زندگینامه آیت الله سید محمد جواد علوی طباطبایی بروجردی

شیعه نیوز : آیت الله سید محمد جواد علوی طباطبایی بروجردی در بیست وششم فروردین 1330 شمسی مطابق با نهم رجب المرجب 1370 قمری  چشم  به جهان گشود.

پدر ارجمند  ایشان آیت الله سید محمد حسین علوی ، از شاگردان فاضل و مشاوران امین و داماد حضرت آیت الله العظمی بروجردی بود که بعد از رحلت آن مرجع کبیر، به تهران مهاجرت كردند . آیت الله سید محمد جواد علوی (دام ظله )در باره پدر بزرگوار خویش چنین می گوید :

« او راد مردی مجاهد و حق طلب بود که برای تحقق اهداف عالیه اسلام از هیچ کوششی دریغ نمی ورزید.

مردی سخنور و صریح اللهجه  که قبل از پیروزی انقلاب با رشادت و روحیه حق طلبی که از اجداد طاهرین

خود به ارث برده بود، از نهضت اسلامی حمایتی بی دریغ داشت .»

 مادر ایشان هم، بانوی صالحه، آغا سکینه دخت گرامی  زعیم بلند مرتبه شیعه، حضرت آیت الله العظمی بروجردی (ره)  است که بسیار مورد علاقه و احترام ایشان بوده است .

سلسله نسب

گرچه از نگاه  قرآن مقام و منزلت افراد با معیار و شاخص تقوا سنجیده می شود و نژاد ، رنگ، نسب و تبار هیچ امتیازی برای انسان ایجاد نمی کند،اما خاندان نبی مکرم اسلام  بنا به دلایلی[1]در حفظ نسب شریف خود کوشیده اند  .

نسب آیت الله علوی از جانب پدر و مادر با 29 واسطه به ابراهیم طباطبا (سر سلسله سادات طباطبائی) و با 33 واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می رسد. به دلیل آن که حضرت فاطمه بنت الحسین (علیهماالسلام) مادر جناب ابراهیم غمر و همسر شایسته جناب حسن مثنی است ، ایشان نیز مانندآیت الله العظمی بروجردی، به تبعیت از جد هفتمشان (علامه مجاهد سید محمد طباطبائی رحمه الله) خود را حسنی و حسینی می دانند .

شجره نامه

شجره طیبه نیاكان آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی(دام عزّه) چنین است:

هو السید محمدجواد العلوی الطباطبائی بن السید محمدحسین بن السید ابوالقاسم بن السید محمدحسین بن السید ابو تراب بن السید علی بن سیدعبدالکریم بن السید علی بن السیدمحمدالطباطبائی بن السید عبدالكریم بن السید مراد بن الشاه  اسدالله بن جلال الدین امیر بن الحسن بن مجدالدین  بن قوام الدین بن اسمعیل  بن عباد بن ابى المكارم بن عباد بن ابى المجد  بن عباد بن على بن حمزه بن طاهر بن على بن محمد بن احمد بن محمد بن احمدبن ابراهیم طباطبا بن اسماعیل الدیباج بن ابراهیم الغمر بن حسن المثنی بن حسن بن علی بن ابی طالب.( علیهم آلاف التحیة والثناء.)

تحصیلات

معظم له تحصیلات خود را از مکتب خانه آغاز نموده واز پنج سالگی راهی مدرسه شدند و تا کلاس چهارم ابتدایی در شهر مقدس قم مشغول تحصیل بودند. پس از درگذشت آیت الله العظمی بروجردی ( قدس سره) و مهـاجرت به تهران  [3]، تحصیلات خود را تا پایان دوره دبیرستان ، در این شهر  پی گرفتند؛ و در خرداد 1348 شمسی با معدل بالا موفق به اخذ دیپلم در رشته طبیعی شدند.

 معلمان دانشمند و وارسته ای چون مرحومان شهید سید علی اکبر موسوی[4]، غلامرضا دانش ، علی مدرسی( نوه مرحوم سیدحسن مدرس )، استاد رضا روزبه  بخصوص مرحوم حاج شیخ علی اصغر كرباسچیان معروف به علامه،در پرورش شخصیت علمی و تربیتی ایشان نقش محوری داشتند.

تحصیلات حوزوی

آیت الله علوی پس از اخذ دیپلم، در سال 1348 راهی حوزه علمیه قم شد . گفتنی است ایشان قبل از ورود رسمی به حوزه علمیه همزمان با تحصیل در دبیرستان، تحصیلات حوزوی خود را در مدرسه علمیه شیخ عبدالحسین در بازار تهران آغاز کرده بود،  و کتب  رایج  ادبیات عرب همچون: البهجة المرضیة ، مغنی اللبیب ، المطول و ... را فرا گرفته بودند و علاوه بر آن در تعطیلات تابستان هم در مشهد مقدس نزد دانشمند شهیر  ادیب نیشابوری تلمذ می كردند. بنا بر این با ورود به قم تحصیل در مقطع سطح را آغازكردندو از محضر استادان فرزانه و بزرگواری چون حضرات آیات آقایان:آیت الله اعتمادی، آیت الله ستوده، آیت الله پایانی، آیت الله سلطانی، آیت الله ابطحی کاشانی و آیت الله جعفر سبحانی بهره بردند.

معظم له برای رسیدن به قله رفیع  اجتهاد وتقوا ،مدت 25 سال در دروس خارج استادان بزرگواری چون آیت الله العظمی وحید خراسانی (16 سال)، مرحوم آیت الله العظمی میرزا جواد تبریزی ،  مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی ، مرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ مرتضی حائری  و مرحوم آیت الله العظمی سید محمد روحانی شركت جستند، البته بخش عمده حیات علمی ایشان حضور در دروس خارج فقه و اصول آیت الله العظمی وحید خراسانی و آیت الله العظمی مرحوم حاج سید محمد روحانی بوده است . ایشان درعلوم معقول هم از محضر اساتیدی چون آیت­الله سید محمدرضا صدر،  آیت الله حاج شیخ عبد الله جوادی آملی وشهید آیت الله مطهری بهره برده اند.

بر مسند تدریس

 از سنت های دیرپا و بسیار خوب حوزه های علمیه  كه تاثیر ماندگاری در پرورش علمی و تربیتی طلاب دارد،اهتمام به تدریس در كنار تحصیل است . به پیروی از این سنت حسنه ،حضرت آیت الله علوی با تدریس مكرر دروس سطح و عالی حوزه، تجربه ای حائز اهمیت در علوم حوزوی به دست آورده اند واینك به عنوان استادی مبرز شناخته می شوند .

معظم له از سال 1370 با تدریس خارج اصول و از سال 1375 با تدریس خارج فقه ،مبانی فقهی و اصولی خود را در معرض استفاده فضلا قرار داده  است .

آثار علمی

از دیگر فعالیت های علمی و پژوهشی آیت الله علوی بروجردی ،آثار مكتوب و ارزشمندی است كه در مباحث مختلف علمی به رشته تحریر در آورده اند. برخی از این آثار عبارتند از:

1- تقریرات خارج اصول حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی (دام ظله)

2- تقریرات خارج فقه (مكاسب،صلوة) حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی (دام ظله)

3- تقریرات یك دوره اصول مرحوم آیت الله العظمی سید محمد روحانی (ره)(به غیر از استصحاب)

4- تقریرات حج، خیارات و بیع مرحوم آیت الله العظمی سید محمد روحانی (ره)

5- تقریرات حج،عمره وبیع مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی(ره)

6- تقریرات خیارات و خمس مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری(ره)

7- تقریرات مكاسب محرمه مرحوم آیت الله العظمی میرزا جواد آقا تبریزی(ره)

8- تقریرات الهیات بالمعنی الاعم(اسفار) آیت الله جوادی آملی(حفظه الله)

9- نقش و جایگاه عقل در استنباط

10- قاعده لا حرج

فعالیت های سیاسی و اجتماعی

 بدون تردید اسلام به سعادت دنیا و آخرت انسان ها توجه دارد؛ از این رو دخالت در امور سیاسی و حساسیت نسبت به اوضاع اجتماعی ،اقتصادی، سیاسی وفرهنگی، از وظایف اصلی روحانیت است.

 افکار سیاسی آیت الله علوی ریشه در دوران جوانی و تربیت خانوادگی ایشان دارد. مجالس علما در دوران نهضت اسلامی ( سال 42 ) عمدتاً در منزل پدر ایشان برگزار می شد ، سخنرانی های روشنگرانه ابوی ایشان، هجوم ساواک به منزلشان و دستگیری پدر، فعالیت های دوران تحصیل در دبیرستان علوی تهران،تشكیل انجمن اسلامی جوانان ، مدیریت مجله ای به نام «جوانان در پناه اسلام»و شركت در فعالیت های اجتماعی ، در شکل گیری شخصیت سیاسی معظم له تاثیرگذار بوده است . ادامه این مشی سیاسی از سوی آن جناب،سبب شد تا ساواك نسبت به فعالیت های ایشان اعم از تبلیغ، رفت وآمدها ، مهمانی ها ، نامه ها و..... حساس  شود و بارها معظم له را احضار و حتی چند سال ممنوع المنبر [5]نماید. ولی با همه آزار و اذیت ها، فعالیت های تبلیغی ایشان در این مدت  هیچ گاه تعطیل نشد  و معظم له همواره در مناسبت های مختلف به نقاط گوناگون كشور عزیمت نموده وبه ادای رسالت دینی و تكلیف شرعی خود می پرداختند .

پس از پیروزی انقلاب اسلامی معظم له وظیفه خود دانستند كه در حوزه علمیه به درس و بحث وتدریس ادامه دهند؛ لذا از پذیرش مسؤلیت اجرایی دوری گزیدند ولی با رهنمود های خویش و یاری رسانی به رزمندگان و حضور در جبهه های جنگ تحمیلی حمایت و وفاداری خود را نسبت به اسلام عزیز و ملت شریف ایران به اثبات رسانیدند.

فعالیت های فرهنگی و اجتماعی

معظم له به منظور احیای آثار جد بزرگوار خود، حضرت آیت الله العظمی بروجردی(قدس سره) قدم های بزرگي برداشته است . از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

 الف) ایجاد مؤسسه آیت الله بروجردی(ره)

 این موسسه قریب به 16 سال درحال  بررسی و پژوهش آثار بزرگان فقهای شیعه از جمله حضرت آیت الله بروجردی است  .از جمله این تلاش ها می توان به گرد آوری اسانید كتب حدیث،  اسانیدكافی در 12 جلد ،اسانید تهذیب در  12 جلد ، اسانید من لا یحضره الفقیه  و دیگر كتب شیخ صدوق(ره) و نیز پژوهش در باره اصول رجالی همانند تحقیقات مرحوم  آیت الله العظمی بروجردی در كتاب های عمده رجالی اشاره نمود.

 ب) احیا و تغییر كاربری مدرسه علمیه خان از مسكونی به مَدْرَس

آیت الله علوی بروجردی پس از به عهده گرفتن مدیریت مدرسه علمیه خان ،تلاش وافری برای احیای آن نموده است. زمانی كه آیت الله بروجردی به قم آمدند مدرسه خان مخروبه بود.  ایشان آن را احیا كرد. از آن زمان تا سال 1384 شمسی، محل اسكان طلاب بود. با توجه به نیازحوزه علمیه به اماكن تدریس، با عنایت ویژه معظم له این محل مجددا به حوزه تدریس تبدیل شد و در حال حاضر روزانه قریب به 150 درس از دروس عالی حوزه( خارج فقه و اصول و حكمت) در آن تدریس می شود.

ج) احیای بیت شریف مرحوم آیت الله بروجردی(ره)

معظم له پس از پذیرش تولیت بیت شریف آیت الله بروجردی و نیز قبول مسؤلیت كلیه مراكز و اماكن وابسته به ایشان ،در این مكان ها تحولات اساسی ایجاد كردند؛از جمله :

1- مرمت و بازسازی : این بیت تاریخی با زیبایی خیره کننده­اش یکی از آثار با ارزش معماری و   مجموعه ای بی نظیر از ظرائف و ریزه کاری­های هنر ایرانی است . این بیت به مرور زمان، در حال تخریب بود، كه با عنایت و مدیریت معظم له، مرمت و بازسازی شد.

2- ثبت بیت در فهرست آثار ملی: گام بسیار بزرگی که برای ماندگاری این بیت شریف از سوی    معظم له برداشته شد، ثبت بیت در فهرست آثار ملی ایران بود که  با پی گیری جدی ایشان و همکاری صمیمانه مسئولان محترم میراث  فرهنگی استان قم، به انجام رسید.

3-احیای  مراسم و جلسات مذهبی دربیت آیت­ الله العظمی بروجردی( اعلی الله مقامه الشریف، )

د)-مرمت و زیبا سازی گنبد و گلدسته های مسجد اعظم و توسعه آن

مسجد اعظم قم با سابقه بیش از 50 سال، بزرگ ترین  و زیباترین بنای تاریخی است كه به همت و عنایت حضرت آیت الله العظمی بروجردی در قم بنا شده است. این مسجد عظیم هم اكنون كانون تعلیم و تعلم و محل تدریس مراجع عظام حوزه و نیز پذیرای هزاران زوار و نمازگزار از سراسر ایران  اسلامی است.

گنبد مسجداعظم با مساحتی قریب به 1460 متر ،گنبدی بسیار بزرگ در جهان اسلام است كه بعد از ساخت اولیه، برای نخستین بار در حال باز سازی و تعمیر است.

كاشی كاری دو گلدسته این مسجد و كتیبه و دو محراب دو طرف مسجد به اتمام رسیده است، اما تعمیر و كاشی كاری سه طاق حیاط از جمله طرح هایی هستند كه مراحل اجرایی آنها در حال انجام است .

یكی از ابنیه مربوط به مسجد اعظم كتابخانه آن است كه یادگاری ارزشمند از  مرحوم آیت الله العظمی بروجردی است .كتب موجود در آن به شرح ذیل است  : 

كتب خطی موجود                                                                            6189 جلد در 4200 مجلد

كتب خطی كتابخانه شخصی آیت الله العظمی بروجردی                          623 جلد

كتب سنگی                                                                                  10 هزار جلد

كتب چاپی و نشری.                                                                       70 هزار جلد

با وجود چنین گنجینه گران بهایی از نسخ خطی، می توان كتابخانه مسجد اعظم را  یكی از معتبر ترین كتابخانه های ایران دانست.

ه) دایر نمودن دفتر تولیت و  پاسخ گویی به مسائل دینی در مسجد اعظم

 این دفتر ، هم اكنون آماده پاسخ گویی به مسائل شرعی و دریافت كمك های نقدی و غیر نقدی  جهت تکمیل طرح­های در دست اقدام و طرح های آینده است.

و) نشر و تبلیغ آیین و آموزه های تشیع در آسیای میانه، قفقاز و تركیه

یکی دیگر از عرصه هاي فعالیت معظم له ،نشر و تبلیغ معالم و معارف شیعی در میان شیعیان علوی ترکیه ، کشورهای آسیای میانه و جمهوری آذربایجان است.

 هم چنین به منظور تربیت مبلغان بومی و تداوم امر تبلیغ در این مناطق ،استقرار حوزه­های علمیه محلی را مد نظر خود قرار داده و هم اکنون نیز اداره بخشی از این حوزه­ها را بر عهده دارند .

ز) مؤسسه تبلیغاتی و خدماتی حسینیه علوی (شهرستان بروجرد)

این مؤسسه حسب الامر والد بزرگوار معظم له، حضرت آیت الله حاج سید محمد حسین علوی طباطبایی بروجردی (رحمه الله) در سال 1377 ش، در شهرستان بروجرد پایه گذاری شد.

مساحت این حسینیه 1868 متر مربع و در چهار طبقه و  با زیربنای بیش از 5000 متر مربع بنا شده است .

 این مؤسسه در چهار بخش فعالیت خود را آغاز می كند :

1 – حسینیه : با دو سالن به مساحت 500 متر مربع.

2 – کتابخانه : شامل دو بخش است: کتابخانه مجازی که با استفاده از تجهیزات پیشرفته رایانه ای و اینترنت، با کتابخانه های معتبر جهان در ارتباط خواهد بود .

 و کتابخانه سنتی که به منظور برطرف کردن نیاز جوانان و دسترسی آسان دانشجویان ، طلاب و محققان ارجمند آن دیار ،به کتاب های نایاب و کمیاب راه اندازی می شود.

3 – بخش آموزشی : برای ارتقای سطح علمی، فرهنگی و مذهبیِ منطقه، وجود بخش آموزش به عنوان یکی از ضروری ترین بخش های مؤسسه، در نظر گرفته شد.این بخش شامل کلاس های آموزش روخوانی ، تجوید ، قرائت و تفسیر قرآن کریم ، تفسیر نهج البلاغه ، صحیفه سجادیه ،کلاس های رایانه ، آموزش زبان های عربی و انگلیسی و كلاس های مشابه به عنوان برنامه های تکمیلی خواهد بود.

4 – درمانگاه : کمبود تجهیزات تخصصی و فوق تخصصی در برخی رشته های درمانی در منطقه، موجب شد که مسئولان مؤسسه، بخشی از مؤسسه را برای راه اندازی یک درمانگاه تخصصی و فوق تخصصی در نظر بگیرند.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی آیت الله علوی بروجردی