چگونه می‏توان «الحجّ اشهر معلومات» را از قبیل «لیلٌ قائم» دانست، و در غیر این صورت آن‏چه در تقدیر گرفته شده چیست؟

شیعه نیوز:
پرسش
برخی «الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومات‏» را از قبیل «لیلٌ قائم» و «نهارٌ صائم» دانسته‏اند که نیازی به تقدیر و حذف نیست». چگونه می‏توان «الحجّ اشهر معلومات» را از قبیل «لیلٌ قائم» دانست، و در(غیر) این صورت آن ‏چه در تقدیر گرفته شده چیست؟
پاسخ اجمالی

سه نظریه در معنای "الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومات‏" بیان شده است:

1. عده ای کلمه اشهر (ماه ها) را در تقدیر گرفته اند بدین ترتیب که "أشهر الحج أشهر معلومات" به این معنا که ماه های حج، ماه های معلومی است که در این صورت مضاف حذف شده و مضاف الیه به جای آن قرار گرفته است؛ مانند "البرد شهران"سرما دو ماه است که مراد ماه های سرما دو ماه است.

2. گروه دیگر کلمه "حج" را در تقدیر گرفته اند بدین ترتیب که "الحج حج أشهر معلومات"؛ به این معنا که حج فقط باید در این ماه ها باشد و در غیر آن جایز نیست؛ چنانکه در زمان جاهلیت در غیر این ماه ها جایز می دانستند.

3. نظر سوم که به صورت احتمال، بیان شده است: این عبارت را بدون تقدیر گرفتن کلمه ای معنا کنیم و مقصود از ماه ها، خود حج باشد؛ مانند لیل قائم، و نهار صائم که قیام و روزه داری به شب و روز نسبت داده شده و معنا چنین است که شبی که در آن قیام واقع شده یا روزی که در آن روزه گرفته شده است. و در "الحج اشهر.."یعنی حجی که در ماه های معلوم انجام می شود.[1]

[1]ر.ک: فخر رازى، مفاتیح الغیب، ج 5، ص 314، دار احیاء التراث العربى‏، بیروت‏،1420 ق‏؛

نیشابورى، نظام الدین حسن بن محمد، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 550، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1416 ق.‏

T