به لبنان آمدم، شیعیان هیچ تاثیر و نفوذی در لبنان نداشتند اما اکنون صاحب نفوذ و صاحب طرح شده اند. وضعیت شیعه لبنان در آن زمان با وضعیت شیعه اکنون در لبنان تفاوت زیادی دارد و چنین وضعیتی به برکت روحانیون و رهبرانی است که خواندند و درک کردند و در راه خداوند متعال عمل کردند.
***: نقش مراجع دینی را چگونه می بینید؟
مراجع دینی در حقیقت سوپاپ اطمینان شیعه هستند؛ مثلا در عراق به همراه چهار نفر از علمای تونس به دیدار آیت الله العظمی سیستانی رفتم. روبروی ایشان نشستم و به ایشان گفتم: به خاطر فتوایی که صادر کردید از شما تشکر می کنم و اگر آن فتوا نبود، دریایی از خون در عراق جاری می گشت و هنگامی که فتوا دادم اهل سنت برادران ما هستند، ایشان گفتند نگو برادران ما…من می دانستم ایشان چه می گفتند و منظورشان چه بود اما می خواستم علمایی که آنجا بودند خودشان بشنوند به همین دلیل دوباره به ایشان گفتم چه فرمودید؟ که در پاسخ گفتند: اهل سنت خود ما هستند. در مقابل آنها افزود: «هرکس به یک سنی اهانت کند، مثل این است که به خود من اهانت کرده است». در همین حین رو به سوی آنها کردم و گفتم: «شنیدید سید چه گفتند؟». من برای شما نقل نمی کنم شما مستقیما از ایشان شنیدید تا به تونس بازگردید و تبلیغاتی را که علیه ایشان می شود را تکذیب کنید.
***: طرح دکتر تیجانی چیست؟ آیا طرح خاصی دارید؟
تیجانی: طرح من، دعوت به اسلام مسالمت آمیزی است که به تسامح و گفتگو و دوری از خشونت و درگیری بین مسلمانان دعوت می کند و این دعوت با قدرت و جنگ نیست بلکه با گفتگو، استقبال از یکدیگر و عقل است.
***: دوست دارید حامل چه پیامی از طریق شفقنا باشید؟
تیجانی: پیام من خطاب به افراط گرایان در جهان اسلام است اینکه تروریسم را رها کنند. دعوت به جنگ را رها کنند زیرا اسلام نیامد تا مردم را به کشتن یکدیگر امر کند بلکه نسبت به قتل متجاوزگران یعنی دفاع از خود دستور داده است. رسول اکرم(ص) هرگز حمله نکردند تمام جنگ های ایشان دفاع از نفس بود همچنانکه خداوند می فرماید: بجنگید با کسانی که به جنگ شما می آیند».
فیلیپین و اندونزی را در نظر بگیرید؛ آنها با شمشیر فتح نشدند بلکه با دعوت صادقانه و راستین فتح شدند. بدین معنا که مردم باید درک کنند که دعوت و تبلیغ به دین اسلام باید با منطقه سلیم و با بهترین وسیله و با پذیرض طرف مقابل صورت گیرد چرا که همه برادرند. قرآن نیز می فرماید: ای مردم شما را از زن و مرد آفریدیم و ملت ها و قبایلی قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید که گرامی ترین شما در نزد خداوند، باتقواترین شماست». شناخت یکدیگر مستلزم دیدار و گفتگو است. چرا اروپایی ها تجمعی متشکل از بیست کشور را تاسیس کردند در حالی که هر کشور دیدگاه مختلف و خاص خود را دارد اما ما عقیده و امت واحدی داریم و با یکدیگر اختلاف نظر هم داریم و متاسفانه هیچ چیزی نه یک طرح فرهنگی و نه سرمایه گذاری و نه هیچ طرح اجتماعی ما را با هم جمع نمی کند. به همین دلیل می گویم: اگر عرب تاریخ را بخواند قطعا حقیقت را درک خواهند کرد و قطعا مسلمانان تحت لوای «لا اله الا الله محمد رسول الله» و مودت اهل بیت علیهم السلام متحد می شوند.
سرگذشت دکتر تیجانی سماوی
«دکتر محمد التیجانی السماوی» اندیشمند مسلمان تونسی و از مشهورترین افرادی است که در دهه های اخیر به مذهب تشیع گرایش پیدا کرده اند. وی متولد ۱۹۴۳م در جنوب تونس است که مدرک دکترای خود را در رشته فلسفه و تاریخ اسلام از دانشگاه سوربون پاریس اخذ کرده است. دکتر تیجانی دارای تالیفات متنعددی است که به پانزده اثر می رسد. مهمترین این آثار کتابی است با نام «ثم اهتدیت»( آنگاه که هدایت شدم) که درباره تشیع نوشته شده است.
در عنفوان زندگی به مکه مکرمه سفر کرد و به عقاید افراطی وهابیت متمایل شد. تمام تلاش خود را در راستای تبلیغ وهابیت به کار گرفت به طوری که در مساجد می گشت و مردم را از توسل به ضریح ائمه و زیارت قبوراولیای الهی برحذر می داشت و تلاش می کرد به مردم چنین بقبولاند که توسل به ائمه و قبور اولیا و اوصیای الهی شرک به خداست. وی سپس برای دومین سفر خود به سرزمین های مقدس و ادای حج عمره و البته تجدید میثاق با وهابیت راهی عربستان شد اما به ناگاه در بین راه مسیر خود را به سمت عراق تغییر داد؛ وی در ابتدا قرار بود از طریق کشتی به بیروت و از آنجا به عربستان برود اما یک استاد عراقی که با وی در کشتی همسفر بود، نظرش برای سفر به عربستان تغییر داد و طولی نکشید که خود را در عراق دید. این فرد تواسته بود مقصددکتر تیجانی و حتی مسیر زندگی اش را تغییر دهد. وقتی که به عراق رسید با بسیاری از علمای این کشور دیدار کرد که نگرش وی را نسبت به وهابیت تغییر دادند و باعث شد تا دیدگاهش درباره وهابیت منفی شود. هنگامی که به کشورش بازگشت برای افکار خود و بازنگری در نگرشش نسبت به اهل بیت علیهم السلام برنامه ریزی و بازنگری کرد که ثمره آن رویگردانی از وهابیت و گرایش به مدذهب تشیع بود.