به گزارش «شيعه نيوز»، روزنامه اینترنتی «رای الیوم» چاپ لندن به سردبیری «عبدالباری عطوان»، روزنامه نگار و تحلیلگر برجسته جهان عرب در سرمقاله اخیر خود تحت عنوان «کدام یک در رابطه با بحران حجاج کوتاه آمدند، ایران یا عربستان سعودی؟ آیا دعوت دوباره هیئت ایرانی به جده نشانه دستیابی به راه حل است؟ کدام کشور میانجی گری کرده؟ آیا واقعا شرط و شروط عربستان غیر قابل اجرا و شرط و شروط ایران نیز تحریک آمیز است؟» آورده است:
«در تحولی ناگهانی پس از اعلام رسمی تحریم موسم حج از سوی ایران به دلیل مانع تراشی های عربستان سعودی، عصر روز سه شنبه یک هیئت ایرانی شش نفره به ریاست سعید اوحدی، رئیس سازمان حج این کشور وارد شهر جده شدند تا برای دستیابی به توافق بر سر مشارکت حجاج ایرانی در موسم حج آینده، با مسئولان سعودی گفت و گو کنند.
ما از ماهیت تماس های صورت گرفته در پشت پرده برای پایان دادن به بحران شدید میان دو کشور بر سر مسئله حجاج اطلاعی نداریم، جایی که پیش از این سعودی ها، ایرانیان را به تلاش برای سیاسی سازی موسم حج متهم کرده و در سوی مقابل نیز ایرانی ها با توجه به حوادث تکراری تهدیدکننده جان و امنیت حجاج، سعودی ها را فاقد صلاحیت مدیریت موسم حج می دانند، حوادثی که در آخرین مورد آن دست کم دو هزار و ۳۰۰ حاجی (برخی ها شمار حجاج کشته شده را چهار هزار و ۶۰۰ تن برآورد می کنند) از جمله ۴۵۰ ایرانی به دلیل ازدحام در منا در موسم حج گذشته جان خود را از دست دادند.
در واقع برخی رسانه های سعودی گزارش دادند که ایران از موضع قبلی خود کوتاه آمده و تصمیم گرفته توافق پیشنهادی عربستان را امضا کند، از این کشور نیز درخواست کرده به رئیس هیئت سازمان حج اجازه سفر به جده را بدهد تا این ماموریت را به انجام برساند، با این حال ایران تاکید کرده که سفر هیئت مذکور بنا به درخواست وزیر جدید حج سعودی بوده که در این زمینه انعطاف پذیری از خود نشان داده است.
شناخت ما از راه و روش حل و فصل بحران ها در جهان عرب و جهان اسلام باعث می شود به این باور برسیم که یک طرف میانجی گر برای آشتی دادن ایران و عربستان وارد عمل شده و برخی راه حل های میانه برای پایان دادن به بحران کنونی ارائه داده که ممکن است گسترش یابد و روی دو کشور و به ویژه موسم حج تاثیر منفی بگذارد، چرا که تحریم این فریضه آسمانی از سوی ۷۵ هزار حاجی ایرانی و گذاشتن مسئولیت آن بر عهده عربستان در چنین دوره ای که روابط میان دو کشور پرتنش بوده و در حال جنگ نیابتی در یمن، سوریه و عراق به سر می برند، مسئله کم اهمیتی نیست، زیرا عربستان به دلیل فشارهای آمریکایی ناشی از تصویب قانونی در کنگره که این کشور را به دست داشتن در انفجارهای ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی متهم کرده، نیازمند کاهش دشمنان خود و یا دست کم کاهش خطرهای آنها بوده و این که باید از اعتبار و چهره خود در جهان اسلام نیز محافظت کند.
هیچ بحرانی وجود ندارد که راه حل نداشته باشد و ما نیز گمان نمی کنیم دستیابی به راه حل برای اختلافات میان عربستان و ایران در رابطه با برنامه های موسم حج کار دشواری باشد جایی که اگر به درخواست های ایران بپردازیم می بینیم که در یک خواسته اصلی خلاصه می شود آن هم چیزی نیست جز تضمین امنیت حجاج ایرانی و اجازه برگزاری مراسم برائت از مشرکین که آنها هر ساله روی برگزاری آن اصرار دارند و در سوی مقابل نیز شرط و شروط عربستان در لزوم رفتن حجاج ایرانی به یک کشور سوم برای دریافت روادید حج و همچنین جلوگیری از انتقال آنها با هواپیماهای کشورشان خلاصه می شود.
در مورد حق عربستان در تامین امنیت موسم حج و جلوگیری از هر گونه مشکل و برخورد و همچنین عدم تکرار حوادث ازدحام فاجعه بار هیچ اعتراضی نداریم، با این حال اصرار این کشور بر رفتن ۷۵ هزار حاجی ایرانی به کشور سوم برای دریافت روادید حج و عدم صدور مجوز انتقال آنها به وسیله شرکت های هواپیمایی کشور خودشان نمایانگر شرط و شروط غیر قابل اجرا و خودسرانه می باشد، چرا که ایرانی ها از صدها سال پیش همانند حجاج دیگر کشورها سالانه فریضه حج را انجام می دهند، در اماکن ویژه خود و با اطلاع مسئولان سعودی مراسم برائت از مشرکین را برگذار می کنند و شرکت های هواپیمایی کشور خودشان نیز آنها را به فرودگاه جده می برد، بنابراین باید پرسید که این همه شرط و شروط غیر قابل اجرا در شرایط کنونی چه دلیلی دارد؟
در واقع بیشتر حجاج ایرانی از قشر کم درآمد جامعه هستند که در طول عمر خود از مخارج فرزندان و خانواده هایشان پس انداز کرده اند تا برای انجام فریضه حج که اقدامات عربستان آن را پرهزینه کرده، پول لازم را فراهم سازند، بنابراین درخواست از آنها برای رفتن به کشور سوم جهت دریافت روادید، اقدامی ناعادلانه و همچنین بسیار پرهزینه است چرا که این حجاج پول سفر به کشور سوم و اقامت در آنجا برای چند روز و شاید هم چند هفته جهت دریافت روادید را از کجا بیاورند در حالی که قرار است پس از آن نیز راهی موسم حج شوند؟
روال بر این شده که هنگام قطع روابط دیپلماتیک میان کشورهای مختلف، مسئولیت حفاظت از منافع هر یک از آنها بر عهده سفارتخانه کشور دیگری گذاشته می شود تا روادید را صادر کند و کارهای دیگر از قبیل تمدید گذرنامه و مسائل کنسولی، بازرگانی و غیره را انجام دهد، حال باید پرسید چرا عربستان یک دفتر حفاظت از منافع را در سفارتخانه کشور مسئول نمایندگی ریاض در تهران باز نمی کند تا کار صدور روادید حجاج را نیز انجام دهد؟
رسانه های سعودی به صورت شبانه روزی تاکید دارند که کشورشان هیچ اختلافی با مردم ایران ندارد بلکه با دولت آنها دچار اختلاف شده، با این حال درخواست از حجاج ایرانی برای رفتن به کشور سوم و سفر با هواپیماهای شرکت های کشورهای دیگر با آن همه سختی، پیچیدگی و هزینه اضافی که دارد، کاملا خلاف ادعای رسانه های مذکور بوده و نشان می دهد که دشمنی عربستان با دولت و ملت ایران است.
در سوی مقابل نیز دولت ایران باید انعطاف پذیر باشد و با پذیرش راه حل های میانه دست کم برای جلوگیری از بهانه تراشی های عربستان سعودی، اهتمام مورد نیاز به امنیت موسم حج را از خود نشان دهد و در همین راستا نیز می بایستی به یک توافق منطقی بر سر مسئله مراسم برائت از مشرکین پایبند باشد که یکی از آیین های اصلی حجاج شیعه ایرانی به شمار می آید.
مسئولان سعودی در دفاع از مدیریت خود در موسم حج در موضع مناسبی قرار ندارند چرا که متاسفانه سابقه این مدیریت پر از لکه های سیاه بوده که آخرین مورد آن نیز همان ازدحام در موسم حج گذشته و پیامدهای خونین آن می باشد و برای بازگویی سایر حوادث خونین نیز در این جا فرصت لازم را نداریم.
بدون شک ایران نباید دست به سیاسی سازی موسم حج بزند، با این حال عربستان نیز نباید از وجود اماکن مقدس در خاک این کشور به عنوان اهرم فشار سیاسی علیه کشورهای مسلمان دارای اختلاف سیاسی با خود بهره بگیرد؛ ضمن قدردانی و محترم شمردن تمامی تلاش های قابل تقدیر مسئولان سعودی برای خدمت رسانی به حجاج بیت الله الحرام، باید گفت که این تلاش ها در هر حال با پول جبران می شود و مبالغ زیادی وارد خزانه عربستان می کند که این روزها به دلیل کاهش درآمدهای نفتی، از کسری بزرگی رنج می برد؛ شاید یادآوری این مسئله نیز مفید باشد که «گردشگری دینی» جایگاه شاخصی در سند «چشم انداز سعودی ۲۰۳۰» دارد که روی عدم وابستگی به نفت به عنوان منبع درآمد متمرکز است.
ما از دستیابی به راه حل برای بحران حجاج پشتیبانی می کنیم و بر این باوریم که چنین راه حلی نیازمند انعطاف پذیری هر دو طرف سعودی و ایرانی می باشد چرا که سرسختی و لجبازی و محروم ساختن ۷۵ هزار حاجی از انجام فریضه خود، گناه بزرگی است که مسئولیت آن بر عهده هر طرف و به ویژه طرف سعودی است.
در پایان ابراز امیدواری می کنیم که امروز یا فردا خبری بخوانیم مبنی بر این که بحران حجاج حل و فصل شده و توافق در این باره نیز به امضا رسیده است.»
انتهای پیام/654