آثار و برکات صله رحم ازدیدگاه معصومین(علیهم السلام)

به گزارش «شیعه نیوز» به نقل از مهر، صله واژه عربی است که در فرهنگ های لغت معانی گوناگون برای آن ذکر شده از جمله به معنی پیوستن، پیوند، برقراری خویشی، انعام، عطا وشریک کردن خویشان در ثروت و رفاه خود آمده است. در لغت عرب زمانی که کسی بخواهد بگوید یکی بر دیگری بخشید می گوید خود را به فلانی وصل نمود و از اینجاست که گفته اند کسی که به بستگانش رسیدگی کند خداوند به او رسیدگی می کند. یعنی مهربانی ولطفش را در دنیا وآخرت شامل حالش می شود. از این رو برخی گفته اند معنای صله لطف و مهربانی و رحمت است.

بر این پایه صله رحم دامنه وسیعی دارد واز مهربانی، لطف، ترحم و دلسوزی به بستگان گرفته تا انواع رسیدگی به آنان اعم از مالی وغیرآن را شامل می شود. حد واجب رابطه با فامیل ورسیدگی به آنها آن مقدار است که اگر انجام نگیرد گفته شود وی رابطه اش را با فامیل قطع کرده است وتشخیص این امر به عهده عرف است ودر هر خانواده مراتبی مخصوص دارد.

افزودن بر این حد مستحب است که هرکس بیشتر بدان موفق شود از فضیلت بیشتری برخوردار خواهد بود. صله رحم یعنی انسان پیوند عاطفی خود را با خویشان نسبی استمرار بخشد وهیچ گاه ارتباط وعلاقه خود را با آنها قطع نکند وچون خویشاوندان انسان از نظر نیازهای انسانی وعاطفی متفاوتند باید در برابر هر نیاز پاسخ متناسب داد.گاهی با یک تماس تلفنی رفع نیاز می شود وگاهی با صرف پول وگاهی با گذشتن از مقام.

خویشاوندی بر دو گونه نسبی و سببی است. خویشاوندی نسبی پیوندی است که از راه وحدت خون و رحم پیدا می شود. مانند پدر، مادر، خواهر، برادر،عمو، عمه، دایی، خاله، جد، جده و فرزندان آنان. خویشاوندان سببی از طریق ازدواج وزناشویی به وجود می آید مانند خویشاوندی میان زن وشوهر وخویشان دو طرف.

قطع ارتباط با خویشاوندان نسبی به گونه ای که پیوند خویشاوندی کاملا گسسته شود از گناهان کبیره است. بنابراین صله رحم به معنای مهربانی ورسیدگی نسبت به خویشاوندان ونزدیکان است که از حقوق بیشتری نسبت به دیگران برخوردارند. به همین سبب درفقه به ارحام وخویشان نسبی توجه زیادی مبذول شده است.

ازآیات قران پیرامون صله رحم استفاده می شود که این امر آنگاه از مرحله شعار به مرحله عمل می رسد که هنگام نیاز خویشان ونزدیکان تا آنجا که انسان توانایی دارد نیاز آنان را برآورد واز هرنوع کمکی که می تواند دریغ نورزد واین است معنای صله رحم.

برخی می پندارند که صله رحم یعنی تنها به دیدار ارحام رفتن و ازآنان احوال پرسی کردن، ولی باید دانست که صله رحم تنها در دید وبازدید خلاصه نمی شود، بلکه چه بسا آمد وشد برای بعضی از خانواده ها موجب ناراحتی وزحمت شود مخصوصا اگر پذیرایی نداشته باشند. شاید برخی تصور کنند که این همه اصرار وتاکید درباره صله رحم مخصوص کسانی است که تمکن مالی دارند واز ثروت زیادی برخوردارند ومی توانند به نزدیکان خود کمک کنند اما آنهایی که از نظرمالی درمضیقه اند وتوان رسیدگی ومساعدت به دیگرن را ندارند صله ی رحم برایشان لازم نیست، اما این تصور وبرداشت نیز نادرست است.زیرا اگر کسی بخواهد صله ی رحم کند لزومی ندارد که ثروت زیادی داشته باشد.بلکه چون هدف ازصله رحم برقراری ارتباط و پیوند خویشاوندی است.

دین مقدس اسلام می فرماید: این وظیفه را به راحتی با دادن یک جرعه آب وآزار نرساندن به آنان ونیز سلام کردن به یکدیگر می توانید انجام دهید واز اجر وپاداشی که خداوند رحمان برای صله رحم مقرر فرموده است بهره ببرید. کسی که صله رحم کند پروردگار متعال یک میلیون حسنه برای او می نویسد وتمام خویشاوندان، همسایگان، برادران، آشنایان وتمام کسانی را که در دنیا به او خوبی کرده اند می آمرزد وهنگامی که روز قیامت برپا می شود به او می گویند: برو تمام کسانی را که در دنیا به تو خوبی کرده به اجازه پروردگار توانا از آتش جهنم نجات بده مگر ناصبیها وکسانی که دشمن امیرالمومنین علی (علیه السلام) هستند.

خویشاوندان ارتباط خونی با هم دارند شاخ برگهای یک درختند وگلهای یک بوستان، پس ارتباطشان هم طبیعی است وقطع رابطه ورفت وآمد میان اقوام عارضه ای ثانوی ویک بیماری اجتماعی "آفت خانوادگی" به حساب می آید واگر بی دلیل باشد زشت ونارواست.اگر هم دلیلی هم داشته باشد قابل رفع وشایسته تجدید رابطه است.

امیرالمومنین علی (علیه السلام) می فرماید: پیوند با خویشاوندان محبت می آورد. روشن است که قطع این رابطه هم سردی وکدورت وجدایی دلها را درپی دارد. دراحادیث از صله رحم به عنوان "محبوب کننده انسان میان خانواده وبستگان" یاد شده است. سفارش اکید دین براین است که حتی با آنان که با شما بریده وقطع رابطه کرده اند صله رحم وتجدید رابطه کنید که این نوعی ایثار وگذشت فوق العاده است.محدوده این پیوند نیز گسترده است وهر بهانه را از دست انسان می گیرد.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید: صله رحم کنید هرچند در حد خوردن جرعه آبی باشد.هرچند با سلام گفتن با خویشاوندان پیوند برقرار کنید. آنچه گاهی مانع رفت وآمدهای خانوادگی ودیدارهای خویشاوندان یا دوستان می شود توقعات بالا، هزینه ومخارج، معطلی رفت وبرگشت، وقت نداشتن افراد و.....است. اما باید به حداقل ها هم راضی باشیم.

صله رحم فواید بسیار وآثار دنیوی واخروی فروانی دارد که ازاحادیث بسیار درباره آن تنها به دو نمونه اکتفا می کنیم. حضرت امام باقر (علیه السلام) فرموده است: صله رحم اعمال را پاک، اموال را فزونی، بلاها را دفع، حساب را آسان می کند واجل را به تاخیر می اندازد.

برخی از نتایج یاده شد به امور دنیوی مربوط است. برخی هم نتایج اخروی و پاداشهای خدایی را نسبت به این عمل بازگو می کند. صله رحم اخلاق را نیکو ، دست را بخشنده، دل وجان را خوش می سازد، رزق را می افزاید واجل و مرگ را به ناخیر می اندازد. صله رحم آنقدر سازنده و مفید است وآنچنان مورد رضای پروردگارکه گاهی تقدیرالهی به خاطر آن عوض می شود وخداوند به پاداش این عمل نیکو برعمر کسی می افزاید.در مقابل قطع رابطه ها وبریدن از خویشاوندان به حدی شوم ونفرت بار ودر نظر خداوند ناپسند است که عمر را می کاهد.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: ما چیزی را جز صله رحم سراغ نداریم که عمر را زیاد کند. تا آنجا که گاهی تا زمان مرگ یک نفر سه سال مانده است.ولی او اهل صله رحم می شود.آنگاه خداوند سی سال برعمرش می افزاید وسی وسه سال دیگر زنده می ماند.وگاهی اجل کسی سی وسه سال است به خاطر قطع رحم وگسستن رابطه های خویشاوندی کاهش می یابد واجلش سرسه سال فرا می رسد.

این ادب معاشرت اختصاص به بستگان پاک وبا تقوا وحزب اللهی هم ندارد. یک وظیفه اخلاقی است حتی نسبت به آنان که اهل گناهند. سنت "صله رحم" از نیکوترین برنامه های دینی در حیطه معاشرت است. گرچه شکل نوین زندگی ومشغله های زندگیهای امروزی گاهی فرصت این برنامه را از انسانها گرفته است، ولی حفظ ارزشهای دینی وسنتهای سودمند وریشه داردینی از عوامل تحکیم رابطه ها در خانواده است. بویژه در مناسبتهای ملی در اعیاد وآغاز سال جدید فرصت طبیعی و مناسبی برای عمل به این سنت دینی است. حضرت امام زین العابدین (علیه السلام) نیز فرموده: کسی که برای رضای پروردگار وبه نیت صله رحم ازدواج نماید خداوند متعال او را به تاج بزرگی وعظمت مفتخر و سرافراز خواهد فرمود.

انتهای خبر/ ز.ح