در قرآن کریم می‌خوانیم: «الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلاً أُولی‏ أَجْنِحَةٍ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ یَزیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدیرٌ».خدای تعالی در این آیه شریفه؛ اشاره به آفرینش عالم هستی می‌کند و با استفاده از کلمه «فاطر»، این معنا را به مخاطب القا می‌کند، که خدای تعالی، آسمان‌ها و زمین را از عدم آفرید.

حدیث «تَذِلُّ الْأُمُورُ لِلْمَقَادِیرِ حَتَّى یَکُونَ الْحَتْفُ‏ فِی التَّدْبِیر»، از انسان نفی اختیار نمی‌کند، بلکه معنایش این است که گاه انسان با تمام تدابیر و حیله‌ها راه به جایی نمی‌برد.

این روایت؛ مربوط به مجازاتهاى استدراجى خداوند در دنیا است که یکى از سنتهاى الهى در مقابله با بدکاران است. به این معنا که آنها هرچه بد میکنند نعمت بیشتر مییابند و خود نمیدانند که این نعمتها به منظور غوطهور نمودن ایشان در لذت و کامرانى‏ است تا به تدریج استعداد هدایت را از دست میدهند و زمانى فرا میرسد که تمام فرصتها از آنها گرفته میشود.

آنچه در روایات و سخنان دانشمندان علوم قرآنی آمده؛ همراهی و بدرقه فرشتگان در نزول برخی از سورهها و آیات قرآن کریم بر پیامبر گرامی اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) میباشد.

علوم قرآنی از همان ابتدای نزول قرآن شکل گرفت، و فرد خاصی را نمی‌توان واضع علوم قرآنی به شمار آورد. البته امام علی( علیه السلام ) با توصیه به فراگیری ادبیات قرآنی در این زمینه نقش چشم‌‌‌گیری داشتند.

روایات زیادی از پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم )، حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) و ائمه اطهار( علیه السلام ) نقل شده است که از جنبه‌های گوناگون به توصیف قرآن کریم پرداخته‌اند. در این‌جا برای نمونه به ذکر چند حدیث از پیامبر گرامی اسلام و حضرت فاطمه بسنده می‌شود.