لمم از نظر قرآن چه گناهی است؟

به گزارش «شیعه نیوز»، لمم از نظر قرآن چه گناهی است؟

کلمه «لمم» در مورد سوره نجم، آیه ۳۲، آمده است و خداوند در این آیه‌ می‌فرماید: «الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ الْمَغْفِرَهِ»؛ همانا از گناهان کبیره و اعمال زشت، جز صغیره دوری می‌کنند آمرزش پروردگار تو گسترده است.»

«لمم» (بر وزن قلم) به گفته راغب در مفردات، به معنی «نزدیک شدن به گناه است» و از گناهان صغیره نیز تعبیر به «لمم» می‌شود.[۱] این واژه در اصل از ماده «المام» گرفته شده که به معنی نزدیک شدن به چیزی بدون انجام آن است و گاه به اشیاء قلیل و کم نیز اطلاق شده است.

به گزارش شفقنابه نقل از اندیشه قم در «قاموس القرآن» آمده است که لمم «گناهی گفته می‌شود که شخص به آن عادت نکرده و اصرار هم ندارد و گاهگاهی از روی غفلت مرتکب می‌شود».[۲] مفسرین نیز تفسیرهائی در همین حدود برای «لمم» ذکر کرده‌اند بعضی آن‌ را به «گناه صغیره» و بعضی به «نیت معصیت بدون انجام آن» و بعضی به «معاصی کم‌اهمیت» تفسیر کرده‌اند گاهی به هرگونه گناه، اعم از صغیره و کبیره شامل می‌شود مشروط به این‌که عادت نشده باشد. اگر هم اتفاق افتاد توبه نماید. در روایات اسلامی نیز تفسیرهای گوناگونی بر این واژه آمده است. در حدیثی از امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌خوانیم که در تفسیر این آیه فرمود: «هو الذنب یلم به الرجل فیمکث ماشاءالله، ثمَّ یلم من بعد؛ لمم، گناهی است که انسان به سراغ آن می‌رود و سپس مدتی از گناه خودداری کرده و بار دیگر به آن آلوده می‌شود (و هرگز کار همیشگی او نیست)».[۳]

در حدیث دیگری از امام صادق ـ علیه السلام ـ می‌خوانیم: «اللمم الرجل یلم به الذنب فیستغفرالله منه؛ لمم، آن است که انسان به سراغ گناهی رود، سپس از آن استغفار کند.»[۴]

در تفسیر نمونه آمده است که: قرائن موجود در آیه نیز گواهی می‌دهد که «لمم» به معنی گناهانی است که احیاناً از انسان سر می‌زند سپس متوجه می‌شود و آن را ترک می‌گوید[۵]

استثناء «لم» از «کبائر» (با توجّه به این‌که ظاهر استثناء استثناء متصل است) دلالت بر معنای فوق می‌کند. به علاوه در جمله بعد، قرآن می‌فرماید: «آمرزش پروردگار تو گسترده است» این نیز دلیل است بر این‌که گناهی از او سرزده که نیاز به غفران پروردگار دارد. به هر حال نیکوکاران ممکن است لغزشی داشته باشند ولی گناه برخلاف طبع وسیعه آنهاست، روح و قلب آنها همواره پاک است لذا به محض ارتکاب گناه پشیمان می‌شوند و از خداوند تقاضای بخشش کنند.[۶]

«پرهیزگاران، هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطانی که پیرامون وجود آنها در گردش است می‌شوند به یاد خدا می‌افتند و بینا می‌گردند (و توبه می‌کنند)»[۷]

علامه طباطبائی (ره) می‌فرماید: روایات اهل‌بیت ـ علیهم السّلام ـ برای «لمم» سه معنا ذکر کرده‌اند.
۱. گناهان صغیره. ۲. نزدیک شدن به گناه و انجام ندادن آن. ۳. گناهی که گاهگاهی انجام می‌دهد ولی عادت نکرده است و شامل گناهان کبیره و صغیره می‌شود. در نتیجه، معنای «لمم» در بین لغوییون، اختلاف است و از آنچه از لغت و روایت استفاده می‌شود این است که «لمم» برای هر سه معنای فوق آمده است و شامل آنها می‌شود.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. تفسیر نمونه، حضرت ‌آیت‌الله مکارم شیرازی، ناصر، تهران، دارالکتب اسلامیه، ج ۲۲، ص ۵۳۷.
۲. تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، سید محمد حسین، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج ۱۹، ص ۸۱.
۳. اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۲، کتاب ایمان و کفر، باب لمم.

پی نوشت ها:
[۱] . راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالکتب، مدخل لام؛ و ابن منظور، لسان العرب، قم، نشر ادب حوزه، چاپ اول، ۱۳۶۳، ج ۱۲، ص ۵۴۹.
[۲] . قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج ۱۱، ۱۳۷۲ ه‍ ، ج ۷ ـ ۶ ـ ۵ ـ ، ص ۲۰۸.
[۳] . کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، قم، دارالاسوه، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍ ش، ج ۲، باب ایمان و کفر، باب لمم.
[۴] . همان.
[۵] . ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ ۱۱، ۱۳۶۸، ج ۲۲، ص ۵۳۷.
[۶] . همان.
[۷] . اعراف/ ۲۰۱.

انتهای پیام/ 852