نگاهی به ویژگیهای ظاهری و ساختاری خانه خدا

کعبه یا بیت الحرام و یا بیت العتیق بنایی در میان مسجدالحرام در شهر مکه در کشور عربستان سعودی بنایی مکعبی شکل است و واژه کعبه نیز در زبان عربی از مشتقات کلمه مکعب است.

گفته می شود یک نماز در مقابل کعبه در مسجد الحرام برابر با صد هزار نماز و یک درهم خرج کردن در راه خدا در آن سرزمین برابر با صد هزار درهم است.

بنای کعبه: خانه خدا از سنگهای سیاه و سختی ساخته شده که با کنار زدن پرده از روی آن، کاملاً آشکار است. این سنگها که از زمان بنای کعبه از سال 1040 قمری تا به امروز بر جای مانده، از کوههای مکه به ویژه جبل الکعبه در محله شبیکه گرفته شده است. سنگها اندازه های مختلف دارند، به طوریکه بزرگترین آنها با طول و عرض و ارتفاع 190، 50 و 28 سانتیمتر و کوچکترین آنها با طول و عرض 50 و 40 سانتیمتر است.
 
ارکان کعبه: ساختمان کعبه به شکل مربع مستطیل است و چهار زاویه کعبه به چهار "رکن" شهرت دارد که به مجموع این چهار ضلع ارکان کعبه می گویند که رکنهای آن رکن یمانی، رکن شامی، رکن عراقی و حجرالاسود است. هر گاه واژه رکن بدون پسوند به کار رود، مقصود از آن رکنی است که حجرالاسود در آن است. مسیر طواف، از رکن حجرالاسود آغاز می شود، سپس به رکن عراقی می رسد، پس از آن به رکن شامی و سپس به رکن یمانی و آنگاه باز به رکن حجرالاسود می رسد. 

طول ضلع در کعبه: ساختمان کعبه 85/14 متر ارتفاع دارد، طولش 58/11 و عرضش 22/10 متر است. از رکن اسود تا رکن عراقی 68/11 متر؛ طول رکن عراقی تا شامی، طرفی که حجر اسماعیل در آن قرار دارد 90/9 متر؛ طول رکن شامی تا رکن یمانی 04/12 متر؛ طول رکن یمانی تا رکن اسود 18/10 متر.

از میان این چهار رکن، فضیلت رکن یمانی و رکن اسود از دو رکن دیگر بیشتر است، چنانکه روایات زیادی از شیعه و سنی درباره فضیلت و اهمیت این دو رکن نقل شده است. در روایتی از امام باقر(ع) نقل شده که فرمود: "رسول خدا(ص) دو رکن یمانی و اسود را لمس می کرد و آنها را می بوسید و صورتش را بر آنها می نهاد."

در روایتی دیگر از امام صادق(ع) آمده است که "رکن یمانی دری از درهای بهشت است و از روزی که گشوده شده، بسته نشده است." همچنین رکن یمانی از بخشهایی است که دعا در آنجا به اجابت می رسد.همچنین رسول خدا(ص) فرمود:" مسح حجرالاسود و رکن یمانی، گناهان انسان را پاک می کند."

محلی که برای فاطمه بنت اسد شکافته شد تا به درون کعبه رود و فرزندش علی بن ابی طالب را به دنیا آورد، در کنار رکن یمانی بوده است.

در کعبه: پیش از بنای قریش، کعبه دو در داشته است یکی در ناحیه شرقی، محل در فعلی و دیگری در ناحیه غربی، که از یکی وارد و از دیگری خارج می شدند،. اما قریش تنها در ناحیه شرقی آن دری نصب کرد. بعدها ابن زبیر در دیگر را گشود که به وسیله حجاج بسته شد و اکنون همان یک در باقی مانده است.

این در تا به حال چندین بارعوض شده است و آخرین بار در سال 1398 قمری به دستور خالد بن عبدالعزیز در جدیدی ساخته و نصب شده است. ساختمان کعبه نیز از سال 1040 تا قرن اخیر تعمیر نشده بود، ولی در سال 1377 قمری و سپس 1417  تعمیراتی در آن صورت گرفت.